Verantwoord consumeren
Nog te veel bedrijven maken zich schuldig aan milieuvervuiling, slechte arbeidsomstandigheden, uitbuiting en een gebrek aan transparantie. Wie geeft op ethisch vlak het goede voorbeeld? Welke goederen en diensten kunt u zonder gewetensproblemen kopen? Een leidraad voor consumenten.
Verantwoord consumeren betekent dat er ethische producten worden aangeboden - producten dus waarbij de keuze voor de materialen en de productiemethode erop gericht is om een negatieve impact te beperken - en dat de bedrijven dus ook tewerk gaan volgens ethische principes. We spreken van “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen” (MVO), waarbij bedrijven kijken naar de impact die hun activiteiten hebben op de maatschappij en op het leefmilieu. Het kadert ook in “duurzame ontwikkeling”, het rationeel en respectvol gebruik van menselijke, materiële, natuurlijke middelen. Het doel is het welzijn van de toekomstige generaties op sociaal, economisch en ecologisch vlak niet in gevaar te brengen.
U kunt het verschil maken!
De fruitteelt, de industrie van de smartphones, de productie van lederen schoenen en jeansbroeken, toerisme ... Helaas stuiten we in tal van sectoren nog te vaak op milieuvervuiling, slechte arbeidsomstandigheden, onderdrukking van de arbeiders en een gebrek aan transparantie. Maar meer en meer mensen zijn bekommerd om de manier waarop producten en diensten tot stand komen. Er is sprake van een stijgend ethisch bewustzijn. Jammer genoeg denken nog te veel consumenten dat ze zelf niet veel kunnen doen om wanpraktijken een halt toe te roepen. De verantwoordelijkheid wordt vooral gelegd bij de overheid en de bedrijven. Terwijl u als consument ook een vinger in de pap hebt!
In tegenstelling tot wat sommigen denken, kunnen ook consumenten in actie komen tegen schandelijke praktijken en een belangrijke invloed uitoefenen op de industrie, met name met de keuzes die ze maken, met wat ze al dan niet kopen. Hoe groter de vraag naar eerlijke producten, hoe groter de druk op de producenten en hoe groter het aanbod. Een verantwoordelijkheid die niet enkel rust op de autoriteiten en de producenten, maar evenzeer op ons allen.
Maar wat is een "verantwoorde" keuze? Dat is niet altijd duidelijk. Slechts weinig bedrijven zijn transparant over wat er binnen hun muren gebeurt. Nochtans hebt u als consument recht op die informatie!
Om u tijdens het kiezen te inspireren, hebben wij op basis van onze onderzoeken, per sector, enkele "goede voorbeelden" op een rijtje gezet. Het gaat om goederen, voeding en andere zaken evenals diensten die met respect voor de fauna en flora op onze planeet tot stand zijn gekomen. Zoekt u een drank, een schoen, een hotel, een supermarkt ...? Door één van deze producten te kopen, draagt u op één of andere manier bij aan een meer verantwoord consumptiegedrag. Merk wel op: dit is geen exhaustieve lijst, daar we niet alle sectoren hebben doorgelicht. Er zijn zeker en vast andere verantwoorde merken of dienstverleners. We zullen dit dossier regelmatig blijven updaten.
Vaak vallen eerlijke producten duurder uit, maar niet altijd. Op termijn moet misschien worden nagedacht over het weren van producten die niet aan bepaalde maatstaven beantwoorden, of over belastingvoordelen voor producten die dat wél doen.
Verantwoord consumeren betekent dat er ethische producten worden aangeboden - producten dus waarbij de keuze voor de materialen en de productiemethode erop gericht is om een negatieve impact te beperken - en dat de bedrijven dus ook tewerk gaan volgens ethische principes. We spreken van “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen” (MVO), waarbij bedrijven kijken naar de impact die hun activiteiten hebben op de maatschappij en op het leefmilieu. Het kadert ook in “duurzame ontwikkeling”, het rationeel en respectvol gebruik van menselijke, materiële, natuurlijke middelen. Het doel is het welzijn van de toekomstige generaties op sociaal, economisch en ecologisch vlak niet in gevaar te brengen.
U kunt het verschil maken!
