Wijnlanden en -regio's

Als het over wijn gaat, spreken we vaak van de Oude Wereld (Europa) versus de Nieuwe Wereld (vooral Noord- en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland). Wij zetten de belangrijkste wijnlanden en -regio’s op een rij, met elk hun eigen geschiedenis, terroir, druivenrassen en wetgeving.
Argentinië
Geschiedenis
De wijnbouw in Argentinië gaat terug tot de kolonisatie van Zuid-Amerika door de Spaanse “conquistadores” in de 16e eeuw. In de 20e eeuw raakten de economie en de wijnbouw in Argentinië in verval. Pas vanaf 1990 kende het land een vrijemarkteconomie die de kwaliteitswijnbouw en wijnexport deed (her)opbloeien. In combinatie met grote buitenlandse investeringen en kennis heeft dit voor een ware revolutie gezorgd. Door het uitstekend potentieel voor wijnbouw is de kwaliteit en de export de laatste jaren almaar toegenomen, wat het land tot een gevestigde waarde in de wijnwereld maakt. Momenteel staat Argentinië op de 5e plaats op de wereldranking van wijnproducerende landen.
Klimaat en geografie
De wijngaarden in Argentinië liggen vooral in het westen van het land, aan de voet van het Andesgebergte. Het droge en zonnige continentaal klimaat met uitgesproken seizoenen is zeer geschikt voor wijnbouw. Bijzonder gunstig is dat de wijngaarden zich op grote hoogte bevinden, namelijk gemiddeld 900 meter boven zeeniveau. Overdag krijgen de wijndruiven een goede dosis zonlicht, ’s nachts koelen ze flink af door de hoogte, en smeltwater uit de Andes zorgt voor een probleemloze irrigatie. In combinatie met vrij rijke bodems leidt dit tot een tamelijk hoge opbrengst.
Druivenrassen
Argentinië kent voor een niet-Europees wijnland een verrassend gevarieerde aanplant, zeker wanneer je een directe vergelijking met buurland Chili maakt. Een veel aangeplante druif is de criolla, een druivenras dat afstamt van de eerste wijnstokken die door de Spanjaarden werden geïntroduceerd en vooral wordt gebruikt voor lokale consumptie. Rassen voor rode wijn worden het meest geteeld, met als meest karakteristieke de malbec. Hoewel deze druif van Franse afkomst is, kan het toch beschouwd worden als de 'nationale' Argentijnse druif. Verder zijn er belangrijke aanplantingen van bonarda, cabernet sauvignon, syrah, merlot en tempranillo. Argentinië's visitekaartje bij de witte druivenrassen is de aromatische torrontés. Van de overige variëteiten zijn o.a. Pedro Ximénez, chardonnay, sauvignon blanc, sémillon en viognier te noemen.
Wetgeving en wijnregio’s
Er bestaat een DOC-label (Denominación de Origen Controlada) in Argentinië. Momenteel zijn er slechts 2 herkomstbenamingen met deze status: Luján de Cuyo en San Rafael, beide in de belangrijkste wijnprovincie Mendoza. Andere herkomst van kwaliteitswijnen kunnen aangeduid worden met de term IG (Indicación Geográfica).
De Argentijnse wijngebieden worden ingedeeld in 3 overkoepelende gebieden:
- Regio Norte (noorden) met o.a. de provincies Salta (hoogste wijnbouwgebied) en Catamarca;
- Regio Cuyo (centraal) met o.a. de provincies Mendoza (circa 75% van de Argentijnse productie), San Juan en La Rioja;
- Regio Patagonia (zuiden) met o.a. de provincies Neuquén en Río Negro.
Geschiedenis
De wijngeschiedenis van Australië gaat terug naar het einde van de 18e eeuw toen er voor het eerst geïmporteerde wijnranken werden aangeplant. Wat begon als wijnbouw van hoofdzakelijk versterkte wijnen voor export naar de Britse kolonisators, is vanaf de jaren 1950 gaandeweg uitgegroeid tot een zeer moderne productie van droge rode en witte wijnen. Australië heeft dus pas gedurende de laatste decennia een belangrijke plek veroverd in de internationale wijnwereld. Weinig andere landen hebben hun oppervlakte aan wijngaarden en hun wijnexport de afgelopen jaren zo zien groeien als dit relatief jonge wijnland. Australië is misschien niet het grootste wijnland op wereldschaal (eind 2020 stond Australië op de 6e plaats wereldwijd wat betreft wijnproductie), het land is wel bekend om haar innoverende wijnbouwexpertise, en de wijnkwaliteit is zeer betekenisvol.
Klimaat en geografie
Grofweg kan men het klimaat opdelen in 3 types: de tropische noordkust (regenklimaat met droge periodes), het droge midden en westen (woestijn en steppeklimaat) en het gematigde zuidoosten (mediterrane klimaat). De wijnbouw is dan ook geconcentreerd in dit laatstgenoemde deel, waar het gematigde klimaat samen met de invloed van gebergtes en oceanen voor ideale omstandigheden voor wijnbouw zorgt.
Druivenrassen
Er zijn meer dan 100 verschillende druivensoorten, vooral Europese (Franse) kwaliteitsrassen. Belangrijkste witte druif is chardonnay. Andere gebruikte druivensoorten zijn sémillon, riesling en sauvignon blanc. Belangrijkste rode druiven: shiraz, cabernet sauvignon, merlot, pinot noir en grenache. Een trend in de Australische wijnwereld zijn de “duo blends”, een blend tussen twee verschillende druivensoorten.
Wetgeving en wijnregio’s
Vergeleken met de Europese wetgeving is die van Australië erg soepel. Onder druk van Europa gebeurde de invoering van Geographical Indications (GI) door het overheidsorgaan AWBC (Australian Wine and Brandy Corporation), die enkel wijnregio’s definieert zonder regels op te leggen inzake wijnbouw en vinificatietechnieken. Enkel de 85%-regel is van toepassing voor export naar Europa en de VS: minimaal 85% van de wijn moet overeenkomen met het op het etiket gedeclareerde gebied, oogstjaar en druivensoort.
De meeste wijnbouwgebieden van Australië vallen onder de grote overkoepelende regio ‘South Eastern Australia’. Zes staten staan in voor wijnbouw:
- New South Wales (rondom Sydney);
- Victoria (Melbourne);
- South Australia (wijnhoofdstad Adelaide);
- Western Australia (Perth);
- Tasmania;
- Queensland.
Elke staat is onderverdeeld in kleinere wijnstreken, waarvan er 60 officieel erkend zijn. Voorbeelden zijn Hunter Valley, Barossa Valley en Clare Valley.
