Onze gids voor de fiscale gevolgen na de geboorte van een kind

Wanneer krijgen jonge ouders kinderbijslag en kraamgeld?

Tijdens de zwangerschap kun je aankloppen bij één van de uitbetalingsinstanties voor twee speciale toelagen. 

Je zult in de eerste plaats het startbedrag of kraamgeld krijgen. Dat is een eenmalige geboortepremie, die het hoogst is voor een eerste kind. Die toelage wordt ook toegekend als het kindje doodgeboren is of als je een miskraam hebt gekregen na 180 dagen zwangerschap.

Je kunt het geld al vanaf de achtste maand van de zwangerschap op je rekening verwachten. Je moet het startbedrag of kraamgeld niet in je belastingaangifte opnemen, de fiscus laat het ongemoeid.

Hoe lang krijg je kinderbijslag?

Zodra je kindje geboren is, heb je maandelijks recht op kinderbijslag. Het bedrag hangt af van het aantal kinderen dat je hebt. Ook op die som zul je niet worden belast. De kinderbijslag wordt toegekend tot wanneer je kind 18 jaar wordt en in bepaalde situaties wordt die leeftijdsgrens opgetrokken naar 25 jaar, bv. als je kind hoger onderwijs volgt en niet te veel verdient. 

In Vlaanderen spreekt men niet langer over kinderbijslag. Het geheel van financiële tegemoetkomingen voor elk kind valt onder de noemer Groeipakket. Maar het principe van de maandelijkse uitkering blijft behouden.

Voor meer info: Famifed, het Federaal Agentschap voor de Kinderbijslag

Als loontrekkende mama heb je recht op vijftien weken moederschapsrust en als zelfstandige op twaalf weken. Tijdens dat verlof kent het ziekenfonds je een vervangingsinkomen toe, de zogenaamde moederschapsuitkering toe. De fiscus beschouwt dat als een vervangingsinkomen. 

Hetzelfde geldt voor de vaderschapsuitkering die een papa-werknemer krijgt voor zijn tien dagen vaderschapsverlof en idem dito met de uitkering tijdens het adoptieverlof van beide ouders.

Welke fiscale regeling voor een vervangingsinkomen?

Die uitkeringen zullen samen met je andere beroepsinkomsten worden belast, maar de fiscus past er wel een belastingvermindering op toe. Het probleem is dat op dat vervangingsinkomen slechts een bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden van 11,11 %. En dat zal achteraf bij de berekening van je belasting in veel gevallen te laag blijken te zijn. Daardoor loop je het risico dat je op dat ogenblik een serieuze som zult moeten bijpassen. Hoe hoger je inkomsten tijdens de overige maanden van het bevallingsjaar, hoe groter de kans daarop. Als je weet dat de som die je zult moeten betalen, enkele duizenden euro's kan bedragen, calculeer je dat maar beter in.

Ouders met kinderen ten laste moeten minder belasting betalen op wat ze verdienen (door de extra belastingvrije som waarop ze recht hebben). Voor werknemers komt de besparing die daaruit voortvloeit, al tot uiting bij de uitbetaling van het loon. 

Echter niet bij beide partijen. Ouders moeten kiezen wie de kinderen ten laste neemt. Ze moeten die keuze vastleggen bij hun werkgever en moeten daarvoor een speciaal formulier ondertekenen. De partner die de kinderen ten laste neemt, zal merken dat er minder bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden op zijn maandelijkse loon, waardoor hij of zij netto iets meer opstrijkt.

De impact van kinderen op de belastingvrije sommen

Bij elke belastingplichtige stelt de fiscus een bepaald bedrag van het inkomen vrij van belasting, er is dus een bedrag waarop je sowieso geen belasting moet betalen (de zogenaamde belastingvrije som).