De fruitteelt, de industrie van de smartphones, de productie van lederen schoenen en jeansbroeken, toerisme ... Helaas stuiten we in tal van sectoren nog te vaak op milieuvervuiling, slechte arbeidsomstandigheden, onderdrukking van de arbeiders en een gebrek aan transparantie. Maar meer en meer mensen zijn bekommerd om de manier waarop producten en diensten tot stand komen. Er is sprake van een stijgend ethisch bewustzijn. Jammer genoeg denken nog te veel consumenten dat ze zelf niet veel kunnen doen om wanpraktijken een halt toe te roepen. De verantwoordelijkheid wordt vooral gelegd bij de overheid en de bedrijven. Terwijl u als consument ook een vinger in de pap hebt!
In tegenstelling tot wat sommigen denken, kunnen ook consumenten in actie komen tegen schandelijke praktijken en een belangrijke invloed uitoefenen op de industrie, met name met de keuzes die ze maken, met wat ze al dan niet kopen. Hoe groter de vraag naar eerlijke producten, hoe groter de druk op de producenten en hoe groter het aanbod. Een verantwoordelijkheid die niet enkel rust op de autoriteiten en de producenten, maar evenzeer op ons allen.
Maar wat is een "verantwoorde" keuze? Dat is niet altijd duidelijk. Slechts weinig bedrijven zijn transparant over wat er binnen hun muren gebeurt. Nochtans hebt u als consument recht op die informatie!
Om u tijdens het kiezen te inspireren, hebben wij op basis van onze onderzoeken, per sector, enkele "goede voorbeelden" op een rijtje gezet. Het gaat om goederen, voeding en andere zaken evenals diensten die met respect voor de fauna en flora op onze planeet tot stand zijn gekomen. Zoekt u een drank, een schoen, een hotel, een supermarkt ...? Door één van deze producten te kopen, draagt u op één of andere manier bij aan een meer verantwoord consumptiegedrag. Merk wel op: dit is geen exhaustieve lijst, daar we niet alle sectoren hebben doorgelicht. Er zijn zeker en vast andere verantwoorde merken of dienstverleners. We zullen dit dossier regelmatig blijven updaten.
Vaak vallen eerlijke producten duurder uit, maar niet altijd. Op termijn moet misschien worden nagedacht over het weren van producten die niet aan bepaalde maatstaven beantwoorden, of over belastingvoordelen voor producten die dat wél doen.
Verandering moeten op meerdere niveau's worden doorgevoerd. Een leefbaar loon garanderen voor iedereen is een van de basisprincipes van handel met respect voor de werknemers. Maar zover is het nog lang niet.
Om waardig te kunnen leven, moet een arbeider voor een standaardwerkweek van maximaal 48 uur een loon krijgen waarmee hij kan voorzien in de basisbehoeften van zijn gezin (4 personen) en nog wat kan sparen. Dat noemt men een leefbaar loon. Hoewel dat onder meer is opgenomen in de Verklaring van de Rechten van de Mens, krijgen heel wat arbeiders slechts het wettelijke minimumloon van hun land, wat een pak lager ligt dan dit leefbaar loon. In Bangladesh bijvoorbeeld, bedraag het wettelijk minimuloon € 49,56, terwijl het leefbaar loon € 259,8 is.
Helaas evolueert de situatie zeer traag. En vaak worden er beloften vastgelegd op papier, maar niet nageleefd in de praktijk. Heel wat bedrijven beweren dat ze willen werken
met toeleveranciers die hun arbeiders goede werkomstandigheden garanderen. Maar aan de prijs wil niemand raken.
Weliswaar is er al enige vooruitgang geboekt, maar de loonsituatie heeft intussen een kritiek punt bereikt. De arbeiders in de productielanden verenigen zich alsmaar meer en komen steeds vaker in opstand tegen de opgelegde wurgprijzen. Toch schuiven zowat alle grote ketens en merken de aanpassing van hun aankoopbeleid nog op de lange baan.
Binnen de theesector is er een wijdverspreid ethisch initiatief: het Ethical Tea Partnership. Met de bijdrage van de leden financiert men audits van de producenten. Op basis van deze audits krijgen de producenten een score die aangeeft hoeveel inspanningen ze leveren. De theemerken kunnen op die manier hun leveranciers met kennis van zaken kiezen. Helaas vallen kleinere producenten buiten dit systeem, maar dat is zeker niet het enige minpunt: het ETP is onvoldoende bindend en de audits zijn niet betrouwbaar noch transparant genoeg. Ze vinden slechts om de vier jaar plaats en worden aangekondigd. De distributiemerken ontgoochelden ons dan ook over de ganse lijn, behalve uiteraard voor hun producten met label.
