Bescherming bij wilsonbekwaamheid
Met een zorgvolmacht kun je je nu al voorbereiden op de dag dat je niet meer in staat bent om beslissingen te nemen over je geld, je bezittingen en zelfs over je persoon. Zonder zo'n zorgvolmacht zal je familie in grote mate afhangen van wat de rechter beslist.
Wilsonbekwaamheid bij wet geregeld
Ongetwijfeld ken je u wel iemand die vanwege zijn gezondheidstoestand of hoge leeftijd niet meer in staat is om zijn vermogen te beheren (zijn geld beleggen, een huis verkopen …) of om de juiste beslissingen op persoonlijk vlak te nemen (bv. naar een rusthuis verhuizen). Zo iemand moet juridisch worden beschermd, zowel tegen zichzelf – bv. om te voorkomen dat hij zijn woning voor een habbekrats verkoopt en riskeert om zonder geld op straat te belanden – als tegen mensen met minder goede bedoeling uit zijn omgeving.
Die bescherming wordt geregeld in de wet omtrent de wilsonbekwaamheid. De wet is in de loop der jaren al meerdere malen herzien. Sinds 1/9/2014 zijn er twee opties:
- Ofwel regel je zelf op voorhand in wiens handen je het beheer van je vermogen wilt leggen als je daar zelf niet meer toe in staat bent en wilsonbekwaam bent worden zoals dat heet. Je regelt dat met wat in de volksmond een zorgvolmacht wordt genoemd. Je kunt dat doen zolang je nog gezond van geest bent. Sinds maart 2019 is zo’n volmacht niet langer beperkt tot het beheer van de goederen, maar kan ze ook betrekking hebben op beslissingen over persoonsgebonden aangelegenheden.
- Ofwel heb je zelf geen enkel initiatief genomen en dan is de tussenkomst van een rechter onontbeerlijk. Die zal dan een bewindvoerder aanstellen. Vandaag is de procedure veel minder ingrijpend en veel meer op maat van de betrokkene dan pakweg 20 jaren geleden. De voorlopige bewindvoerder (meestal een advocaat) handelde toen altijd in de plaats van zijn "pupil" en beheerde diens volledige vermogen. Hij had geen contact met de beschermde persoon, tenzij hij om wat geld kwam bedelen voor pakweg een nieuwe jas. Die situatie was zeer vernederend, zowel voor de wilsonbekwame als voor zijn omgeving. Voortaan wordt de bescherming echter afgestemd op de noden en de bekwaamheid van de persoon in kwestie. Maar het is een feit dat deze oplossing ingrijpend blijft: de rechter beslist wat de beschermde persoon wel en niet mag doen, de wilsonbekwaamheid staat in het Staatsblad vermeld, de rechter is in detail op de hoogte van de financiële en sociale situatie, de bewindvoerder moet toelating vragen voor bepaalde handelingen enz. Vooral als de bewindvoerder de partner is, heeft die vaak moeite om aan derden verantwoording af te leggen voor het reilen en zeilen in de familie. Ook zijn er geregeld klachten over slecht beheer door professionele bewindvoerders.