Zo kies je het beste middel tegen muggen

Wat trekt muggen aan?

Hoewel wetenschappers nog niet alles weten over het gedrag van muggen, weten we wel dat muggen aangetrokken worden door de geur van onze huid, de uitstoot van koolstofdioxide en lichaamswarmte.

Koolstofdioxide en melkzuur zijn de twee belangrijkste stoffen die muggen aantrekken. Koolstofdioxide ademen we uit, maar wordt ook door onze huid afgegeven. Melkzuur komt vrij samen met ons zweet. Daarnaast zijn ook talg, zweet en bacteriële microflora op onze huid een trigger voor muggen. Een combinatie van deze geuren maakt hun voorkeur nog sterker.

Muggen kunnen de geur van onze huid en koolstofdioxide van een langere afstand waarnemen, terwijl ze onze temperatuur en zweet pas van dichtbij opmerken.

Sommige onderzoeken tonen aan dat ook kleuren een invloed kunnen hebben: muggen zouden een voorkeur hebben voor warme of donkere kleuren.

Hoe kun je muggen weghouden?

Om muggen en andere insecten weg te jagen, bestaan er twee soorten producten.

1. Insecticiden

Doel: de insecten doden

Werking: bevat chemische stoffen die giftig zijn voor insecten. Ze tasten hun zenuwstelsel aan of doden ze op een andere manier

Toepassing: vaak gebruikt in de landbouw, in tuinen of in huizen. Je brengt ze niet aan op de huid, maar ze worden uitgestrooid of verspreid op de plekken waar ze nodig zijn

Voorbeelden: sprays tegen kakkerlakken, antimierenpoeder, toestellen tegen muggen

2. Afweermiddelen

Doel: de insecten verjagen
Werking: bepaalde geuren verjagen de insecten en zorgen ervoor dat ze wegblijven van mensen, huisdieren of bepaalde oppervlakken

Toepassing: ze worden aangebracht op de huid (zoals producten op basis van DEET) of verdampt (zoals citronellakaarsen)

Voorbeelden: producten tegen muggen of teken

Verdampers

Om muggen ’s nachts uit de slaapkamer te weren, kun je een elektrische verdamper gebruiken. De stoffen in de tabletten of vloeistoffen verdampen geleidelijk in de lucht zodra je zo'n toestelletje in het stopcontact steekt. Ze werken alleen in gesloten ruimtes.

Er zijn ook muggenstekkers op de markt met ultrasoon geluid of uv-licht.

Welke actieve stoffen worden er gebruikt in muggenstekkers?

Actieve stoffen

Prallethrin

Dit is een synthetisch insecticide uit de pyrethroïdefamilie. Je vindt deze stof in veel insecticiden tegen muggen, vliegen en ander ongedierte. Het neutraliseert insecten snel door hun zenuwstelsel aan te tasten.

Bewaar prallethrin altijd buiten het bereik van kinderen, en gebruik het nooit in de buurt van huisdieren of voeding.

Deze stof kan schadelijk zijn voor huisdieren. Katten, vissen en reptielen zijn bijvoorbeeld bijzonder gevoelig. Honden, knaagdieren en vogels zijn minder gevoelig, maar ook voor hen is voorzichtigheid geboden, aangezien matige tot hoge doses ook bij hen gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.

Chrysanthemum cinerariaefolium

Deze plant uit de chrysantenfamilie staat bekend om zijn natuurlijke pyrethrinegehalte, een krachtig insecticide dat wordt verkregen door de bloemen van de plant te drogen. Het doodt insecten door hun zenuwstelsel aan te tasten.

Wees ervan bewust dat deze stof allergische reacties en irritatie kan veroorzaken, zeker bij gevoelige personen. Het is ook giftig voor katten. Deze stof is minder stabiel dan prallethrin en daardoor minder lang doeltreffend. Het breekt ook af onder invloed van zonlicht, waardoor het minder geschikt is voor langdurige bescherming buitenshuis.

Piperonylbutoxide (PBO)

Deze stof versterkt de werking van prallethrin. Bij blootstelling aan hoge doses kan de stof irritatie veroorzaken aan de huid, de ogen en de luchtwegen.

Wees voorzichtig, want katten zijn erg gevoelig voor PBO/prallethrin-combinaties.

Spray, roller of ander product: welk middel tegen muggen kiezen?