Zodra je een kind ten laste hebt, heb je recht op een extra belastingvrijstelling. Dat bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Hoe meer kinderen, hoe groter de vrijstelling. Hierdoor spaar je al naargelang het geval enkele honderden tot enkele duizenden euro’s belasting uit. 

Ben je alleenstaande ouder?

Dan krijg je een extra vrijstelling daarbovenop. Het is een vast bedrag (dat jaarlijks wordt geïndexeerd) ongeacht het aantal kinderen ten laste, waar je dus geen belasting op verschuldigd bent. In vergelijking met een getrouwde of wettelijk samenwonende ouder bespaar je daarmee al snel een paar honderden euro's méér per jaar. 

Voor alle duidelijkheid: een "alleenstaande" is niet alleen een ouder die single is en alleen woont met een kind ten laste, maar iedereen die niet is getrouwd noch wettelijk samenwoont, dus ook een ouder die gewoon feitelijk samenwoont. 

Ben je gescheiden?

Indien je bent gescheiden, zal de fiscus vanaf het jaar na dat waarin jij en je partner uit elkaar zijn gegaan, die extra vrijstelling alleen aan jou toekennen als jij het kind ten laste hebt. Tenzij er sprake is van co-ouderschap waarbij de keuze werd gemaakt voor de zogenaamde "fiscale opsplitsing", want dan hebben zowel jij als je ex allebei recht op de belastingvrije som voor kinderen ten laste, elk voor de helft, maar wel elk de volledige belastingvrije som voor alleenstaande ouder. 

Ben je alleenwonend?

Wanneer je bovendien alleen woont of hooguit samenwoont met specifieke familieleden zoals je kinderen of je ouders (maar dus geen inwonende partner) én een beperkt inkomen hebt, kun je van de fiscus nog een tweede extra vrijstelling daarbovenop krijgen. 

De belastingaangifte bevat voor de ouders in kwestie een speciaal vakje dat moet worden aangekruist (code 1101 in vak 2 van de belastingaangifte). Komt de ouder in aanmerking dan zal er ook een verhoogde belastingvoordeel van toepassing zijn voor de aftrek van de kosten voor kinderopvang (een bijkomende belastingvermindering van maximaal 30 % boven op de normale belastingvermindering van 45%. Dus de belastingvermindering kan dan oplopen tot 75 %). 

Als de bijkomende belastingvermindering van maximaal 30 % niet (volledig) kan worden toegekend omdat weinig of geen belasting verschuldigd is, wordt het niet aangerekende deel toch toegekend onder de vorm van een terugbetaalbaar belastingkrediet.

Is je kind jonger dan drie?

Zolang je kind jonger is dan drie jaar, heeft de fiscus dan nog een andere extra belastingvrijstelling voor je in petto (het bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd). 
Je moet echter kiezen tussen deze extra belastingvrije som of de belastingvermindering voor de kinderopvangkosten mbt dit kind.

Heb je dus uitgaven gedaan voor kinderopvang voor dit kind, becijfer je vóór je je belastingaangifte invult, daarom het best welk belastingvoordeel het interessantst is. De extra belastingvrije som zal wellicht alleen interessant zijn als je slechts weinig opvangkosten hebt voor het kind. 

Heb je daarentegen veel opvangdagen betaald, dan kies je er waarschijnlijk beter voor om de opvangkosten aan te geven. Je kunt dat makkelijk uitzoeken met fiscale software zoals onze Multitax. 

Als achteraf blijkt dat de keuze die je hebt gemaakt in je nadeel is, kun je nog steeds een herziening vragen door een bezwaarschrift in te dienen (binnen een jaar, te rekenen vanaf de derde werkdag na de verzenddatum vermeld op het aanslagbiljet).

Wie geeft het kind best ten laste aan in de belastingaangifte?

Gehuwden of wettelijk samenwonende ouders geven het kind gewoon aan in de gezamenlijke belastingaangifte. De fiscus zal het belastingvoordeel zelf toerekenen. Voor het jaar van huwelijk of start van wettelijke samenwoning worden de partners nog als fiscaal alleenstaanden beschouwd, met aparte aangiften (zie verder).