Geschiedenis
Heel wat landen uit de Balkan en Oost-Europa hebben een historische wijncultuur die teruggaat tot de Romeinse tijd. Toch verdwenen deze streken uit de gunst van de wijnliefhebber, getuige het lage marktaandeel in België, en moeten zij veel inspanningen leveren om ons ervan te overtuigen dat hun wijnen de vergelijking met de West-Europese kunnen doorstaan. Veel heeft te maken met het voormalig communistisch Sovjetregime die wijnbouwers verplichtte hun druiven naar een coöperatie te brengen, waar de nadruk meer lag op het maken van hoge aantallen anonieme wijn dan op erkende kwaliteitswijnen. De val van het IJzeren Gordijn heeft de economische welvaart en wijnbouw in het oostelijk deel van Europa een boost gegeven.
Klimaat en geografie
De basisvoorwaarden voor succesvolle wijnbouw zijn aanwezig in de Balkanregio: meer dan voldoende zonne-uren voor de rijping van de druiven, voldoende neerslag op het juiste moment en geschikte bodemtypes. De Balkan ligt in een klimaatgordel die uiterst geschikt is voor de productie van kwaliteitswijn. Afhankelijk van de specifieke regio heerst er meer noordelijk een gematigd continentaal klimaat, met warme zomers en koude winters, of meer zuidelijk een mediterraan klimaat, met korte winters en zeer warme zomers. Verschillende microklimaten zijn aanwezig door de nabijheid van verscheidene zeeën, rivieren en gebergtes.
Druivenrassen
Wat de wijnbouw in de Balkan verbindt en interessant maakt voor de avontuurlijke wijndrinkers, is de enorme diversiteit aan, vaak nog onbekende, inheemse druivenrassen. In Bulgarije heb je zo bijvoorbeeld de mavrud, in Griekenland vinden we de rassen xinomavro en agiorgitiko terug, en in Kroatïe luisteren enkele druivensoorten naar de naam plavac mali en frankovka.
Belang in de wijnwereld
Hongarije (2,9 miljoen hectoliter in 2020) is het Oost-Europese land met de rijkste wijncultuur, en is bekend om twee wereldberoemde wijntypes: de zoete witte Tokaji wijn en de krachtige rode Egri Bikavér wijn. Bulgarije (0,9 miljoen hectoliter) was van alle Oost-Europese landen het eerst op export gericht. De Griekse wijncultuur (2 miljoen hectoliter) werd reeds in de oudheid bezongen, maar is na een lange periode van verval weer opgepakt. Kroatië en Macedonië ontwikkelen hun wijncultuur ook in sneltempo. Roemenië bekleedt als eerste Oost-Europese land de 12e plaats op de wereldranking van wijnproducerende landen (3,6 miljoen hectoliter), en ziet zijn kwaliteit de afgelopen jaren flink toenemen. Net zoals de Turkse wijncultuur, die één van de oudste ter wereld is.
Voor meer informatie over het wijnland België verwijzen we je graag naar het dossier over Belgische wijnen.
Naar het dossier Belgische wijnen
Geschiedenis
Chili is samen met Argentinië één van de oudste wijnlanden van de Nieuwe Wereld. Ook hier werd de wijnbouw in de 16e eeuw geïntroduceerd door de Spaanse veroveraars, en was deze vooral gericht op het produceren van bulkwijnen voor de eigen bevolking. Eind 19e eeuw exporteerde Chili op vrij grote schaal wijn naar het door druifluis zwaar getroffen Europa. Sinds de val van het dictatoriaal regime in 1989 zijn, mede door buitenlandse investeringen, moderne vinificatietechnieken en commercialisering, de productie en de export sterk toegenomen. Momenteel staat Chili op de 8e plaats op de wereldranking van wijnproducerende landen.
Klimaat en geografie
Chili is een zeer uitgestrekt land en groepeert verschillende klimaatzones, landschappen en bodemstructuren. De wijnbouw is geconcentreerd in het zuidoosten, waar het gematigde mediterrane klimaat (warme dagen, koele nachten en weinig regen) samen met de invloed van gebergtes en oceanen voor ideale omstandigheden voor wijnbouw zorgt. Chili geniet van een optimale natuurlijke bescherming door de Atacama-woestijn in het noorden, het Andesgebergte in het oosten, de Stille Oceaan in het westen en Antarctica in het zuiden. Hierdoor bleef Chili gespaard van de gevreesde "druifluisziekte" of phylloxera-plaag, die in de 19e eeuw de wereldproductie vernielde. De meeste wijngaarden bevinden zich langs de riviervalleien tussen het kustgebergte en de Andes in het zuidoosten. Er wordt bij de irrigatie hier en daar nog gebruik gemaakt van de kanalen die door de Inca’s zijn aangelegd vanuit de Andes om het smeltwater te gebruiken.
Druivenrassen
De rode wijnproductie domineert (75 %), en bijna 45 % van alle Chileense wijnen is gemaakt van cabernet sauvignon. Verder vinden we de volgende (overwegend Franse) rode variëteiten: merlot, carménère, syrah, pinot noir, cabernet franc en malbec, waarbij carménère als Chileens uithangbord geldt. Sauvignon blanc, chardonnay en muscat d’Alexandrie zijn de belangrijkste witte variëteiten, op afstand gevolgd door sémillon, riesling, viognier en gewürztraminer.
Wetgeving en wijnregio’s
Chili kent een DO-classificatie (Denominación de Origen) met een watervalsysteem, zoals bijvoorbeeld in Australië en Zuid-Afrika. Er zijn regionale herkomstbenamingen, die verder ingedeeld worden in subregionale DO’s, die op hun beurt uit kleinere zones kunnen bestaan, en uit kleinere districten of “areas”. Het vermelde jaartal, de druivenvariëteit en de herkomst moeten voldoen aan de minimum 75%-regel, hoewel de meeste domeinen een minimum van 85% hanteren.
De Chileense wijngebieden worden ingedeeld in 5 overkoepelende gebieden:
- Regio Atacama;
- Regio Coquimbo met de valleien Elqui, Limari en Choapa;
- Regio Aconcagua met subregio’s Aconcagua, Casablanca en San Antonio;
- Regio Valle Central (90 % van de productie van DO-wijnen) met subregio’s Maipo, Rapel, Curicó en Maule;
- Regio del Sur met subregio’s Itata, Bio Bio en Malleco.
