Beschermt alcohol je tegen dementie?
Volgens nieuw onderzoek zouden één à twee glazen alcohol per dag je risico op dementie licht verminderen. Zie dit echter niet als een vrijgeleide om elke dag te drinken: alcohol doet onze gezondheid nog steeds meer kwaad dan goed. Onze expert zet de feiten op een rijtje.
Lichte tot matige alcoholconsumptie (1 à 2 glazen per dag) zou een licht beschermend effect hebben tegen dementie, suggereert nieuw Koreaans onderzoek. Wie meer drinkt dan 2 glazen, zou dan weer net een verhoogd risico lopen.
Hoe moeten we deze resultaten interpreteren, en wat betekent het voor jouw alcoholgebruik?
Kan alcohol dementie helpen voorkomen?
Koreaanse wetenschappers wilden het verband tussen alcoholconsumptie en nieuwe diagnoses van dementie onderzoeken, en gebruikten daarvoor de tweejaarlijkse gezondheidscontrole waarbij 40-plussers die aangesloten zijn bij de ziekteverzekering van de overheid een uitgebreide vragenlijst invullen over hun levensstijl, gezondheid en ziekte.
In totaal analyseerden ze de dossiers van bijna 4 miljoen mensen met een gemiddelde leeftijd van 55 jaar. Ze verdeelden de deelnemers in groepen volgens hun (gerapporteerde) drinkgedrag en gingen na hoeveel mensen de diagnose dementie hadden gekregen.
Verband tussen alcohol en dementie
Wat bleek? In vergelijking met geheelonthouders hadden de lichte en matige drinkers minder vaak dementie.
- 21 % minder dementie bij lichte alcoholconsumptie (minder dan 1 glas per dag)
- 17 % minder dementie bij matige consumptie (1 à 2 glazen per dag)
Overmatige drinkers (meer dan 3 glazen per dag) hadden dan weer 8 % meer kans op dementie dan geheelonthouders.
Hoewel het gaat om een degelijke wetenschappelijke studie, moeten we dat "beschermende" effect toch met een korrel zout nemen. Zo weten we dat mensen niet altijd eerlijk zijn in vragenlijsten over hun alcoholgebruik. Bovendien zijn de verschillen in alcoholconsumptie tussen de groepen niet zo groot.
Daarenboven zaten er in de groep geheelonthouders vooral vrouwen, en ook mensen die om gezondheidsredenen gestopt waren met drinken. Wanneer deze eruit gefilterd werden, was het gunstig effect van alcohol bij de lichte en matige drinkers met een vergrootglas te zoeken.
Dat overmatig drinken je kans op dementie verhoogt, is daarentegen wél zeker. Langdurig en overmatig alcoholgebruik kan immers schade toebrengen aan de hersenen en kan bijdragen aan het ontstaan en versnellen van cognitieve problemen en dementie. Daarnaast kan alcoholmisbruik leiden tot andere gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk en diabetes.
Risico's van alcohol zijn niet te onderschatten
Het idee dat een lichte tot matige consumptie van wijn of bier gezond is en ons zou beschermen tegen bepaalde ziekten zoals Alzheimer, Parkinson, type2-diabetes of hart- en vaatziekten, is helaas wijdverspreid. Het kan de indruk geven dat één of twee glaasjes per dag geen kwaad kunnen, maar dit mag geen aanleiding vormen om mensen alcohol te doen drinken.
Studies zoals die uit Korea zijn erg moeilijk te interpreteren. Zo is het niet altijd duidelijk of de positieve aspecten wel strikt toegeschreven kunnen worden aan de werking van alcohol: er is geen duidelijk causaal verband. Bovendien stellen onderzoekers de kwaliteit van zulke observationele studies vaak in vraag.
Langetermijneffecten van alcohol
Uit een systematische analyse van alcohol en gezondheid, op basis van Global Burden of Diseases-gegevens van 1990 tot 2016 in 195 landen, blijkt daarentegen dat zelfs licht tot matig alcoholgebruik al een gezondheidsrisico met zich meebrengt. Ook als het maar om één of twee glazen per dag gaat. Het rapport vermeldt alcoholgebruik als één van de belangrijkste oorzaken van sterfte en ziektelast.
Dit doet alcohol met ons lichaam
Alcohol kan dus nooit "veilig" worden gedronken, wat betekent dat alcoholgebruik niet aangemoedigd dient te worden. De schadelijke gevolgen wegen veel zwaarder door dan de potentiële voordelen (voor een vaak zeer beperkte groep).
Wat betekent dit voor jouw alcoholgebruik?
Gezien de gezondheidsrisico's heeft de Hoge Gezondheidsraad in 2018 de aanbevelingen over alcohol naar beneden bijgesteld.
Drink niet meer dan 10 eenheden per week, en liefst minder
De Hoge Gezondheidsraad raadt gezonde volwassenen aan niet meer te drinken dan tien standaardeenheden alcohol per week, gespreid over verschillende dagen, en met verschillende alcoholvrije dagen per week.
Voor jongeren tot 18 jaar of voor vrouwen die zwanger zijn/willen worden en vrouwen die borstvoeding geven, is alcohol volledig af te raden.
Ook voor 65-plussers is het gezondheidsrisico van alcohol niet te onderschatten. Naast een verminderde afweer werken bij hen de lever en nieren minder efficiënt. Bovendien hebben ze vaak al bestaande gezondheidsproblemen en/of nemen ze medicatie, wat in combinatie met alcohol gevaarlijk kan zijn.