Sigarettenfilters doen meer kwaad dan goed
Denk je dat een sigaret met filter gezonder is dan een zonder? Mis! Uit een analyse van de Hoge Gezondheidsraad blijkt dat filters in sigaretten de kwalijke gevolgen van roken niet verminderen. De filters zijn bovendien vervuilend voor het milieu.
Het effect van sigarettenfilters op de gezondheid
Al jarenlang gebruiken rokers in het algemeen filtersigaretten, met de gedachte dat die minder schadelijk zijn dan sigaretten zonder filter. Er is echter geen enkel wetenschappelijk argument om het gebruik ervan aan te moedigen.
Filters verminderen de gezondheidsgevolgen van roken niet
Filters in sigaretten creëren een vals gevoel van veiligheid. De roker neemt verkeerdelijk aan dat de filter de ongezonde effecten van tabaksrook vermindert. Maar het tegendeel is waar: alhoewel de filter een deel van de roetdeeltjes en de nicotine tegenhoudt, doet een verandering van het verbrandingspatroon de vorming van belangrijke kankerwerkende stoffen toenemen.
Rokers inhaleren bovendien vaker en/of dieper om de verminderde opname van nicotine door de aanwezigheid van een filter te compenseren.
Gebrek aan voordelen voor de volksgezondheid
In plaats van te beschermen tegen longkanker, hebben de filters doorheen de jaren vooral een verschuiving van het longkankertype in de hand gewerkt.
De milieu-impact van sigarettenfilters
Niet alleen op de gezondheid hebben filters een negatieve impact, ook voor het milieu zijn ze erg belastend.
Sigarettenpeuken: een enorm milieuprobleem
Volgens wereldwijde schattingen komen jaarlijks 4,5 biljoen sigarettenpeuken in het milieu terecht. Ook bij ons is deze vorm van vervuiling een belangrijk probleem. Tellingen per stuk van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) tonen aan dat sigarettenpeuken 41% van het Vlaamse zwerfvuil uitmaken.
Dat sigarettenfilters een slechte invloed hebben op het milieu, is klaar en duidelijk. De afbraak van sigarettenfilters gaat zeer langzaam en geeft aanleiding tot microplastics, kleine plasticdeeltjes waarvan het effect op mens, dier en milieu grote vraagtekens oproept.
Uit studies blijkt ook dat toxische reststoffen in sigarettenpeuken verschillende negatieve effecten hebben op waterorganismen, op de kieming en groei van planten en op sommige zangvogels die de peuken in hun nest gebruiken. Zowel microplastics als schadelijke stoffen kunnen vervolgens doorsijpelen naar de voedselketen, met alle mogelijke gevolgen van dien.
Bio-afbreekbare alternatieven zijn niet de oplossing
Bio-afbreekbare alternatieven zijn volgens de Hoge Gezondheidsraad ook geen goed idee. Ook al zouden ze een deel van het microplasticsprobleem wegnemen, er zouden nog steeds toxische restproducten in het milieu terechtkomen. Rokers zouden bovendien misschien zelfs sneller geneigd zijn om hun sigarettenpeuk op de grond te gooien vanwege het misleidende “groene” imago.
Aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad
Om de schadelijke effecten van sigarettenfilters op gezondheid en milieu tegen te gaan, beveelt de Hoge Gezondheidsraad aan om ze te verbieden.
Algemeen verbod op sigarettenfilters: een noodzakelijke stap
Filtersigaretten geven een aangenamer mondgevoel, verminderen gevoelsirritatie van de luchtwegen en voorkomen dat er tabak in de mond terechtkomt. Op die manier zetten ze meer aan tot roken dan sigaretten zonder filter.
Studies suggereren daarom dat een verbod op filters het roken net minder aantrekkelijk zou maken. Een filterban zou het totaal aantal gerookte sigaretten dus onrechtstreeks kunnen doen dalen.
Het wegnemen van de filter in sigaretten zou
- de nadelige gezondheidseffecten van roken globaal genomen niet verergeren
- het totaal aantal gerookte sigaretten kunnen verminderen
- een deel van de oplossing bieden voor een vermijdbaar milieuprobleem
Nationale en Europese maatregelen
Om die redenen beveelt de Hoge Gezondheidsraad dan ook een algemeen filterverbod aan, in overeenstemming met het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie.
Men zou filters net als plastic wegwerpzakjes moeten beschouwen als moeilijk afbreekbare kunststofproducten voor eenmalig gebruik.
De Hoge Gezondheidsraad is zich bewust van de internationale aard van deze problematiek en pleit er dan ook voor om dit verbod zowel op nationaal niveau als op internationaal, en dus Europees, niveau door te voeren.
Tot slot is en blijft de Hoge Gezondheidsraad voorvechter van een rookvrije toekomst: inzetten op preventie en rookstop moet een prioritair aandachtspunt blijven om de volksgezondheid te beschermen.
Stoppen met roken: ook jij kunt het!
Wil je stoppen met roken, maar weet je niet hoe of lukt het je niet? In ons dossier hebben we alle info en adviezen verzameld om van de sigaret verlost te raken.