Paniek over AstraZeneca-vaccin is niet aan de orde
Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) kwam woensdag tot het besluit dat er waarschijnlijk een oorzakelijk verband is tussen het OxfordUniversity/AstraZeneca-vaccin en het opduiken van bloedklonters in de bloedvaten van de hersenen of de buikholte, gecombineerd met een laag aantal bloedplaatjes. Het gaat gelukkig om een heel zeldzame bijwerking. Op basis van de huidige meldingen spreekt het EMA nu van een risico van 1 op 100.000.
Alertheid bij jongere vrouwen
Welke factoren het risico op deze bijwerking verhogen, is voorlopig nog niet duidelijk. Tot nu toe werd dit probleem vooral vastgesteld bij vrouwen onder de 60 jaar. Dat hoeft echter niet te betekenen dat jonge vrouwen ook een hoger risico hebben. Een mogelijke verklaring is dat het vaccin vooral toegediend is aan de groep van gezondheidswerkers, waar jonge vrouwen in de meerderheid zijn.
Ieder land beslist apart
Toch heeft ons land, net als een aantal andere Europese landen, beslist om het vaccin uit voorzorg de komende vier weken enkel aan 55-plussers toe te dienen. Vanaf die leeftijd is het duidelijk dat de voordelen van het vaccin ruimschoots opwegen tegen de risico's, waaronder deze zeldzame bijwerking. Wij betreuren het echter dat België voor die beslissing het overleg met de Europese gezondheidsministers niet heeft afgewacht.
Wij vinden het ook ontstellend dat het EMA niet met concrete cijfers op de proppen kwam over de voor- en nadelen van dit vaccin voor verschillende leeftijdsgroepen. Een gezonde vrouw van 30 jaar loopt immers minder risico op ernstige complicaties of overlijden ten gevolge van COVID-19 dan een dame van 80 jaar. Die balans moet dus grondig worden bekeken voor iedere doelgroep afzonderlijk. Enkel zo kan een doordacht advies worden opgesteld. Wij verwachten dan ook dat het EMA dergelijke gegevens zo snel mogelijk voorlegt, zodat overheden en burgers deze kunnen gebruiken om beslissingen te nemen.
Is België te optimistisch?
Aangezien de komende weken echter vooral 65-plussers op de agenda stonden, komt de vaccinatiestrategie door deze beslissing op korte termijn mogelijk nog niet in het gedrang.
Het EMA heeft AstraZeneca alsook twee universiteiten intussen de opdracht gegeven diepgaander onderzoek te voeren naar deze kwestie en verwacht dat de resultaten hiervan de komende maanden beschikbaar zullen zijn. De planning van de Belgische regering om binnen vier weken doordachte wetenschappelijke beslissingen te kunnen nemen, lijkt ons dan ook erg optimistisch. Daarbij denken we onder andere aan de mensen die hun tweede prik moeten krijgen: zullen er binnen een maand voldoende data zijn om een wetenschappelijk onderbouwde beslissing te nemen over de alternatieve pistes die nu op tafel liggen, zoals omboeken naar een ander vaccin, uitstel of zelfs geen tweede dosis? We stellen ons daarom ernstige vragen bij de mogelijke gevolgen voor de vaccinatiestrategie op langere termijn. We verwachten dat er transparant wordt gecommuniceerd over de wetenschappelijke stand van zaken van de verschillende opties en de gemaakte keuzes.
Denk twee keer na voor je weigert
Het is goed mogelijk dat je, net als vele landgenoten, twijfels hebt als je één dezer dagen het OxfordUniversity/AstraZeneca-vaccin toegediend zult krijgen. Het EMA heeft gisteren echter nogmaals bevestigd dat de voordelen van dit vaccin, als je naar de totale bevolking kijkt, ruimschoots opwegen tegen de risico’s. En dat geldt zeker voor 55-plussers en voor wie in het verleden al eens bloedklonters of bloedingen heeft gehad, bloedverdunners neemt of een verhoogd risico heeft op hart- en vaatziekten. In dat geval heb je immers een hoger risico op complicaties door COVID-19, wat met een coronaprik kan vermeden worden.
Hoe dan ook is het logistiek niet mogelijk om een ander vaccin te kiezen. Mensen laten kiezen zou de vaccinatiecampagne enorm vertragen. Er is een optie om je vaccin te weigeren, maar weet dat dit voorlopig een definitieve keuze is. Er wordt wel gewerkt aan een systeem waardoor je je nadien terug kan inschrijven en opnieuw achteraan in de rij komt, maar dit is nog niet in voege.
Wees waakzaam
Wel is het aangewezen om tot twee weken na je vaccinatie alert te zijn voor volgende symptomen:
- kortademigheid
- pijn in borstkas
- zwelling in been
- aanhoudende buikpijn
- neurologische symptomen, zoals ernstige of aanhoudende hoofdpijn of wazig zicht
- rode of paarse kleine puntjes onder de huid op een andere plaats dan de injectieplaats
Als je het vaccin hebt gekregen en last krijgt van deze of andere klachten, bespreek die dan met je arts en meld ze zeker ook aan het FAGG. Dat kan op www.eenbijwerkingmelden.be.
Hoe dan ook blijven wij dit dossier van dichtbij opvolgen in ons dossier coronavaccins.