Geschiedenis
De wijngeschiedenis in Bordeaux gaat terug tot de 1e eeuw voor Christus, wanneer de Romeinen de Gallische nederzetting “Burdigala” veroveren en er de wijnbouw introduceren. Gedurende de volgende eeuwen beleeft de wijncultuur enkele opflakkeringen, maar vooral veel dalen door de verwoestende invallen van verschillende volkeren en enkele eeuwen van oorlogsgeweld. In het midden van de 18e eeuw beleeft Bordeaux zijn “belle époque”. Nieuwe oorlogen en de gevreesde druifluisramp maken een einde aan deze welvaart, en het duurt tot na de Tweede Wereldoorlog vooraleer de wijnproductie terug op gang komt.
Het wijnjaar 2018 bleek voor Bordeaux, na een historisch rampzalig 2017 met de laagste wijnoogst sinds meer dan een halve eeuw, opnieuw een goed jaar met een productie van 5,1 miljoen hectoliter. Het grote aantal zonuren tijdens de uiterst lange zomer droeg bij aan een buitengewone rijping van de druiven.
Klimaat en geografie
Bordeaux ligt aan de Atlantische Oceaan en aan de rivieren Garonne, Dordogne en Gironde. Door deze nabijheid en de invloed van de warme Golfstroom heerst er een gematigd en vochtig klimaat met voldoende neerslag. In de winter en het voorjaar is het er niet extreem koud, in de zomer is het er zelden erg heet. Late vorstperiodes in de lente, die de oogst deels kunnen vernietigen, worden evenwel gevreesd. De bodem bestaat uit kalk, kiezel, klei, zand of mengvormen daarvan. Vooral de kiezelhoudende onderlaag is relevant, aangezien die zorgt voor een perfecte drainage en de warmte tegelijkertijd vasthoudt, wat belangrijk is voor de laat rijpende cabernet sauvignon.
Druivenrassen
Bordeaux is vooral gekend om zijn rode wijnen, vaak robijnrood van kleur en met geuren van donker fruit (bramen, cassis). Voor de productie van Bordeaux wijnen worden zes hoofddruivenrassen gebruikt en vermengd (“assemblage”), namelijk drie rode en drie witte: cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc, sauvignon blanc, sémillon en muscadelle. Complementaire druivenrassen, de zogenaamde “aanvullende druiven”, die in kleine hoeveelheden worden toegevoegd zijn carménère, malbec en petit verdot voor rode wijn en colombard, merlot blanc, sauvignon gris en ugni blanc (Franse naam voor trebbiano) voor witte wijn.
Belang in de wijnwereld
Bordeaux is het kloppend hart van de Franse wijnbouw en een begrip in de wijnwereld. De Bordeaux-regio, die door de vernoemde rivieren wordt onderverdeeld in een “linker- en rechteroever”, is nog steeds één van de grootste kwalitatieve wijngebieden ter wereld. Tegenwoordig telt de streek meer dan 60 herkomstbenamingen. Bij de hoogst gekwalificeerde wijnen staat naast de streek ook de gemeente vermeld. Enkele tot de verbeelding sprekende gemeentelijke appellaties zijn Pomerol, Saint-Émilion, Pauillac, Saint-Estèphe, enz. Net daaronder situeren zich de appellaties die een subregio bestrijken zoals Entre-Deux-Mers, Graves, Médoc, Libourne, enz. Ten slotte zijn er nog de Bordeaux Supérieur (langere rijping) en de basisappellatie Appellation Bordeaux Contrôlée. Van oudsher worden in bepaalde regio’s de wijnen ook ingedeeld volgens een classificatiesysteem. In de 19e eeuw werden op die manier “cru classés” toegekend aan de belangrijkste wijndomeinen. Deze classificatie weerspiegelt vooral de prijsklasse van de wijnen.
Geschiedenis
De Bourgogne heeft een oude wijngeschiedenis waarin monniken een grote rol hebben gespeeld. In de 11e eeuw vestigden zich namelijk veel kloosters in het gebied en werden zogenaamde ‘climats’ ontwikkeld. Climats zijn eeuwenoude, vaak met een muurtje afgebakende wijnbouwpercelen (‘clos’) met een specifiek microklimaat en terroir, en zijn sinds 2015 UNESCO-erfgoed.
Klimaat en geografie
In de Bourgogne-streek heerst een gematigd tot koel landklimaat met warme zomers, een zachte herfst en strenge winters. Door de uitgestrektheid van het gebied zijn er vele variëteiten in bodem en hoogteligging. De wijngaarden zijn vooral te vinden op hellingen langs beide zijden van de rivier Saône. Door hun strategische ligging op hellingen of achter de muren van een ‘clos’ zijn de wijngaarden beschermd tegen vrieskou en wind. De druiven worden er veelal geteeld op kalksteen of kleibodem. In de wijnregio Chablis zorgt krijt voor de mineraalrijke smaak, in de regio Beaujolais bestaat de ondergrond meestal uit graniet.
Druivenrassen
Vrijwel alle wijnen uit de Bourgogne-streek zijn mono-cépages. Twee van ’s werelds meest bekende druivenrassen hebben hun oorsprong in de Bourgogne. De vroegrijpe pinot noir die goed gedijt in een koel klimaat wordt het meest gebruikt voor rode wijnen, terwijl de chardonnay, die goed groeit op kalk- en krijtbodem (bv. chabliswijn), de druif bij uitstek is voor witte wijnen. Andere druivenrassen die in mindere mate worden gebruikt zijn gamay voor rode wijn en aligoté voor witte wijn, die respectievelijk vooral in het zuiden (o.a. Beaujolais) en het noorden van de regio geteeld worden.
Belang in de wijnwereld
De Bourgogne-streek wordt onderverdeeld in een vijftal wijnregio’s: Chablis, het bekende Côte d’Or (onderverdeeld in Côte de Nuits en Côte de Beaune), Côte Chalonnaise, Mâconnais en Beaujolais. De laatste regio hoort officieel bij de Bourgogne-streek maar wordt vanwege de eigen identiteit van de wijnen vaak aanzien als een zelfstandige regio. De Bourgogne-streek is een complexe wijnregio met versnipperde wijngaarden (door historische erfrechten) met een zeer nauwkeurige herkomstindeling. In Bourgogne zijn vier kwaliteitsniveaus te vinden: regionale appellaties, gemeentelijke appellaties, en voor een aantal geklasseerde wijngaarden de toevoeging ‘premier cru’ of ‘grand cru’. Enkele andere bekende herkomstbenamingen zijn onder andere Meursault, Pommard, Gevrey-Chambertin, Vougeot, Vosne-Romanée, Puligny-Montrachet, Mercurey, Pouilly-Fuissé en uiteraard Chablis. Bourgognewijnen staan vaak gekend als dure wijnen, maar er zijn zeker ook mooie betaalbare wijnen te vinden.