* gegevens dateren van onderzoek uit 2008
Brazilië, Colombia en Ethiopië zorgen samen voor driekwart van de koffiebonen. De prijzen voor de groene koffiebonen zijn de laatste jaren fel ingestort en is het bijna onmogelijk voor de koffieboeren om nog winst te maken. Nochtans is de prijs in de supermarkt niet gedaald. Arabicakoffie haalt nog amper één dollar per pond op de markt, iets meer dan anderhalve euro per kilo, maar de consument blijft aan de kassa evenveel betalen. Een onhoudbare situatie, tenzij we ons engageren om eerlijke koffie te kopen en zo de lokale boeren steunen.
Tot op vandaag blijft het ethische aspect problematisch in de koffie- en theehandel. In tegenstelling tot wat sommigen denken, kunnen ook consumenten een aanzienlijke invloed uitoefenen op deze industrieën. Hoe groter immers de vraag naar eerlijke producten, hoe groter de druk op de koffiemerken.
De smaak van eerlijke koffie en thee
Een zonovergoten koffieplantage of een weidse theevlakte. Het klinkt uiterst charmant, maar helaas is de realiteit erachter dat minder. Dagelijks consumeren we wereldwijd miljarden kopjes koffie en thee. Niettemin zijn we ons onvoldoende bewust van de scheefgetrokken machtsverhouding tussen Noord en Zuid die hiermee gepaard gaat. De thee- en koffieteelt gebeurt immers hoofdzakelijk in ontwikkelingslanden, de winstgevende fases (verwerking, verpakking en distributie) vinden in het Noordelijk halfrond plaats. Koffie en thee smaken dan misschien wel heerlijk, sommige producenten hebben nog heel wat werk om er ook een volkomen eerlijk product van te maken.
Barre werkomstandigheden
Op deze « beeldige » koffie- en theeplantages zijn abominabele werkomstandigheden helaas schering en inslag: bedroevende hygiënische omstandigheden, pesticiden, geen beschermende kledij, gebrek aan drinkbaar water,…
Opkomen voor hun rechten is voor de talloze plukkers echter geen sinecure. In de koffie-industrie gaat het vaak om kleine familiebedrijven. Net die kleinschaligheid maakt de boeren zo kwetsbaar, al gebeuren er ook op de grote plantages nog veel wantoestanden. Eisen de plukkers hun rechten op, dan staan er immers een rij anderen klaar om hen te vervangen. Heel wat koffieboeren zijn, door een gebrek aan financiële reserves, genoodzaakt om genoegen te nemen met het eerste het beste aanbod, wat vaak onder de marktprijs ligt. Sommige koffieboeren verenigen zich in zogenaamde coöperatieven, zodat hun verzamelde stem luider klinkt en ze een betere prijs kunnen onderhandelen.
Hoewel theeplantages vaak een onderdeel zijn van grote multinationals, is het er voor de plukkers zeker niet eenvoudiger om op te komen voor hun rechten. Producenten proberen de kosten almaar meer te drukken, terwijl de lonen zo al niet volstaan om behoorlijk van te leven.
Milieu aangetast
Het beleid dat vele koffie- en theeproducenten vandaag voeren, gaat echter niet alleen ten koste van de werkomstandigheden van de plukkers, ook het milieu wordt hierdoor fors toegetakeld. Op heel wat plaatsen heeft het regenwoud plaats moeten ruimen voor een koffie- of theeplantage. De bodem valt er op die manier ten prooi aan erosie en vervuiling door schadelijke meststoffen en pesticiden; de biodiversiteit moet wijken. Ontbossing op dergelijke schaal heeft uiteraard ook zware gevolgen voor de CO2-uitstoot.
Merken met een fairtradelabel of biolabel besteden immers aanzienlijk meer aandacht aan al deze aspecten. Voor meer informatie over de garanties die deze labels u bieden, kan u terecht op www.labelinfo.be
Koffie, fruit, vis, chocolade ... Vooraleer een voedingsmiddel in uw mond terecht komt, heeft het dikwijls een lange weg af gelegd. In elke etappe (bij het oogsten van ingrediënten, het produceren van een product, het transport, de distributie ...) kan een ethisch vraagstuk rijzen.