Hoe geven feitelijk samenwonenden best het kind aan? 

Feitelijk samenwonenden aanziet de fiscus als fiscaal alleenstaanden. Zij vullen elk een aparte aangifte in, dus wie moet in dat geval het kind als ten laste aangeven? 

Je mag niet allebei de gemeenschappelijke kinderen als ten laste aangeven. Je moet kiezen wie de kinderen ten laste zal nemen en je mag ze niet verdelen over je respectieve aangiftes. Het kan fiscaal nadelig zijn om kinderen aan te geven bij de ouder met weinig inkomsten of vervangingsinkomsten. 

Maak een simulatie met het belastingberekeningsprogramma van de fiscus of met onze fiscale software Multitax.

MAAK SIMULATIES MET ONZE FISCALE SOFTWARE MULTITAX

Welke belastingvermindering voor kinderopvang?

Als je je kind laat opvangen, bestaat de mogelijkheid om de opvangkosten in je belastingaangifte op te nemen zodat de fiscus er een belastingvermindering op kan toepassen van 45 %. Dat kan tot en met de dag vóór dat je kind 14 jaar wordt. 

Voor een alleenwonende ouder met weinig inkomsten kan de vermindering oplopen tot 75 %. Je mag in dat geval dus geen inwonende partner hebben en mag hooguit met specifieke familieleden samenwonen, zoals je eigen kinderen of je ouders. De belastingaangifte bevat daarvoor een speciaal vakje dat moet worden aangekruist. 

Ook voor opvang buiten schooluren

De opvangkosten betreffen niet alleen de kosten voor de opvang tijdens de eerste levensjaren van je kind maar ook de kosten later voor de opvang buiten de normale schooluren of voor de deelname aan een jeugd- of sportkamp.

Je zult dat voordeel echter alleen kunnen genieten als de volgende voorwaarden vervuld zijn:

• Je moet hebben gekozen voor een voorziening die door de overheid wordt erkend en die je daardoor een fiscaal attest kan bezorgen. De crèche of peutertuin of het opvanggezin moet bv. zijn vergund, erkend, gesubsidieerd of gecontroleerd door Kind & Gezin voor de Vlaamse Gemeenschap (Office de la Naissance et de l'Enfance voor Brussel en Wallonië). En het jeugdkamp moet zijn georganiseerd door een instelling die wordt erkend, gesubsidieerd of gecontroleerd door de gemeente, de provincie, de gemeenschap of het gewest of een buitenlandse openbare instantie.
• Het kind moet voor de fiscus ten laste van jou zijn. Wanneer je gewoon feitelijk samenwoont met de mama of papa van het kind, zorg er dan voor dat degene die de opvangkosten aangeeft, ook de persoon is die het kind fiscaal ten laste neemt. De naam moet ook op het fiscaal attest vermeld staan. 
• Je moet beroepsinkomsten hebben ontvangen in het jaar van de opvang. Als je getrouwd bent of wettelijk samenwoont, volstaat het dat dat geldt voor een van jullie. Beroepsinkomsten omvatten ook vervangingsinkomsten, zoals werkloosheidsuitkeringen en ziekte-uitkeringen.

Maximumbedrag voor belastingvermindering op kinderopvang

Maak je evenwel niet te veel illusies over het belastingvoordeel, je mag immers niet zomaar het totale bedrag dat je aan de opvang hebt besteed, in je belastingaangifte opnemen. Er is een maximumbedrag van toepassing per kind en per dag (ongeacht de duur van de opvang), het bedraagt € 16,40 voor het inkomstenjaar 2024. (€ 15,70 voor het inkomstenjaar 2023). 

Annuleringskosten en toeslagen bij afwezigheid van het kind of laattijdige afhaling worden niet beschouwd als opvangkosten en geven dus geen recht op belastingvoordeel. 

