Multi-level marketing: wat is het en waar moet je voor opletten?

Wat is multi-level marketing?

Multi-level marketing is een verkoopmethode waarbij je als klant tegelijk wordt uitgenodigd om zelf verkoper te worden. Wie instapt, kan dus ook zelf verkopen én nieuwe verkopers rekruteren. Breng je iemand aan? Dan ontvang je een percentage op hun verkoop.

Wat zijn de kenmerken van legale multi-level marketing?

Legale MLM haalt haar inkomsten voornamelijk uit de echte verkoop van producten, niet uit het rekruteren van nieuwe leden. Verkopers krijgen vaak een aantrekkelijke titel zoals consultant, ambassadeur, market builder of independent business owner.

Populaire MLM-producten en -bedrijven in België

Populaire producten zijn cosmetica, voedingssupplementen en huishoudartikelen. Bekende voorbeelden van MLM-bedrijven in België zijn Herbalife, Amway, Monat, Thermomix en H2O at Home.

Wat is het verschil tussen multi-level marketing en piramidespelen?

In tegenstelling tot multi-level marketing draait een piramidesysteem hoofdzakelijk om het werven van nieuwe mensen en niet om de verkoop van producten. Het systeem werkt alleen zolang er nieuwe leden blijven toetreden, en stort dus vroeg of laat in.

Ook multi-level marketing legt de nadruk op het opbouwen van een netwerk, maar je inkomsten komen dus voornamelijk uit de verkoop van echte producten. Het rekruteren is meestal wel de sleutel tot hogere inkomsten. Ze beloven deelnemers daarbij snelle en hoge winsten, die in de praktijk zelden worden waargemaakt. Soms worden consumenten zelfs misleid over hun zogenaamde zakelijke kans (wat over het algemeen illegaal is) zonder dat er sprake is van een piramidesysteem.

Piramidesystemen verzwijgen natuurlijk doorgaans dat de winst vooral uit rekrutering komt. Ze blijven hun (nep)product promoten, zelfs als dat helemaal niet of nauwelijks wordt verkocht.

MLM en sociale media: het favoriete rekruteringskanaal

MLM bedrijven maken gretig gebruik van sociale media om nieuwe deelnemers te werven en producten te promoten.

Gericht op jongeren en vrouwen

MLM-influencers tonen vaak een ideaal leventje: extra inkomsten, reizen en financiële vrijheid. Bedrijven leggen de nadruk op "female empowerment" en zetten MLM in de markt als een flexibele bijverdienste, vooral voor wie werk en gezin wil combineren.

De risico’s van sociale media

Online posts vermelden niet altijd de bedrijfsnaam en bevatten vaak onrealistische beloftes over winst. Belangrijke details worden vaak pas in privéberichten gedeeld.

MLM: wat zijn de financiële risico’s en wettelijke verplichtingen voor deelnemers?

Deelname aan multi-level marketing houdt verschillende financiële risico’s in. Bij sommige moet je verplicht een bepaald aantal producten per maand afnemen om actief te blijven. Dit heet inventory loading. Zo verdient de MLM-onderneming wel geld, maar blijft de onafhankelijke verkoper zitten met onverkochte producten en een flinke stapel schulden.

De juridische status van deelnemers

Wie actief deelneemt als verkoper wordt beschouwd als een zelfstandige ondernemer. Dat betekent dat je fiscale en administratieve verplichtingen hebt, een boekhouding moet bijhouden en aansprakelijk bent voor eventuele misleidende of illegale praktijken. Doe je dat niet, dan riskeer je administratieve of strafrechtelijke sancties.

Is multi-level marketing een economische kans?

Er zijn al tal van studies uitgevoerd over MLM. De conclusies zijn bijna unaniem: de meeste deelnemers behalen slechts heel beperkte winst, of lijden zelfs verlies. Alleen de enkelen aan de top vinden MLM bijzonder lucratief.

Het succes van die kleine groep wordt aan potentiële rekruten voorgesteld als een soort luchtspiegeling, ook al is de kans voor nieuwkomers om dat niveau zelf te bereiken bijzonder klein.

Psychologische uitdagingen

Wie eraan deelneemt, komt al snel in een bubbel terecht waarin kritisch denken vrijwel afwezig is. MLM-bedrijven proberen vaak een hechte groep te vormen. Dat lijkt gezellig, maar de keerzijde is dat er een sterk "groepsgevoel" ontstaat rond onrealistische inkomensbeloften. Stemmen van buitenaf worden geweerd, en deelnemers worden als het ware voorbereid om elke kritiek van buitenaf van zich af te zetten.

Druk op persoonlijke relaties

Veel MLM-verkopers proberen tegenwoordig te verkopen via sociale media. Maar het is niet zo eenvoudig om je aantal volgers te vergroten en zo genoeg klanten te bereiken. Bovendien sta je online in concurrentie met iedereen die hetzelfde product verkoopt – en dat zijn er uiteraard heel wat.

Daarom doen verkopers vaak een beroep op hun eigen sociale kring, wat al snel hun persoonlijke relaties onder druk kan zetten. Familie en vrienden voelen zich vaak verplicht om iets te kopen om de nieuwe carrière van hun naaste te steunen. Voortdurende verkooppraatjes of teleurstellende producten kunnen die relaties nog verder onder spanning zetten.

Tips om jezelf tegen multi-level marketing te beschermen

Bescherm jezelf tegen misleidende multi-level marketing of piramidesystemen en laat je niet meeslepen door mooie beloftes.

Vermijd misbruik

In het algemeen raden wij af om deel te nemen aan een MLM-systeem. Wil je toch deelnemen, doe dan onderzoek naar de MLM en houd goed bij hoeveel je precies uitgeeft en verdient. Pas op voor beloftes van snelle winst en succesverhalen op sociale media.

Merk je verdachte praktijken op? Meld dit meteen bij de Economische Inspectie of de politie.

Conclusie: wees waakzaam en doe een beroep op consumentenbescherming

Multi-level marketing lijkt misschien aantrekkelijk, maar slechts een minderheid van de deelnemers verdient er echt aan. De meeste mensen ervaren financieel verlies en sociale druk.

Als Testaankoop raden we af om deel te nemen aan een MLM. Besluit je toch mee te doen? Doe dan grondig onderzoek naar de onderneming, controleer de feiten en blijf kritisch tegenover beloftes van snelle winst.

Blijf alert en zorg dat je goed geïnformeerd bent. Dat is je beste wapen tegen misleidende praktijken en piramidesystemen. Twijfel je? Neem contact op met Testaankoop of de Economische Inspectie voor advies en om je rechten te beschermen.