Een zogenaamd "gezond" voedingsmiddel heeft mogelijk - door bijvoorbeeld het gebruik van pesticiden - de gezondheid van een arbeider gekost. En met het bedrag dat u voor een voedingsmiddel betaalt, kan een voedselfabrikant soms amper grondstoffen kopen, laat staan arbeiders betalen. Dit zijn maar enkele voorbeelden die de vele wantoestanden in de voedingssector illustreren...
Reden te meer om de manier van werken bij diverse merken geregeld aan een controle te onderwerpen. In onze onderzoeken trachten we steeds om de herkomst van voedingsmiddelen te achterhalen. We stellen bedrijven vragen omtrent de sociale en economische omstandigheden waarin voedsel wordt geproduceerd en peilen ook naar de duurzaamheid van het productieproces. Daarnaast analyseren we ook de bestaande documentatie en bezoeken we lokale productiesites. Dat laatste gebeurt vooral in ontwikkelingslanden, maar ook in Europa waar clandistien werk niet onbestaand is bij de exploitatie van bepaalde groenten en fruit.
Dat ethisch verantwoord werken in de voedingssector kàn, bewijzen de goede voorbeelden. Klik op "dranken", "fruit en groenten", "vis en schaaldieren" en "andere" en ontdek wat u met een gerust hart kunt kopen.
Koffie, thee, sinaasappelsap ...
- Drank van het merk Delhaize
- Drank van Oxfam
- Drank met het label van Max Havelaar
- Drank met het label van Agriculture Biologique (AB) / EKO / Biogarantie / EU label biologische landbouw
Klik hier voor meer informatie over eerlijke koffie en thee.
Ananas, bananen, aardbeien, tomaten ...
- Fruit en groenten van Albert Heijn
- Fruit en groenten van Colruyt
- Fruit en groenten van Delhaize
- Fruit en groenten met het label van Max Havelaar
- Fruit en groenten met het label van Agriculture Biologique (AB) ) / EKO / Biogarantie / EU label biologische landbouw
Lees zeker ook de volgende newsflash:
Tonijn, pangasius, garnalen ...
- Vis en schaaldieren met het label van Marine Stewardship Council (MSC)
- Vis en schaaldieren met het label van Aquaculture Stewardship Council
Chocolade, palmolie, suiker, kruiden
- Producten met het label van Max Havelaar
- Producten met het label van Agriculture Biologique (AB) / EKO / Biogarantie / EU label biologische landbouw
- Producten met het label van Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO)
Waar men vroeger sprak over "ethisch", "ecologisch" of "groen" beleggen, is "duurzaam en maatschappelijk verantwoord investeren" (DMVI) nu de term voor beleggingen die niet alleen louter financieel rendement beogen, maar ook gericht zijn op andere meerwaarden, bv. op ecologisch en sociaal vlak.
Wie dat in ons land wil doen, kan bij de Belgische banken deelbewijzen kopen van duurzame beleggingsfondsen.
Wat is een duurzaam fonds?
Oorspronkelijk moesten de bedrijven waar aandelen of obligaties van werden gekocht, aan negatieve uitsluitingscriteria voldoen. Het bedrijf mocht bv. niet gelinkt zijn aan wapenhandel of geen gebruik maken van kinderarbeid of van dierenproeven. Daarna werd vooral de nadruk gelegd op positieve criteria. Men zoekt nu bv. gericht naar bedrijven die zich inspannen op sociaal, ecologisch of maatschappelijk vlak.
Er zijn gespecialiseerde organisaties die de bedrijven daarop screenen, bv. Forum Ethibel, Sustainalytics, Vigeo, Trucost en diverse gespecialiseerde adviesraden van de banken zelf.
Vroeger was er in ons land een groot aanbod aan duurzame fondsen, maar dat is stilaan verleden tijd. Er komen bijna geen nieuwe meer bij.
Er zijn wel twee soorten: gestructureerde en niet-gestructureerde duurzame fondsen. Wij raden alleen de tweede aan.
Kies beter geen gestructureerd duurzaam fonds
De zogenoemde gestructureerde fondsen zijn complexe fondsen met kapitaalsbescherming en – vooral – een eindvervaldag. Op die datum houdt het fonds op te bestaan en worden de beleggers uitbetaald.
