Zorgverleners vanaf nu verplicht om hun tarieven te afficheren

Sinds wanneer zijn zorgverleners verplicht om hun tarieven te afficheren?

Concrete inwerkingtreding van een wet over transparantie van tarieven in de gezondheidszorg

In oktober 2021 keurde het parlement een wet goed die moet zorgen voor meer transparantie over de tarieven gehanteerd door zorgverleners. De wet verplicht zorgverleners ertoe de patiënten op voorhand te informeren over hun tarieven.

Concreet moeten ze via een affiche in de wachtzaal en op hun website de tarieven afficheren die ze aanrekenen voor de meest courante verstrekkingen.

Op welke zorgverleners is de verplichting van toepassing?

"Voor een hele reeks zorgverleners werd de verplichting om prijzen weer te geven van kracht in maart 2024, d.w.z. bijna ... tweeënhalf jaar nadat de wet door het parlement was goedgekeurd. De inwerkingtreding hing af van het RIZIV . Dat moest voor de verschillende categorieën zorgverleners een standaardaffiche uitwerken, om zo te komen tot een uniforme communicatie van de tarieven", legt Martine Van Hecke, experte gezondheidszorg bij Testaankoop, uit.

Voor artsen – zowel huisartsen als specialisten – geldt deze verplichting echter nog niet. Nochtans kan bij de beroepsgroep van de artsen-specialisten de rekening stevig aantikken, zeker bij dermatologen, stomatologen, gynaecologen en oogartsen, categorieën waar velen niet geconventioneerd zijn.

We contacteerden dan ook het RIZIV om meer zicht te krijgen op de timing en op de redenen waarom dit zo lang aansleept. Veel wijzer werden we echter niet van het antwoord “Dat klopt inderdaad, de besprekingen met de partners voor de artsen lopen nog. We hebben nog geen zicht op een timing.”

Onze eisen in verband met het afficheren van tarieven in de gezondheidszorg

Volgens de wettekst moeten de affiches met de tarieven van verstrekkingen duidelijk zichtbaar en leesbaar zijn.

Het RIZIV werkte aan standaardaffiches per beroepsgroep, maar is er duidelijk niet in geslaagd om deze uitdaging tot een goed einde te brengen. Resultaat: de affiches beantwoorden helemaal niet aan het criterium “duidelijk” dat in de wet vermeld staat.

Toegegeven, de regels van de ziekteverzekering zijn niet eenvoudig. Het kan voor sommige beroepsgroepen een uitdaging zijn om een selectie te maken van courante prestaties, deze eenvoudig en duidelijk te omschrijven en de verschillende onderdelen in de tariefopbouw duidelijk te communiceren.

Kortom, het eindresultaat is niet goed genoeg en er zijn verbeteringen nodig op meerdere punten, die we hieronder op een rijtje zetten.

Wat er schort aan de modelaffiches

Er wordt te veel vakjargon gebruikt op de affiches

"De omschrijvingen die gebruikt worden zijn vakjargon en dus veel te moeilijk. Er werd geen werk gemaakt van een laagdrempelige uitleg die voor consumenten gemakkelijk te begrijpen is", betreurt onze gezondheidsexperte.

De selectie van courante verstrekkingen is te beperkt

Voor bepaalde beroepsgroepen is er een veel te beperkte selectie gemaakt van prestaties waarvoor tarieven worden vermeld.

Voor tandartsen bijvoorbeeld krijg je de prijzen voor een raadpleging, de jaarlijkse controle, het vullen van een gaatje bij een volwassen op twee tandvlakken (er bestaan andere tarieven voor gaatjes op 1 of 3 tandvlakken), en een radiografie van één of meerdere tanden bij een volwassene.

Dit is de modelaffiche van het RIZIV voor de tarieven van geconventioneerde tandartsen. Het origineel vind je hier.

Misleiding van patiënten over de financiële gevolgen bij bepaalde niet-geconventioneerde zorgverleners

"Voor meerdere beroepsgroepen geven de affiches geen correcte informatie over de meerkost als je een niet-geconventioneerde zorgverlener raadpleegt in vergelijking met dezelfde zorgverstrekking door een geconventioneerde collega," voegt Martine Van Hecke nog toe.