Geschiedenis
De geschiedenis van de wijnbouw langs de Rhône gaat meer dan tweeduizend jaar terug, vermoedelijk tot de tijd van de Grieken. Het Rhônedal is van oudsher een uitstekende verbindingsroute. De oorsprong van de naam ‘Côtes du Rhône’ ligt in het departement Gard, waar het in de 17e eeuw de naam was van een administratief district met befaamde wijnen. Reeds toen al werd een reglement aangenomen om hun authentieke herkomst te beschermen en hun kwaliteit te garanderen, en werden de wijnvaten gebrandmerkt met de letters ‘C.D.R.’. De naamsbekendheid groeide in de loop der eeuwen en werd geofficialiseerd door de toekenning van de Appellation d'Origine Protégée (AOP) Côtes du Rhône in 1937.
Klimaat en geografie
De wijnregio Côtes du Rhône ligt in het zuidoosten van Frankrijk en strekt zich langs de oevers van de Rhône uit over zo’n 200 km langs 6 departementen. De regio wordt opgedeeld in een noordelijk en een zuidelijk gedeelte. Tussen beide gebieden bestaan duidelijke verschillen in bodem, klimaat en druivenrassen. In het noordelijke deel, van Vienne tot Valence, heerst een gematigd continentaal klimaat, is de vallei smal en de hellingen steil, en bestaat de bodem voornamelijk uit graniet. In het zuidelijke deel heerst een warmer mediterraan klimaat met heel droge zomers en vaak een hevige mistralwind. In dit deel is het gebied meer heuvelachtig en bestaat de bodem uit verschillende grondsoorten zoals zand, kalk, klei en zandsteen.
Druivenrassen
De grote meerderheid van de geproduceerde wijnen zijn rode wijnen. Door verschillen in de geografische omstandigheden en door de wettelijke bepalingen voor de herkomstbenaming moeten de wijnbouwers een selectie maken. In het noordelijke Rhônegebied wordt vooral gebruik gemaakt van de krachtige tanninerijke syrah voor de rode wijnproductie, en van viognier, marsanne en roussanne voor witte wijnen. In het zuidelijk gedeelte, dat goed is voor het merendeel van de wijnproductie, is de grenache noir met afstand de voornaamste soort. Andere belangrijke druiven voor rode wijn zijn carignan, cinsault, syrah, en mourvèdre die veelvuldig gebruikt wordt als aanvullende druif. Voor witte wijnen wordt vooral beroep gedaan op grenache blanc, clairette en bourboulenc.
Belang in de wijnwereld
Traditioneel levert de regio vooral rode wijnen die wat lichter en fruitiger zijn, maar ook in witte wijn, rosé en zoete wijn kan je zeker je gading vinden. De Rhônewijnen kan men opdelen in vier categorieën. De instapcategorie draagt het kwaliteitslabel Côtes du Rhône, een trapje hoger staan de Côtes du Rhône Villages, al dan niet aangevuld met de naam van een gemeente. De top van de regio wordt gevormd door de zogenaamde cru's, wijnen die alleen een gemeentenaam vermelden. De bekendste daarvan is Châteauneuf-du-Pape, maar ook Gigondas, Vacqueyras, Beaumes-de-Venise, Rasteau, Vinsobres, Cairanne, Lirac en Tavel (de laatste twee regio’s vooral gekend omwille van hun roséwijnen) zijn gekend. Een aparte categorie vormen de jonge primeurwijnen (‘jeunes appellations’) die vanaf de derde donderdag in november verkocht mogen worden, zoals bijvoorbeeld Costières de Nîmes. Ook bekend zijn de Vins doux naturels (VDN) of de zoete versterkte (dessert)wijnen zoals Muscat Beaumes-de-Venise en Rasteau.
Geschiedenis
De wijnbouw in de Elzas werd ooit meegebracht door de Romeinen, en kwam tot bloei ten tijde van de Merovingers en Karolingers. Tijdens de Middeleeuwen behoorden Elzaswijnen tot de meest prestigieuze wijnen van Europa. De wijnbouw bereikte zijn hoogtepunt in de 16e eeuw, maar deze welvaartsperiode werd verstoord door oorlog. Na de Eerste Wereldoorlog bloeide de wijnbouw weer op. Vanaf dan werden er alleen nog wijnen geproduceerd die uitsluitend zijn samengesteld uit geselecteerde druivenrassen. Na de Tweede Wereldoorlog ging men nog een stapje verder door het afbakenen van het aantal productiegebieden en het vaststellen van strenge voorwaarden voor vinificatie.
Klimaat en geografie
De Elzas (Alsace) ligt in het uiterste noordoosten van Frankrijk aan de grens met Duitsland, tussen de Vogezen in het westen en de Rijn in het oosten. Er heerst een semi-continentaal klimaat met een warme lente, droge en zonnige zomer, lange en zachte herfst en koude winter. Door de ligging op de hellingen van de Vogezen profiteren de wijngaarden van veel zon en zeer weinig neerslag. Door de diverse bodemtypes (graniet, klei- en kalkbodems, löss, leisteen, zandsteen, mergel, vulkaanbodem, enz.) en het gunstige klimaat kunnen hier een groot aantal verschillende druivenrassen langzaam rijpen, waardoor de aroma’s zich goed kunnen ontwikkelen.
Druivenrassen
In de Elzas worden overwegend witte wijnen geproduceerd. De wijnen met karakteristieke fruitige aroma’s worden vaak van één druivenras gemaakt (mono-cépages) en worden er meestal naar vernoemd. De vier “edele” druiven zijn riesling, muscat, pinot gris en gewurztraminer. Deze vier rassen worden over het algemeen toegestaan voor grand cru wijnen, en worden ook vaak gebruikt voor de vinificatie van zoete (dessert)wijnen. Op deze regel bestaan echter drie uitzonderingen: voor de grand cru appellaties Altenberg de Bergheim en Kaefferkopf zijn mengsels van druivenrassen toegestaan, terwijl sylvaner is toegestaan voor de grand cru appellatie Zotzenberg. Verder vind je er ook pinot blanc, sylvaner en voor rode wijnen pinot noir.
Belang in de wijnwereld
De basisherkomstbenaming van de Elzasregio is Alsace, waarbij naast de naam van het druivenras ook de naam van een gemeente of wijngaard vermeld kan worden op het etiket. Aan de wijnen met AOC Alsace Grand Cru (51 gebieden) worden strengere eisen gesteld.
Naast de droge en zoete witte wijnen die de Elzasstreek karakteriseren, worden er ook mousserende wijnen (“crémant d’Alsace”) geproduceerd, vooral van pinot blanc, maar ook van pinot gris, pinot noir, riesling of chardonnay.