Dat is een uitstervend ras. Tegen 2018 zullen alle duurzame gestructureerde fondsen verdwenen zijn. En de kans is klein dat er nieuwe bij komen: de lage rentestanden bemoeilijken de creatie van zo'n product en de bevoegde Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) stelde in 2011 een moratorium in op de uitgifte van al te ingewikkelde gestructureerde producten.
Het is geen goed idee om in dergelijke fondsen te beleggen. Niet alleen is hun stijgingspotentieel te beperkt, kopen na de intekenperiode zadelt u ook op met extra kosten (tot 3 %).
Bent u al eigenaar van zo'n fonds, beslis dan niet te snel om uw deelbewijzen nog vóór de vervaldag te verkopen. De kapitaalsbescherming geldt dan niet, en u betaalt bovendien uitstapkosten (1 % of meer) en een beurstaks (1 %).
U bent beter af met andere duurzame fondsen
Ook het aanbod van de niet-gestructureerde duurzame fondsen groeit niet meer.
Er zijn fondsen die alleen in obligaties beleggen (meestal staatsobligaties in euro). Over het algemeen zijn hun prestaties te vergelijken met die van niet-duurzame fondsen die dezelfde risico's nemen. Ook qua kosten is er geen verschil.
Andere duurzame fondsen kiezen voor aandelen. In dat geval is het wel uitkijken voor fondsen met ondermaatse resultaten.
De gemengde fondsen daarentegen, met zowel aandelen als obligaties in portefeuille, kunnen de concurrentie doorgaans aan.
Hou bij de keuze van duurzame fondsen hoe dan ook altijd rekening met de beleggingsportefeuille die u reeds hebt opgebouwd, uw tijdshorizon en uw risicoprofiel.
Op de website van Test-Aankoop invest vindt u een lijst van de fondsen die wij aanraden. U kunt er zien of ze onder de noemer "duurzaam" vallen.
De website van FairFin bevat info over de positieve en de negatieve criteria van de duurzame fondsen.
De meeste van onze kleren komen uit lageloonlanden, zoals China, Bangladesh, Vietnam, Cambodja of Indonesië. Daardoor is het mogelijk dat u soms niet eens € 10 betaalt voor een T-shirt. Maar ten koste van hoeveel medemensen? De meeste kledingarbeiders wereldwijd verdienen maximaal € 6 per dag, in een sector die alleen al in Europa 34 miljard euro waard is. Voor de Clean Clothes Campaign, de Schone Kleren Campagne in België, kan een bedrijf niet beweren dat het “eerlijke” kleren verkoopt zolang de makers geen leefbaar loon krijgen.
Vandaag bestaat er geen enkel veralgemeend en door de overheid gegarandeerd keurmerk om aan te geven dat het kledingstuk in kwestie in ethische arbeidsomstandigheden is gemaakt. Daarentegen is er wel een zekere vooruitgang op het vlak van privékeurmerken, in het bijzonder de Fair Wear Foundation (FWF), een vereniging waar verschillende partijen deel van uitmaken. Dit privékeurmerk is vandaag het meest doeltreffende en betrouwbare. Het is trouwens het enige in ons land.
Enkele voorbeelden van kleding waarvan de fabricatie voldoet aan de normen van het FWF, de Fair Wair Foundation: Jack Wolfskin, Vaude, JBC, Mayerline, Claudi Stratter.
Bekijk ook de lijst in ons nieuwsbericht "Modemerken: meer transparantie nodig!".
Ook u kunt inspanningen leveren om eerlijke kleding te kopen:
- In plaats van kleding uit een of ander land te boycotten, lijkt het ons vooral belangrijk dat we onze kijk op kledingconsumptie veranderen. Dat houdt in dat we kleding weer naar waarde leren te schatten, zowel op het vlak van de prijs als van de kwaliteit en de duurzaamheid. In tijden van overdaad aan goedkope “wegwerpkledij” lijkt een kledingstuk van meer dan € 100 peperduur. Maar een duur stuk van hoge kwaliteit is misschien tijdlozer en als u het langer draagt, compenseert dat de meerkosten.
- Laten we ook al eens kiezen voor kleding die vakkundig op kleine of middelgrote schaal in Europa of België wordt gemaakt.
- U hoeft niet altijd kleding te kopen: ook kledingverhuur krijgt bij ons voet aan de grond. Zo kunt u bijvoorbeeld al kinderkleding huren. Voor een maandelijks bedrag krijgt u vijf ensembles in bruikleen. Op het moment dat u ze te klein vindt of beu bent, ruilt u ze gewoon in. Een interessant alternatief voor de overconsumptie in onze huidige maatschappij.