Herinneren we er nog eens aan dat de ziekteverzekering patiënten die bepaalde niet-geconventioneerde zorgverleners raadplegen “straft” door een lager bedrag terug te betalen dan voor geconventioneerde zorgverleners. Dat is het geval bij kinesisten, logopedisten, orthopedisch technologen, opticiens en audiologen.

Bovendien staat ook nergens vermeld op de affiche van kinesisten, logopedisten of orthopedisch technologen dat de ziekteverzekering 25% minder terugbetaalt, zelfs niet in de “kleine lettertjes”. Bij de audiciens staat het dan weer wel in één van de voetnoten vermeld, bij de opticiens vind je het helemaal bovenaan de affiche.

Ons standpunt over de affichering van de tarieven van zorgverleners

“Het is een goede zaak dat de affichering van de tarieven door zorgverleners eindelijk een verplichting wordt, iets waar wij als consumentenorganisatie al vele jaren voor ijveren. Transparantie over de kosten van de zorg is van kapitaal belang voor patiënten”, stelt Martine Van Hecke.

Anderzijds betreuren we de traagheid van het proces (tweeënhalf jaar tussen de goedkeuring van de wet en de uitvoering ervan). Bovendien zijn nog niet alle zorgverleners onderworpen aan deze verplichting om tarieven uit te hangen.

Tot slot vertonen de modelaffiches van het RIZIV , zoals hierboven uitgelegd, tal van tekortkomingen. We hebben de instantie daarom aangeschreven om onze bekommernissen over te maken. We hopen dat het RIZIV rekening zal houden met deze bezorgdheden en zal werken aan duidelijke informatie aan patiënten over tarieven in de gezondheidszorg.

Wat kun je doen als je zorgverlener zijn tarieven niet afficheert?

Het is heel goed mogelijk dat je bij een volgend bezoek aan bijvoorbeeld je tandarts of kinesitherapeut geen affiche ziet hangen in de wachtkamer. Of dat je zorgverlener een website heeft en je nergens de tarieven kan vinden.

Kun je dan als patiënt iets ondernemen? Het antwoord is ja, maar evident is het niet.

De naleving van de wet valt onder de verantwoordelijkheid van het RIZIV, maar ...

Het is aan de overheid, het RIZIV in dit geval, om ervoor te zorgen dat zorgverleners hun verplichtingen nakomen en om de toepassing van de wet zo nodig af te dwingen.

In het verleden lijkt het RIZIV van transparantie over kosten in de zorg nooit een prioriteit te hebben gemaakt. Zo moeten zorgverleners al vele jaren hun statuut (geconventioneerd of niet-geconventioneerd) bekendmaken, maar die verplichting wordt in de praktijk onvoldoende nageleefd.

In theorie kunnen zorgverleners die hun statuut niet afficheren, een administratieve boete krijgen ten belope van een belachelijk bedrag van amper € 125. We hebben echter geen weet van acties van het RIZIV in die zin.

Verbod op het aanrekenen van supplementen als de tarieven niet aan de patiënt zijn gecommuniceerd

Als artsen een patiënt niet duidelijk hebben geïnformeerd op voorhand over hun statuut, mogen ze sinds de nieuwe wet geen supplementen aanrekenen voor deze prestaties.

"Hoewel we deze maatregel toejuichen, zou deze ook moeten gelden wanneer zorgverleners hun tarieven niet uithangen. Het is ons ook niet duidelijk op welke manier dat verbod in de praktijk wordt afgedwongen", nuanceert onze experte. "We hebben het RIZIV erover aangeschreven en aangedrongen op een strikte opvolging. We houden de vinger aan de pols."

Je hebt het recht om op voorhand te vragen welk tarief zal worden aangerekend

Ook al zijn de tarieven niet geafficheerd, je hebt als patiënt het recht om ze te kennen. Je kunt je zorgverlener vooraf naar zijn of haar tarieven vragen.

Voel je je daar niet comfortabel bij, dan kun je ook je ziekenfonds contacteren voor verder advies en opvolging. Je kunt hen ook contacteren in de volgende gevallen:

• Wanneer je een supplement hebt betaald terwijl de zorgverlener zijn prijzen niet had uitgehangen.
• Wanneer de rekening die je ontvangt, een supplement bevat terwijl de tarieven niet worden geafficheerd.