Binnen het systeem van de kwaliteitsaanduidingen kent men ook nog twee speciale types wijn waarbij enkel de “edele” druivenrassen worden gebruikt, namelijk de “vendanges tardives” (of “uitgestelde pluk”) en de “sélections de grains nobles”. De eerste soort wijnen wordt gemaakt van overrijpe druiven, terwijl de tweede soort gemaakt wordt van druiven die zijn aangetast door edele rotting (botrytis). Deze zoete (dessert)wijnen hebben door de hoge restsuikergehaltes een groot bewaarpotentieel, en worden voornamelijk geproduceerd in uitzonderlijke wijnjaren. Elzaswijnen worden, met uitzondering van de crémants, altijd gebotteld in kenmerkende smalle en langwerpige flessen (“flûte d’Alsace”).
Geschiedenis
In deze gerenommeerde regio zijn de oudste wijngaarden van Frankrijk terug te vinden. Ze bestaan al sinds de tijd van de Grieken, zo’n 2 600 jaar geleden. Het hoogtepunt van de wijnbouw kende dit gebied onder de Romeinen. Het wijnerfgoed werd, na een lange periode van verval door de val van het Romeinse Rijk, in ere hersteld tijdens de middeleeuwen door de cisterciënzers en de benedictijnen, die tal van abdijen bouwden in de streek. Pas in de jaren ’70 en ’80 van de 20e eeuw verdween het negatieve imago van de “massawijnen” uit de Languedoc, en werd er meer op kwaliteit dan op kwantiteit ingezet door onder meer overproductie tegen te gaan en voor kwaliteitsvolle druivenrassen te kiezen.
Klimaat en geografie
De meeste wijngaarden bevinden zich langs de kustlijn van de Middellandse Zee, waar het mediterraan klimaat voor zachte winters en warme droge zomers zorgt. Er valt weinig maar soms hevige neerslag. Het gebied is erg uiteenlopend met een gevarieerd landschap en terroir, afhankelijk van de ligging dichtbij de kust of meer in de heuvels. Languedoc is een warme streek waar de zon het suikergehalte in de druiven doet stijgen. Wijngaarden zijn vaak op grotere hoogte terug te vinden, waar het koeler is en de druiven trager kunnen rijpen.
Druivenrassen
De laatste decennia kende de wijnbouw in de regio een grondige herstructurering met de ontwikkeling van mediterrane wijnstokvariëteiten. Traditioneel worden er in de regio meer rode wijnen geproduceerd. Druivenrassen die er meermaals terug te vinden zijn, vaak ook in assemblages, zijn grenache noir, syrah, mourvèdre, carignan en cinsault voor rode wijnen, en grenache blanc, bourboulenc, piquepoul, marsanne en roussanne voor witte wijnen.
Belang in de wijnwereld
De Languedoc is de grootste wijnstreek van Frankrijk en zorgt voor ongeveer een derde van de Franse wijnproductie. Van oudsher levert de regio grote hoeveelheden (van voornamelijk rode) tafelwijnen voor dagelijkse consumptie, die zeer betaalbaar en van redelijke kwaliteit zijn. Vanwege het massale wijnaanbod tegen een lage prijs werd de regio in de 19e eeuw de “wijnschuur van Frankrijk” genoemd. Door de opkomst en concurrentie van goedkope wijnlanden als Chili en Argentinië, en de stijgende vraag naar kwaliteit, werd de Languedoc gedwongen om zichzelf opnieuw uit te vinden. Door strengere wetgeving is de kwaliteit de laatste decennia sterk gestegen.
De meest bekende AOP’s (appellation d’origine protégée) zijn Languedoc (sinds 2007 ter vervanging van Coteaux-du-Languedoc), Corbières, Minervois en Faugères. De landwijn Pays d’Oc heeft een IGP certificaat (indication géographique protégée). Ook bekend zijn de Vins doux naturels (VDN) of de zoete (dessert)wijnen, die voornamelijk gemaakt worden van de muscat-druif en verrijkt worden met alcohol (alcoholpercentage 15 tot 18%).
Geschiedenis
Ook de wijnbouw in de Loire-streek zou waarschijnlijk zijn oorsprong vinden tijdens de Romeinse bezetting, wanneer de wijnstok er werd geïntroduceerd. Tijdens de middeleeuwen werden de wijngaarden door monniken verder ontwikkeld en later tijdens de renaissance bood de Loire-rivier een uitstekende opportuniteit voor export naar onder andere Nederland en de Britse eilanden. Nadien hadden verschillende oorlogen en de druifluisepidemie tijdens de 19e eeuw een verwoestende impact op de wijnbouw, die daarna opnieuw gestaag tot bloei kwam.
Klimaat en geografie
De Loire-rivier loopt van het Centraal Massief in midden-Frankrijk tot aan de Atlantische Oceaan en is de langste rivier van Frankrijk. Door de omvang van het gebied kent de Loire-streek grote verschillen in klimaat en samenstelling van de bodemsoorten. In het westen heerst een gematigd klimaat onder invloed van de Atlantische Oceaan, en in het oosten een continentaal klimaat. In het midden van Frankrijk zijn de zomers in het algemeen kort en warm, en valt er voldoende neerslag. Het bodemtype kan variëren van oud lavagesteente en kalklagen tot mergelbodem met klei en kiezel.
Druivenrassen
De Loire-streek staat vooral bekend om zijn frisse en fruitige witte wijnen. In de regio wordt een smeltkroes van druivenrassen gebruikt die afkomstig zijn uit verschillende delen van Frankrijk en de Loire-streek zelf. Samen met de verscheidenheid in klimaat en geografie zorgt dit voor een grote diversiteit aan wijnen. De wijnen zijn meestal mono-cépages, waarbij sauvignon blanc vooral geteeld wordt in het binnenland, de muscadet (of melon de Bourgogne) karakteristiek is voor Pays Nantais en de chenin blanc de meest aangeplante druif is in Anjou-Saumur. Rode druivenvariëteiten zijn cabernet franc, cabernet sauvignon, gamay, malbec (“cot”) en pinot noir.
Belang in de wijnwereld
De Loire-streek is vooral bekend van zijn imposante renaissance-kastelen en zijn vele wijngaarden. Het kreeg als toepasselijke bijnaam “Jardin de France”. Het Loiredal is het derde grootste wijngebied van Frankrijk en produceert, naast overwegend witte wijnen, ook roséwijn, rode wijn en schuimwijn (crémant de Loire). Door de noordelijke ligging is de rode wijnproductie enigszins uitdagend en bevatten de witte wijnen vaker een lager alcoholgehalte en frissere zuren dan in warmere gebieden.