Muggenwerende middelen zijn verkrijgbaar in verschillende formaten:

• Antimuggensprays moeten op je huid worden gespoten. Spuit het product nooit rechtstreeks in je ogen, mond, neus of oren. Gebruik je hand om het veilig over je gezicht te verspreiden. Denk eraan je handen goed te wassen als je klaar bent.
• Met een roller kun je de crème, gel of lotion rechtstreeks op je huid aanbrengen. Er gaat dus minder verloren dan met sprays. Het risico op bijwerkingen is groter omdat de aangebrachte dosis meestal hoger is.
• Armbanden tegen muggen moeten om de pols worden gedragen. De armbanden bieden volgens de verpakking een bescherming van 14 tot 20 dagen, maar onze tests hebben aangetoond dat ze niet doeltreffend zijn.
• Zeep. Een merk biedt zeep met citronellageur aan. Je moet de delen van het lichaam die je wilt beschermen ermee inwrijven zodat je huid het product kan opnemen. Maar net als de armband tegen muggen, bleek ook de zeep nutteloos.
• Apps die je op je smartphone installeert of speciale apparaatjes, zenden ultrasone geluiden uit die muggen zouden afweren. Maar opnieuw: zonder effect.

Voorzorgsmaatregelen bij het gebruik van middelen tegen muggen

Lees voor gebruik van een middel tegen muggen altijd zorgvuldig de bijsluiter en de informatie op de verpakking (waarschuwingen, beschermingsduur, gebruik voor kinderen, toepassingsmethode, enz.). Begin altijd met het aanbrengen op een klein stukje huid om te controleren of je geen allergische reactie krijgt. Als je een reactie ziet, spoel dan onmiddellijk af met water en zeep, en stop direct met het gebruik van het product. Neem bij een ernstige reactie contact op met het Antigifcentrum (070/245.245) of je arts.

Als alles goed gaat, kun je het vervolgens op de rest van je lichaam aanbrengen: zorg er wel voor dat je het alleen op de blootgestelde huid aanbrengt, nooit op een gebied dat bedekt is door kleding. Let er ook op dat je het niet aanbrengt op een lichaamsdeel dat een kind vervolgens in de mond zou kunnen steken, of op wonden of snijwonden.

De kans op bijwerkingen (oog- of huidirritatie, brandwonden, zwellingen, hoofdpijn, braken en krampen) is groter bij producten in rollervorm. Er zijn echter geen bijwerkingen op lange termijn, zolang je deze producten slechts drie weken per jaar gebruikt volgens de instructies van de fabrikant.

Hoewel het gebruik van de door ons goedgekeurde producten veilig is, is het belangrijk om ze verstandig te gebruiken. Neem de volgende voorzorgsmaatregelen:

Speciale instructies als je een middel tegen muggen voor je kinderen gebruikt

• Gebruik geen middelen tegen muggen voor baby's jonger dan zes maanden, maar bescherm ze liever met een muskietennet.
• Gebruik alleen een middel tegen muggen als er geen andere mogelijkheid is, bijvoorbeeld om kinderen te beschermen tegen tropische ziekten.
• Laat kinderen nooit zelf dit soort producten aanbrengen, en bewaar ze buiten hun bereik.
• Spuit nooit direct op je huid, maar breng het product aan met je handen.
• Breng geen muggenwerende middelen aan op de handen of het gezicht van jonge kinderen.

Kunnen zonnecrème en muggenwerende middelen tegelijk worden aangebracht?

Als je naast een middel tegen muggen ook zonnecrème nodig hebt, houd er dan rekening mee dat DEET de werkzaamheid van je zonnecrème vermindert. Omgekeerd heeft zonnecrème weinig effect op het muggenwerende middel.

Voor de beste bescherming breng je eerst zonnecrème aan en wacht je tot deze volledig is ingetrokken voordat je het muggenwerende middel gebruikt. Producten die beide combineren worden niet aanbevolen.

Welke muggenwerende middelen mogen zwangere vrouwen en kinderen gebruiken?

Kies muggenwerende middelen met de juiste concentratie actieve bestanddelen

De veiligheid van het product hangt ook af van de persoon op wie het wordt aangebracht. Zo moet je voorzichtiger zijn met kinderen en zwangere vrouwen dan met volwassenen.

De werkzaamheid hangt af van de actieve stof en het geografische gebied waar je reist. Bij DEET geldt: hoe hoger de concentratie, hoe langer het product werkzaam is. Een DEET-concentratie van meer dan 50 % is echter niet aan te raden, en deze concentratie is niet beduidend langer werkzaam.

Kijk op de verpakking hoe vaak je het product opnieuw moet aanbrengen. Regen, zweten en zwemmen beïnvloeden ook de werkingsduur van deze producten.

* weinig gegevens, waarschijnlijk veilig

Kunnen middelen tegen muggen bijwerkingen veroorzaken?

Voornamelijk rollers geven bij eenmalig gebruik meer kans op bijwerkingen. Gebruikers kunnen last krijgen van:

• huid- of oogirritatie;
• een brandend gevoel;
• een zwelling;
• hoofdpijn;
• niezen;
• spierkrampen;
• braken.