Een voorbeeld van belastingvermindering op kinderopvang

Aan de hand van een voorbeeld geven we je een idee van wat de opvangkosten kunnen opbrengen. Stel dat je voor dat je in 2024 dit hebt betaald aan opvang:

• 70 volle dagen tegen € 20 per dag;
• 10 halve dagen tegen € 12;
• 4 keer een derde van een dag tegen € 7.

In totaal heb je dus € 1 548 betaald. Rekening houdend met de beperking van € 16,40 per dag mag je € 1 296 invullen in je belastingaangifte (70 × € 16,40 + 10 × € 12 + 4 × € 7) in 2025. Dat bedrag geeft je recht op een belastingvermindering van € 583,20 (45 %). 

Om het werkelijke voordeel te kennen moet je daar de gemeentelijke opcentiemen aan toevoegen. Woon je bijvoorbeeld in een gemeente die 7 opcentiemen aanrekent, dan komt een vermindering van 45 % neer op 48,15 % (45 % × 1,07) en betaalt de fiscus je in ons voorbeeld dus € 624,02 terug (583,20 + 7 % van 583,20), of ongeveer 40 % van wat je werkelijk hebt betaald. 

Goed om te weten: doordat je voor de opvang in de maand december meestal pas in januari van het volgende jaar betaalt, schuift het belastingvoordeel voor die maand een jaar op. Anderzijds, betaal de opvangkosten naar het einde van het jaar zoveel mogelijk nog in het opvangjaar zelf, dan ontvang je het belastingvoordeel reeds bij de eerstvolgende belastingafrekening.

Praktisch advies voor het optimaliseren van je fiscale voordeel voor kinderopvang

Houd de fiscale attesten kinderopvang goed bij. De overheid zou in principe wel automatisch op de hoogte moeten gebracht worden van deze attesten, maar het kan geen kwaad om dit nauwgezet te controleren bij je berekening van je opvangkosten die in aanmerking komen voor belastingvermindering. 

Alleenstaande ouders

Ben je een alleenwonende ouder? De belastingaangifte bevat voor de ouder in kwestie een speciaal vakje dat moet worden aangekruist (code 1101 in vak 2 van de belastingaangifte). Komt de ouder in aanmerking dan zal er - naast een bijkomende belastingvrije som - ook een verhoogd belastingvoordeel van toepassing zijn voor de aftrek van de kosten voor kinderopvang (een bijkomende belastingvermindering van maximaal 30 % boven op de normale belastingvermindering van 45 %. Dus de belastingvermindering kan dan oplopen tot 75 %). 

Als de bijkomende belastingvermindering van maximaal 30% niet (volledig) kan worden toegekend omdat weinig of geen belasting verschuldigd is, wordt het niet aangerekende deel toch toegekend onder de vorm van een terugbetaalbaar belastingkrediet.

Kinderen jonger dan 3 jaar

Voor kinderen jonger dan 3 jaar mag je kiezen: ofwel trek je de opvangkosten af, ofwel kies je voor een verhoging van je belastingvrije som (€ 720 in 2024). De verhoging met € 720 leidt voor een eerste kind tot een belastingvoordeel van 216 euro. Om hetzelfde voordeel te krijgen door de opvangkosten voor het kind aan te geven, moet je € 480 aan opvangkosten voor het kind kunnen invullen. 

Anders gezegd: als het kind je eerste is, neem je beter genoegen met de extra belastingvrije som (door aangifte van het kind in vak II bij nr. 1038) als de opvangkosten die je mag aangeven minder dan € 480 bedragen. Liggen die kosten hoger, dan geeft je ze beter wel aan in plaats van te kiezen voor de extra belastingvrije som. Maak zeker een simulatie met een belastingberekeningsprogramma om te beoordelen wat het meest voordelig is.

Maak een simulatie met het belastingberekeningsprogramma van de fiscus of met onze fiscale software Multitax.