De regio wordt onderverdeeld in 4 grote subregio’s, met van oost naar west: Centre (Boven-Loire), Touraine, Anjou-Saumur en het gebied rond Nantes (Pays Nantais). Het Loiregebied huisvest meer dan 60 herkomstbenamingen. Bekend zijn onder andere Sancerre, Pouilly-Fumé, Anjou (rosé), Saumur (schuimwijn), Chinon, Bourgueil en Vouvray.
Geschiedenis
De wijnbouw in Italië gaat terug tot de 7e tot 5e eeuw voor Christus, wanneer de Grieken en Etrusken de wijnstok in Italië introduceerden. Nadien zijn de Romeinen de grote pioniers geweest. Na de ondergang van het Romeinse Rijk raakte de wijnbouw in verval. Pas in de 19de eeuw werd wijn echt een handelsartikel. Italië is één van de belangrijkste wijnproducerende en -exporterende landen ter wereld. Sinds enkele jaren is Italië de grootste wijnproducent ter wereld. Mede door de alomtegenwoordigheid van wijngaarden en het enorme scala aan inheemse druivensoorten, maakt dit Italië tot een divers en toonaangevend wijnland bij uitstek.
Klimaat en geografie
In tegenstelling tot de meeste wijnproducerende landen waar de wijnbouw geconcentreerd is in enkele bevoorrechte regio’s, treft men in Italië overal wijngaarden aan: Italië telt 20 wijnstreken van Piëmonte in het noorden tot Sicilië in het zuiden. Elke streek is uniek en kent zijn eigen klimaat en terroir, wat voor een immense variëteit aan wijnen zorgt. Het noorden en het centrum brengen dankzij hun meer gematigde continentaal klimaat de betere wijnen voort. In het warme en mediterrane zuiden zijn er vaak periodes van droogte, wat leidt tot een oogst van wisselende kwaliteit en kwantiteit.
Druivenrassen
Geen land ter wereld kent zoveel oorspronkelijke druivensoorten als Italië. Veel van deze inheemse soorten komen zelfs alleen in Italië voor, wat bijdraagt tot de rijkdom van Italië als wijnland. De meest aangeplante inheemse soorten zijn sangiovese en montepulciano in rode en trebbiano in witte variëteiten. Andere rode inheemse druivensoorten zijn bijvoorbeeld barbera, nebbiolo, aglianico en lambrusco. Witte druiven in Italië luisteren onder andere naar de namen albana, moscato bianco, verdicchio en malvasia. Naast de inheemse druiven worden er ook internationale favorieten als cabernet sauvignon en chardonnay geteeld. Maar de talloze inheemse druivenrassen genieten vaak de voorkeur. De pluk strekt zich uit over drie maanden, wat eveneens leidt tot een grote diversiteit.
Wetgeving en wijnregio’s
De wijnclassificatie in Italië is gebaseerd op die van Frankrijk. Van hoog naar laag vind je volgende indeling:
- DOCG of Denominazione di Origine Controllata e Garantita. Sinds 1992 is deze allerhoogste kwaliteitsnorm ingevoerd waarbij het kwaliteitslabel enkel wordt uitgereikt aan individuele wijnbouwers of producenten. Hiervoor gelden strengere productievoorschriften, lagere maximale opbrengsten en langere rijpingstijden dan voor andere wijnen.
- DOC of Denominazione di Origine Controllata. Deze wijnen moeten voldoen aan vastgestelde productie-eisen en worden geproduceerd in een begrensd gebied.
- IGT of Indicazione Geografica Tipica. Deze wijnen komen uit een specifiek geografisch gebied, zonder verdere kwaliteitseisen.
- VDT of Vino da Tavola. Eenvoudige (tafel)wijnen op basisniveau.
Italië is een groot en zeer divers wijnland met 20 erkende wijnbouwgebieden, verspreid over alle gewesten, waarvan Sicilië, Puglia, Veneto en Toscane de meest voorname zijn. Verder is chianti de wijn die zowat symbool staat voor Italië.
Geschiedenis
Ondanks dat Marokko een vrij onbekend wijnland is, bestaat er al eeuwenlang wijnbouw. Al in de tijd van de Romeinen was Marokko een gerespecteerd wijnland. De moderne wijnbouw is tot ontwikkeling gekomen door Franse invloeden in de 19e en 20e eeuw. De Fransen gebruikten deze wijnen vooral om hun eigen wijn te versterken. Toen de Fransen uit Noord-Afrika wegtrokken en de onafhankelijkheid van Marokko in 1956 werd verklaard, stortte de wijnproductie in elkaar, mede onder invloed van de islam die alcohol verbiedt. Daardoor maakten wijndruiven plaats voor tafeldruiven. Mede dankzij hernieuwde belangstelling door de Fransen, is er nu weer sprake van een opleving qua hoeveelheid geproduceerde wijn en kwaliteit.
Klimaat en geografie
Wijnbouw in Marokko vindt plaats vanaf de Atlantische kust tot aan het Atlasgebergte. De belangrijkste wijngaarden liggen op de as Rabat, Meknès en Fès, van het maritieme westen tot het droge oosten. Marokko heeft veel te bieden qua klimaat en terroir. Met name de wijngaarden bij Fès, Meknès en de wijngaarden die bij het Atlasgebergte liggen, hebben een uitermate geschikt terroir. Ook de omstandigheden (grote hoogte, hoeveelheid zonneschijn en gematigde temperaturen met warme zomers en koele nachten) lenen zich uitstekend voor wijnbouw.
Druivenrassen
Het Noord-Afrikaanse klimaat zorgt voor zeer rijpe tot overrijpe druiven, die door hun hoog suikergehalte veel alcohol opleveren. Het is niet verwonderlijk dat het overgrote deel van de aangeplante druiven van Franse afkomst is, vooral voor rode wijn zoals carignan, cinsault, syrah, grenache, cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc en mourvèdre. In de koelere streken aan de kustzijde verbouwt men ook witte druiven, met onder andere muscat, sauvignon blanc, chardonnay, ugni blanc en chenin blanc.
Wetgeving en wijnregio’s
De Marokkaanse wijnwetgeving kent een kwaliteitssysteem dat gebaseerd is op het Franse systeem. De eerste herkomstbenaming is het AOG, Appellation d’Origine Garantie. Het is vooral geografisch bedoeld en momenteel telt Marokko 14 AOG’s. De tweede herkomstbenaming is het AOC-Maroc, Appellation d’Origine Controlée Maroc, welke hogere eisen stelt aan de wijnbouw. Naast de traditionele voorwaarden waaronder opbrengst per hectare en druivenrassen, gelden voor de AOC ook regels voor het toepassen van irrigatie. Naast deze herkomstgebieden worden er ook veel streek- en tafelwijnen (bv. Sais) geproduceerd.