Op langere termijn zijn er gelukkig geen bijwerkingen, zolang je zulke producten enkele weken per jaar op een normale manier gebruikt, bijvoorbeeld tijdens je vakantie. Geen enkele (in België toegelaten) actieve stof gaf na drie weken gebruik kans op hormonale problemen, problemen met de voortplanting of kanker.

Wat zijn doeltreffende natuurlijke methoden tegen muggen?

Om jezelf tegen muggen te beschermen, hoef je niet per se een muggenwerende middel te gebruiken. In België in elk geval kun je deze beestjes op natuurlijke wijze op afstand houden. Muggen houden niet van bepaalde geuren, en er zijn stoffen die ervoor zorgen dat we voor hen "minder lekker" ruiken. Daardoor zullen muggen, maar ook teken, minder geneigd zijn om ons te steken of te bijten.

Kleding en muskietennetten verhogen de bescherming

• Je kunt muggen op afstand houden door je kledingkeuze. Draag bij voorkeur frisse, losse en lichte kleding die je armen, benen en enkels bedekt. Kies gesloten schoenen in plaats van sandalen.
• Bedek jezelf zo veel mogelijk (voeten, enkels, benen, armen ...), vooral bij zonsopgang en zonsondergang, want dat zijn de momenten waarop muggen het meest actief zijn.
• Stilstaand water is de plaats bij uitstek waar muggen zich schuilhouden en voortplanten. Ververs het water in mogelijke broedplekken zoals emmers of vogelbadjes geregeld.
• Plaats muggenramen in ramen en deuren.
• Hang eventueel een muskietennet boven je bed om 's nachts de muggen op afstand te houden.

Armbanden en ultrasone apparaten werken niet

Over apps, gadgets, citronellabars en armbanden kunnen we kort zijn: ze zijn duur en hebben geen enkel nut.

Volgens de fabrikanten van ultrasone afweerapparaten is het simpel: het apparaat zendt een reeks geluidsgolven met een zeer hoge frequentie uit, die muggen zeer onaangenaam zouden vinden. Maar ons onderzoek toont aan dat ultrasone geluiden absoluut geen afschrikkend effect hebben op muggen, net zomin als ultrasone apps op smartphones die beloven muggen op afstand te houden.

Ook de muggenwerende eigenschappen van citronella (in de vorm van bars of zeep), niet te verwarren met citriodiol, zijn lang geprezen, maar dit natuurlijke product is slechts enkele minuten werkzaam. Bovendien is het een allergene stof die bij sommige mensen reacties kan uitlokken.

Tijm, geraniol, pepermunt of kruidnagel zijn net zo nutteloos tegen muggen als supplementen met vitamine B, knoflook of ui.

Muggen afweren en teken afweren, dezelfde strijd?

Als je graag wandelt in de natuur, bescherm je je tijdens de warmere maanden ook maar beter tegen teken. Veel muggenwerende producten werken ook als afweermiddel tegen teken. Deze kleine insecten zijn eveneens dragers van ziekten zoals de ziekte van Lyme of tekenencefalitis. Hier zijn enkele tips om ze te vermijden:

• Draag, voor zover dat kan, beschermende kleding zoals een T-shirt met lange mouwen, een hoed of een pet.
• Stop je broekspijpen in je kousen. Ga zeker niet met blote benen wandelen door struiken of hoog gras. 
• Blijf in bossen en parken zoveel mogelijk op de wandelpaden en vermijd dichte en hoge begroeiing.
• Controleer jezelf na elke wandeling grondig op teken. Deze beestjes nestelen zich op warme en vochtige plekken zoals de knieholtes, de liesstreek of de oksels.

Onze laatste test heeft aangetoond dat producten die muggen op afstand houden ook werken tegen teken.

Wat te doen bij een muggenbeet?

In de meeste gevallen veroorzaakt een muggenbeet jeuk en een lichte zwelling van de huid die na enkele dagen verdwijnt. In zeldzamere gevallen lijden sommige mensen aan allergische reacties die ademhalingsmoeilijkheden, zwellingen in het gezicht en buikpijn veroorzaken. Bel in dat geval onmiddellijk je arts of het noodnummer (112).

5 tips om de jeuk van een muggenbeet te verzachten

Hier zijn 5 tips om de jeuk van een muggenbeet te verlichten:

1. 1. Was de plek van de beet met water en zeep.
2. 2. Vermijd heet water, cosmetica en wollen kleding. Deze kunnen je huid irriteren.
3. 3. Koel de plek van de beet, bijvoorbeeld met een nat washandje of ijsblokjes gewikkeld in een handdoek.
4. 4. Breng eventueel wat hydraterende crème aan (op de droge huid).
5. 5. Als de beet begint te jeuken, kun je een verzachtende (of antiallergene) zalf aanbrengen.

WAT IS HET BESTE MUGGENWERENDE MIDDEL?