MAAK SIMULATIES MET ONZE FISCALE SOFTWARE MULTITAX

Wat betekent de geboorte van een kind voor de fiscaliteit rond je hypotheeklening?

In het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geven hypotheekleningen geen recht meer op belastingvoordeel. 

Ben je inwoner van het Waals Gewest en je hebt een hypotheeklening lopen? Dan verandert de geboorte van een kind alleen iets als je recht hebt op het belastingvoordeel dat de Waalse wooncheque heet. Dan wordt de belastingvermindering met € 125 opgetrokken (per kind ten laste op 1 januari van het aanslagjaar). 

Wat betekent de geboorte van een kind voor de fiscaliteit rond je onroerende voorheffing?

Voor de onroerende voorheffing op je eigen woning zul je zolang je nog maar één kind ten laste hebt, geen aanspraak kunnen maken op een vermindering. Twee kinderen zijn in het hele land de minimumvoorwaarde voor een vermindering. De voorwaarden en het bedrag verschillen evenwel van gewest tot gewest.

Zodra je twee kinderen hebt, kun je aanspraak maken op een vermindering van de onroerende voorheffing die van toepassing is voor de hoofdverblijfplaats. De voorwaarden en het bedrag verschillen van gewest tot gewest. 

Welke verschillen per gewest?

In het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heb je recht op een vermindering als je ten minste twee kinderen hebt die op 1 januari van het betreffende jaar bij jou inwonen en in aanmerking komen voor kinderbijslag. De vermindering wordt in principe automatisch toegekend.

Ook in het Waals Gewest zijn twee kinderen het minimum, en ten minste één kind moet fiscaal ten laste zijn. Maar de vermindering wordt niet automatisch doorgevoerd, het is aan jou om de fiscus te verwittigen wanneer je voor het eerst aan de voorwaarden voldoet (surf naar www.wallonie.be en kies “onroerende voorheffing”). Daarna houdt hij er automatisch rekening mee.

Welke voordelen voor huurders?

Ben je huurder en voldoe je aan de voorwaarden om recht te hebben op een vermindering van de onroerende voorheffing, dan komt dat voordeel aan jou toe en niet aan je huisbaas. Veel mensen weten dat niet en lopen zo jaarlijks een mooie som geld mis. 

Je moet de fiscus zelf op de hoogte brengen van je gezinssituatie.

Voor het Waals Gewest doe je wat we net hebben uitgelegd voor eigenaars.

In het Vlaams Gewest moet je surfen naar belastingen.vlaanderen.be (klik op de rubriek "Formulieren").

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan in principe echter alleen de verhuurder de vermindering aanvragen, via deze site: fiscaliteit.brussels (klik op “Onroerende voorheffing”), maar hij is wel verplicht om het verschil van de huur af te trekken of om het uit te betalen, en anders mag je het bedrag desnoods zelf van de huur aftrekken.

Tot slot het advies van Testaankoop over de fiscale gevolgen van de geboorte van een kind. Als (toekomstige) ouder zijn er enkele aspecten waar je kunt op letten. Die zijn in jouw voordeel, maar worden vaak vergeten.

• Vanaf twee kinderen heb je in alle gewesten recht op een vermindering van de onroerende voorheffing voor je hoofdverblijfplaats. Huur je je hoofdverblijf dan heb jij als huurder recht op de vermindering.
• Voor kinderen jonger dan 3 best uitrekenen wat het voordeligst is: de belastingvermindering voor de opvangkosten of een extra belastingvrije som voor een kind jonger dan drie.
• Feitelijk samenwonenden kunnen kiezen wie de kinderen ten laste neemt in hun belastingaangiften. 

Maak een simulatie met het belastingberekeningsprogramma van de fiscus of met onze fiscale software Multitax.

MAAK SIMULATIES MET ONZE FISCALE SOFTWARE MULTITAX