De regio’s rondom Meknès en Fès zijn de belangrijkste wijngebieden; het merendeel van de productie komt hiervandaan. De meest bekende herkomstbenamingen zijn Beni M'tir en Guerrouane. In het oosten is de AOG Berkane bekend.
Geschiedenis
De oorsprong van de wijnbouw in Nieuw-Zeeland ligt bij immigranten uit Europa. Tot de jaren ’70 van de vorige eeuw was de wijnbouw in Nieuw-Zeeland betrekkelijk kleinschalig en weinig noemenswaardig. Het duurde zelfs tot 1990 vooraleer de eerste fles wijn in de winkels verscheen, niet omwille van de kwaliteit, wel door het alcoholverbod. Sindsdien is het land aan een opmerkelijke inhaalbeweging bezig. Nieuw-Zeeland heeft pas gedurende de laatste decennia een belangrijke plek veroverd in de internationale wijnwereld. Weinig andere landen hebben hun oppervlakte aan wijngaarden en hun wijnexport de afgelopen jaren zo zien groeien als dit relatief jonge wijnland. Nieuw-Zeeland is dan misschien niet het grootste wijnland op wereldschaal (eind 2020 stond Nieuw-Zeeland op de 14e plaats wereldwijd wat betreft wijnproductie), het land is wel bekend om haar innoverende wijnbouwexpertise, en de wijnkwaliteit is zeer betekenisvol.
Klimaat en geografie
Nieuw-Zeeland behoort tot de meest zuidelijk gelegen wijnlanden ter wereld. Nieuw-Zeeland is 1600 kilometer lang, waardoor er behoorlijk grote klimaatverschillen zijn. In het noorden heerst er een subtropisch klimaat, centraal een gematigd maritiem klimaat en in het zuiden een continentaal klimaat. Door de grote klimaatverschillen variëren de wijngebieden sterk in terroir. Door de nabijheid van de oceaan, natuurlijke bescherming door bergketens, een unieke bodemgesteldheid en veel zonuren is Nieuw-Zeeland uitermate geschikt voor wijnbouw.
Nieuw-Zeeland bestaat uit een Noorder- (North Island) en een Zuidereiland (South Island). Waar het Noordereiland tot voorheen de regio was waar de meeste wijn geproduceerd werd, is dat recent omgedraaid. De meeste wijngaarden bevinden zich aan de oostkust van beide eilanden.
Druivenrassen
Meer dan de helft van het wijngaardoppervlak van Nieuw-Zeeland is beplant met witte variëteiten, maar de teelt van rode druiven neemt de laatste jaren sterk toe. De sauvignon blanc uit Nieuw-Zeeland wordt in de hele wereld gezien als een goede vertegenwoordiger van dit druivenras. Daarnaast worden ook chardonnay en pinot noir succesvol geteeld. Riesling in wit, merlot en cabernet sauvignon in rood worden eveneens gecultiveerd.
Wetgeving en wijnregio’s
Nieuw-Zeelandse wijnmakers worden niet gehinderd door een strenge wijnwetgeving. Pas vanaf de jaren ’80 is een beperkt aantal standaardregels van toepassing. Wijnen die bestemd zijn voor de export, worden onderworpen aan een chemische analyse en een degustatietest (“Wine Export Certification”).
In totaal zijn er een 10-tal wijnregio’s afgebakend, met als bekendste: Gisborne en Hawke’s Bay op het Noordereiland, en Marlborough en Central Otago op het Zuidereiland.
Geschiedenis
De Portugese wijnbouw bestaat al zeer lang. Vooral door toedoen van de Romeinen werd wijnbouw gemeengoed in Portugal. In het begin van de 20e eeuw kregen de eerste wijngebieden een herkomstbenaming. Sedert de toetreding tot de EU in 1986 is de export van Portugese wijnen in een stroomversnelling geraakt. Wat Portugese wijnen zo bijzonder maakt is de combinatie van klassiek (het gebruik van een grote verscheidenheid aan unieke inheemse druivenrassen) en modern (technologische wijnbouw). Het land bekleedt wereldwijd de 11e plaats met zo’n 6,5 miljoen hectoliter in 2020.
Klimaat en geografie
Portugal heeft een gematigd en hoofdzakelijk maritiem klimaat. Portugal is een relatief smal, maar van noord naar zuid zeer uitgestrekt land. Bijgevolg is het temperatuurverschil en de hoeveelheid neerslag tussen een wijnstreek in het noorden en het zuiden van het land zeer aanzienlijk. Ook voor dit Zuid-Europees land geld dat de bodemsamenstelling erg gevarieerd is, maar doorgaans vrij arm met weinig organisch materiaal.
Druivenrassen
Portugal is gekend voor zijn authentieke inheemse druivensoorten, veelal met exotisch aandoende namen. Voor de productie van rode wijnen staan touriga franca, touriga nacional en tinta roriz vaak door elkaar op hetzelfde perceel. Bij de witte druivensoorten komen vaak assemblages voor van meerdere inheemse variëteiten zoals viosinho, verdelho, arinto, rabigato en antão vaz.
Wetgeving en wijnregio’s
Portugal heeft een overzichtelijk systeem van gecontroleerde herkomstbenamingen ontwikkeld volgens Europees model. Portugal kent vier categorieën wijn: DOP, IPR, Vinho Regional en Vinho de Mesa. Bekende wijnregio’s met DOP-classificatie zijn Alentejo, Vinho Verde en Douro.
Behalve voor zijn port en madeira is Portugal (bestaande uit 12 wijnregio’s) intussen ook gekend voor zijn rijke tafelwijnen smakend naar fruit en specerijen, vooral afkomstig van de Dourovallei. In Alentejo in het zuiden maakt men eerder soepele fruitige wijnen.
Geschiedenis
Er wordt aangenomen dat de eerste Spaanse wijngaarden meer dan 3000 jaar geleden aan de zuidwestkust van Andalusië werden aangeplant. De Spaanse wijnen hebben een tijd lang tot de meest verhandelde goederen van het Middellandse Zeegebied en Noord-Afrika behoord. Mindere tijden kwamen er door de Spaanse Burgeroorlog en de Tweede Wereldoorlog. Reeds sinds jaren is Spanje op basis van de beplante oppervlakte met voorsprong het grootste wijnland ter wereld, maar in volume slechts derde in het rijtje na Italië en Frankrijk, door een relatief lage opbrengst per hectare mede vanwege de talrijke droge gebieden.
