Mogen boeren pesticiden sproeien vlakbij je tuin? Dit zegt de wet

Onlangs maakte een van onze leden zich zorgen over zijn moestuin. Het land naast zijn tuin wordt binnenkort omgevormd tot een akker en hij maakt zich zorgen over het gebruik van pesticiden door de boer en de gevolgen voor de begroeiing op zijn perceel.

“Ik wil graag weten of het gebruik van pesticiden gevolgen heeft voor mijn moestuin en hoe ik mezelf kan beschermen tegen de mogelijke risico's in zo'n situatie”, legt hij uit. "Kan ik bijvoorbeeld nog steeds veilig groenten verbouwen in mijn tuin? Ik zou ook graag willen weten of de boer gebonden is aan verplichtingen met betrekking tot sproeiperioden, bijvoorbeeld op zon- en feestdagen."

De risico's van het sproeien van pesticiden voor je tuin

Het sproeien van pesticiden in een veld kan je tuin en het milieu op een aantal manieren beïnvloeden:

1. Afgedreven sproeimiddelen. Bestrijdingsmiddelen die via sproeien worden aangebracht, kunnen door de wind worden meegevoerd, vooral als de weersomstandigheden niet optimaal zijn (harde wind, droog weer, grote hitte). Zo vervuilen ze de lucht die we inademen.
2. Afspoeling van bestrijdingsmiddelen. Als het regent, kunnen de chemicaliën die op de velden worden gebruikt, wegspoelen en de grond waarop ze terechtkomen verontreinigen. Sommige pesticiden blijven in het milieu en kunnen zich ophopen in de bodem, waardoor de kwaliteit van de geteelde groenten wordt aangetast. Gespoten stoffen kunnen ook in het grondwater of in waterlopen sijpelen.

Ons advies om je tuin en je gezondheid te beschermen tegen pesticiden

Het is dus moeilijk om een totale afwezigheid van besmetting te garanderen, maar je kunt de risico's beperken door de volgende voorzorgsmaatregelen te nemen:

• Creëer een fysieke barrière. Een dichte haag (liguster, haagbeuk, laurier, hazelaar, enz.) kan de verspreiding van sproeimiddelen beperken. Een gemengde haag met dicht gebladerte op verschillende hoogtes is ideaal. Een anti-drift net (zoals gebruikt in de wijnbouw of tuinbouw) kan tijdelijk geïnstalleerd worden tijdens de behandelingsperiode;
• Houd de weersomstandigheden in de gaten. Controleer de sproeidagen door met de boer te praten. Sluit indien nodig je ramen en dek indien nodig de moestuin af met zeilen op spuitdagen.
• Kies gewassen die minder worden blootgesteld. Geef de voorkeur aan wortelgroenten (wortelen, aardappelen, rode bieten), die minder gevoelig zijn dan breedbladige groenten (sla, spinazie, kool). Telen onder glas of in tunnels kan de directe blootstelling ook verminderen.
• Was en schil de groenten. Spoel groenten grondig met water en zuiveringszout. Schil de groenten die geschild kunnen worden om de consumptie van residuen te beperken.

Bedek je moestuin wanneer er wordt gesproeid of kies voor een serre om je groenten en fruit in te kweken.

Wat is de wetgeving over pesticiden in België?

In België is het gebruik van pesticiden aan een aantal regels onderworpen:

• Landbouwers moeten bufferzones respecteren. Er zijn minimumafstanden die moeten worden gerespecteerd tussen een behandeld gebied en een woning, waterloop, school of rusthuis. Deze afstanden variëren afhankelijk van de aard van de producten, de gebruikte apparatuur, de betrokken locaties en de regio. In dit geval kan ons lid de landbouwer vragen of hij op de hoogte is van deze verplichtingen en of hij ze naleeft, en of hij een register bijhoudt van de uitgevoerde bespuitingen;
• Niet sproeien bij harde wind. In het algemeen is spuiten verboden als de wind groter is dan drie Beaufort (ongeveer 20 km/u);
• Beperkingen op sproeitijden en -dagen. Er is geen strikt verbod op sproeien op zon- of feestdagen, maar sommige gemeenten kunnen lokale regels opleggen. Boeren moeten bepaalde tijden respecteren om te voorkomen dat omwonenden worden blootgesteld (vaak 's ochtends vroeg of 's avonds).

Om te weten te komen welke regels in jouw gebied gelden, kun je contact opnemen met de afdeling milieuadvies of ruimtelijke ordening van je gemeente, die klachten en controles met betrekking tot pesticiden behandelt.

Er gaat niets boven een goede dialoog met boeren

Maar de beste aanpak is vooral om met de boer te praten. Op die manier kun je hem vertellen wat je zorgen zijn en kan hij je informatie geven over geplande behandelingen.

Delen meerdere omwonenden je zorgen? Je kunt je krachten bundelen en een collectieve actie starten. Op die manier heb je meer invloed om aanpassingen te vragen - het plaatsen van heggen, betere communicatie, het aanpassen van praktijken, enz.

Hoe weet ik of mijn groenten veilig zijn?

Wil je de kwaliteit van je grond en de groenten die eruit komen direct controleren om er zeker van te zijn dat er geen verontreiniging is geweest?
Dan kun je terecht bij het laboratorium van de Bodemkundige Dienst van België, de Agro-Bio Tech Faculteit van Gembloux of het Centre Provincial de l'agriculture (CPAR). In Wallonië is er een premie van € 50 beschikbaar om een bodem- en/of groentenanalyse te financieren. Helaas bestaat deze premie niet in Vlaanderen.

Kortom, als je je in dezelfde situatie bevindt als ons lid, kun je je moestuin blijven verbouwen, maar je zult bepaalde voorzorgsmaatregelen moeten nemen. Nogmaals, het beste is om rechtstreeks contact op te nemen met de landbouwer.

Ontdek onze kalender van seizoensgroenten en -fruit in België