Elk kind blootgesteld aan pesticiden
Elk kind blootgesteld
De insecticiden op basis van pyretoïden en organische fosfor waarop ons onderzoek was gericht, horen tot de meest gebruikte pesticiden. Ze worden ingezet in de land- en tuinbouw, in de industrie, maar ook thuis om de strijd aan te gaan met tal van soorten van insecten. Door de omvang van het gebruik en hun verspreiding zijn we allemaal aan deze insecticiden blootgesteld – doordat we ze inslikken of inademen of nog door contact via de huid.
Pesticiden die in ons lichaam terechtkomen, worden omgezet in verschillende metabolieten, dat zijn afbraakproducten van de werkzame stoffen in pesticiden. Die metabolieten worden vervolgens uitgescheiden via de urine. Het zijn die markers – 4 voor de insecticiden op basis van pyretroïden en 6 voor die op basis van organische fosfor – die Test Aankoop in de urine van 84 kinderen heeft opgespoord om zich een beeld te vormen van hun blootstelling aan een 30-tal risicovolle, "niet-persistente" pesticiden. Dit betekent dat de metabolieten soms pas enkele uren of enkele dagen na blootstelling te vinden zijn in de urine.
100 % van de geteste kinderen is blootgesteld
Na het onderzoek kunnen we met zekerheid zeggen dat alle kinderen die aan het onderzoek hebben meegewerkt kort voor de staalname werden blootgesteld aan ten minste één organischefosforinsecticide, en dat 83 van hen aan minstens één insecticide op basis van pyretroïden werden blootgesteld. Geen enkel urinestaal was dus vrij van metabolieten van pesticiden.
Er is geen wettelijke norm die de maximale concentraties in de urine voor deze pesticiden vastlegt. Het is niet mogelijk om te voorspellen of de in de urine waargenomen concentraties nadelige gevolgen zullen hebben voor de gezondheid van de kinderen. Het verband met een of andere aandoening is des te moeilijker vast te stellen omdat kinderen dagelijks aan verschillende chemische stoffen worden blootgesteld die ook toxische effecten kunnen hebben.
We kunnen enkel stellen dat, voor bepaalde stoffen die de hormoonhuishouding en het voortplantingssysteem verstoren, geen enkele dosis totaal risicovrij is.
Blootstelling vermijden
Volgens ons moet er dringend op alle niveaus actie worden ondernomen om de blootstelling aan de vaak toxische pesticiden zoveel mogelijk te beperken. Dat geldt voor de hele bevolking, maar in het bijzonder voor kinderen. Zowel het professionele als het huishoudelijke gebruik ervan moet verminderen, en op termijn moeten ze geleidelijk verdwijnen uit de landbouw, de voeding en ons dagelijks leven.
Wat kun je zelf doen om te vermijden dat je kind wordt blootgesteld aan schadelijke stoffen. Lees onze tips.
Epidemiologische studies koppelen steeds vaker de blootstelling aan pesticiden aan ernstige gezondheidseffecten zoals kanker, neurologische stoornissen en aantastingen van de voortplantingsfuncties. Onderzoekers benadrukken de neurotoxische aard van deze producten en concluderen dat er een verband bestaat tussen de blootstelling aan die insecticiden en de ontwikkeling van neurodegeneratieve ziekten, zoals de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer.
Van bepaalde insecticiden is ook geweten of wordt vermoed dat ze hormoonverstoorders zijn die de werking van het hormoonsysteem beïnvloeden en leiden tot problemen
zoals verminderde vruchtbaarheid bij mannen, vervroegde puberteit bij meisjes, borst-, prostaat-, nier- en teelbalkankers. Andere schadelijke neveneffecten zijn verstoringen van de schildklierfunctie, die diabetes type 2 en zwaarlijvigheid kunnen veroorzaken, en autismespectrumstoornissen.
Kinderen zijn extra kwetsbaar
Het beginsel van de toxicologie dat “het de dosis is die het vergif maakt” geldt niet voor de vele hormoonverstorende pesticiden. Het is eerder de blootstellingsperiode die van belang is; vooral foetussen, kinderen en ouderen zijn kwetsbaar. Volgens wetenschappers is er vandaag geen drempelwaarde waaronder ze onschadelijk zijn. De onvolgroeidheid van de fysiologische systemen van kinderen, het feit dat ze net in een snelle groeifase zitten bij de blootstelling aan pesticiden, de grotere hoeveelheid voedsel en water die ze opnemen in verhouding tot hun gewicht, of hun hand-mondgedrag verhogen de risiso’s van mogelijke schadelijke gevolgen.
De resultaten van onze analyses doet alleszins vrezen dat de Belgische kinderen er quasi permanent aan worden blootgesteld.
12 tips
- Was of schil fruit en groenten grondig voordat je ze eet.
- Geef de voorkeur aan biologische, ambachtelijke producten (je moet die ook wassen en schillen want ze kunnen net zo goed sporen van pesticiden dragen).
- Door zelf te koken in plaats van bereide maaltijden te kopen, heb je meer vat op de herkomst van de ingrediënten.
- Geef de voorkeur aan lokale en seizoensproducten, want die laatste zijn minder blootgesteld aan de risico’s van bewaring en dus aan het gebruik van pesticiden en conserveermiddelen.
- Door afwisseling te brengen in je voeding en de herkomst ervan, verminder je het risico van opeenstapeling van stoffen.
- Gebruik zo weinig mogelijk pesticiden in de tuin, denk aan geïntegreerde insectenbestrijding (lieveheersbeestjes tegen bladluizen).
- Vermijd het gebruik van pesticiden in huis. Geef de voorkeur aan muskietennetten. Walnootbomen, vlierbessen, citroengras en afrikaantjes houden vliegen op een afstand. Lavendel is effectief tegen motten.
- Maak regelmatig je huis schoon met water om blootstelling aan stof te verminderen.
- Lucht de woonkamers.
- Lees de gebruiksaanwijzingen van insecticiden om te voorkomen dat je er te veel van gebruikt en ventileer behandelde kamers voordat je ze betreedt.
- Gebruik nooit insecticiden in kamers van kinderen of zwangere vrouwen.
- Vermijd shampoos op basis van insecticiden tegen luizen.