- Laten we vooral kritisch blijven en niet alleen oog hebben voor het design en de prijs, maar ook voor het merk, de productie, de gebruikte materialen en de kledingkwaliteit. De “Fair Fashion”-app vertelt u bijvoorbeeld per merk hoeveel inspanningen 140 kledingbedrijven leveren om leefbare werkomstandigheden voor de kledingarbeiders te garanderen.
Kleren, schoenen, elektronica, meubilair, speelgoed ... Wat mooi staat uitgestald in de winkel, heeft mogelijk bloed, zweet en tranen gekost in één of andere verre fabriek waar onveilige arbeidsomstandigheden, uitbuiting en milieuvervuiling welig tieren.
Met ons onderzoek trachten we wanpraktijken aan het licht te brengen. Hierbij maken we gebruik van vragenlijsten en analyseren we van bestaande documentatie. Maar we bezoeken ook productiesites, vooral in risicogebieden (Centraal- en Zuidoost-Azië, Noord-Afrika ...) en in sectoren waar arbeid fors wordt uitbesteed. Dit veldonderzoek laat ons toe om getuigenissen van werknemers en van kritische experts te verzamelen over zaken waar merken graag geheimzinnig over doen ...
Verantwoorde keuzes? Ontdek ze in de onderdelen hieronder:
- Smartphones van Samsung
- De Fairphone-smartphone
- Televisies van Loewe
- Fototoestellen van Nikon
- Voetballen van Adidas
- Speelgoed van Hasbro, Oxfam en Playmobil
- Wasmachines van Bauknecht, Bosch, Siemens en Miele
- Houten meubilair van Ikea
- Houten meubilair en papier met het label van Forest Stewardship Council (FSC) en het label van Programme for the Endorsement of Forest Certification (PEFC)
- Banden van Michelin en Pirelli. Lees meer over ons onderzoek naar banden in "Banden: uitschuivers tijdens de productie?"
Welke inspanningen doen banken, hotels, supermarkten, restaurantketens ... om het milieu te ontzien? Gaan ze met respect om met werknemers? Ons onderzoek laat ons toe om gangbare praktijken in bedrijven te beschrijven. Om informatie te vergaren, vragen we aan bedrijven om vragenlijsten in te vullen en analyseren we bestaande documentatie. Doorgaans nemen we ook een kijkje in het veld waar we belanghebbenden (werknemers, reizigers, experts allerhande ...) een stem geven.
Wat zijn verantwoorde keuzes? Ontdek ze in de onderdelen hieronder:
- Luchtvaartmaatschappijen: Air France, KLM, Lufthansa, SAS, Thomas Cook, TUI
- Hotelketens: Accord, Marriott, Carlson, Intercontinental, Starwood
- Eco-toerisme en alternatieve logeermethodes (bv. "couchsurfing", "Taxistop" ...)
- Het aankoop- en milieubeleid van Albert Heijn, Carrefour, Colruyt en Delhaize bevat mooie initiatieven.
- Kijk in de supermarkt uit naar producten met een label van Max Havelaar, Marine Stewardship Council (MSC), Forest Stewardship Council (FSC) en Ecolabel.
- In de banksector geeft Triodos het goede voorbeeld.
- Op het vlak van fastfood verdient Exki een pluim.
De groeiende aandacht voor het milieu en duurzaamheid vertaalt zich meer en meer in producten met labels die moeten aantonen hoe duurzaam en milieuvriendelijk ze zijn. Het gaat dan om voeding, maar ook om cosmetica, schoonmaakproducten of kleding.
Onafhankelijk gecontroleerd
Om van een betrouwbaar label te kunnen spreken, moet het zijn gecontroleerd door een onafhankelijke instantie. Die instantie beoordeelt, aan de hand van een aantal criteria (een "lastenboek") of een product al of niet minder schade toebrengt of beter is voor het milieu dan een ander en het label dus verdient of niet. Soms worden er ook - alhoewel minder frequent - ethische en/of sociale criteria gehanteerd.
Het doel is om op die manier het aantal betrouwbare milieuvriendelijke of ethisch verantwoorde producten op de markt te doen toenemen, ze aantrekkelijker te maken voor de consument en de herkenbaarheid van de producten door middel van dergelijke labels gemakkelijker te vergroten.