Klimaat en geografie
Het klimaat waaraan de Spaanse wijnstokken worden blootgesteld, is zeer verscheiden. De invloed van de Atlantische Oceaan in het noordwesten, de Middellandse Zee in het oosten en de Sahara in het zuidoosten speelt hierbij een rol. In het zuiden worden druiven gekweekt op semi-onvruchtbare terroirs, terwijl in het noorden juist zeer neerslagrijke wijngaarden te vinden zijn. Op de hoogvlakte in Midden-Spanje kent men een continentaal klimaat met extreem koude en droge winters. De bodemsamenstelling is erg gevarieerd, maar doorgaans arm met weinig organisch materiaal.
Druivenrassen
De vele druiven die in Spanje verbouwd worden, zijn op enkele internationale variëteiten na allemaal inheems. Elk druivenras heeft zich aangepast aan de verschillende klimatologische omstandigheden. De belangrijkste druiven zijn de rode tempranillo en de witte airén. De tempranillo wordt beschouwd als het visitekaartje van Spanje, terwijl de airén één van de meest aangeplante druiven ter wereld is. Andere belangrijke druivensoorten zijn garnacha (grenache) en bobal voor rode, en verdejo en viura (macabeo) voor witte wijnen.
Wetgeving en wijnregio’s
Ook in Spanje kent men een kwaliteitslabel voor wijnen, vergelijkbaar met AOP in Frankrijk. Bij het Denominación de Origen (DO) label wordt niet alleen de regio van herkomst aangegeven, maar grotendeels ook de kwaliteit. De allerbeste DO’s voldoen aan nog striktere voorwaarden en krijgen de herkomstbenaming DOP (Denominación de Origen Protegida) waarmee de kwaliteit en goede wijntraditie extra benadrukt wordt. Andere kwalificaties die voor Spaanse wijnen gebruikt worden zijn Vino de la Tierra, Vino Comarcal en Vino de Mesa. De termen “crianza”, “reserva” en “gran reserva” worden gebruikt om de duur van de rijping op houten vaten aan te duiden (“crianza” het minst lang, “gran reserva” het langst). Populaire wijnstreken in Spanje zijn onder andere Rioja, Cataluña en Castilla-La Mancha.
Geschiedenis
Met een wijnbouwgeschiedenis van meer dan drie eeuwen is Zuid-Afrika één van de oudste wijnlanden in de Nieuwe Wereld. Pas na de afschaffing van het apartheidsregime en de stopzetting van de internationale handelsboycot in 1990, brak het land internationaal door als wijnproducent. Door enerzijds traditie in ere te houden en anderzijds moderne wijnbouwtechnieken toe te passen, wordt het land vaak aanzien als de brug tussen de Oude en de Nieuwe Wereld. Zuid-Afrika staat momenteel op de 8e plaats staat op de ranking van grootste wijnproducenten ter wereld met een geschat productievolume van 10,4 miljoen in 2020.
Klimaat en geografie
Door het gematigd mediterraan klimaat dat zeer geschikt is voor wijnbouw, is Zuid-Afrika het enige Afrikaanse wijnland van betekenis. Het klimaat is er koeler dan de zuidelijke ligging suggereert, door de invloed van de nabije oceanen en de koude golfstroom vanuit de zuidpool.
Zuid-Afrika heeft geen extreem hete zomers, en de winters zijn er mild en bijna vorstvrij. Jaarlijks valt er voldoende neerslag (vooral tussen mei en augustus), waardoor irrigatie niet nodig is. Bovendien is het terroir zeer gevarieerd met verschillende bergketens, uitgestrekte valleien en een heet woestijnachtig hinterland die, in combinatie met een gevarieerde bodemstructuur en vele microklimaten, zorgen voor zeer diverse wijnstijlen. Vanwege de ligging op het zuidelijke halfrond, begint het wijnseizoen er in september en vindt de oogst plaats rond februari.
Druivenrassen
In Zuid-Afrika worden overwegend Franse druivensoorten verbouwd. Tot enkele decennia geleden werd er voornamelijk witte wijn gemaakt, maar de laatste jaren is er een merkbare ommezwaai. Momenteel is ongeveer iets meer dan de helft van de wijngaarden aangeplant met witte druivensoorten. Chenin blanc – lokaal ook “steen” genoemd – is daarbij de meest geteelde druif en zorgt voor het volledige palet aan witte wijntypes van droog tot zoet, van mousserend tot versterkt. Sauvignon blanc uit de koele regio’s geniet internationaal een goede reputatie. Andere veel gebruikte witte soorten zijn colombard, chardonnay en muscat d’Alexandrie of “hanepoot”. Viognier is één van de witte variëteiten waarvan de aanplant de laatste jaren flink is toegenomen. De belangrijkste druivenrassen voor de rode wijnen zijn cabernet sauvignon, shiraz, merlot en pinotage. De pinotage is de specialiteit van Zuid-Afrika, en is een kruising tussen de pinot noir en de cinsaut (“hermitage”).
Wetgeving en wijnregio’s
Lange tijd ontbrak er een regelgeving die beperkingen oplegde aan de wijnbouwers en die voor een eigenheid van de wijnen moest zorgen. Door de oprichting van de wijnwetgeving in de jaren 1970 moesten wijnen voortaan voorzien zijn van een certificatiezegel. Hierdoor werd de juistheid van de informatie op het wijnetiket gegarandeerd waaronder herkomst, druivensoort en oogstjaar.
Er zijn 6 wijnregio's benoemd waarvan de wijnen de erkende Zuid-Afrikaanse herkomstbenaming "Wine of Origin" (of afgekort WO) op het etiket mogen weergeven:
- Coastal Region (met bekende districten zoals Stellenbosch, Paarl, Darling, Franschhoek, etc.);
- Breede River Valley (Worcester en Robertson);
- Olifants River;
- Klein Karoo;
- Cape South Coast (Walker Bay en Overberg);
- Boberg.
Als aanvulling op deze indeling is er in 1993 nog een indeling gemaakt in vijf geografische eenheden:
- Western Cape (verreweg de belangrijkste);
- Northern Cape;
- KwaZulu-Natal;
- Limpopo;
- Eastern Cape.
Geschiedenis
De geschiedenis van de Amerikaanse wijnbouw gaat terug tot de 16de eeuw, wanneer ontdekkingsreizigers enkele druivensoorten introduceren. Twee eeuwen later start de wijnbouw pas echt, onder invloed van Spaanse missionarissen en Italiaanse wijnboeren.
In de 19de eeuw maakt de Californische Gold Rush de wijnteelt enorm populair, maar later die eeuw steekt de vernietigende druifluisepidemie de kop op. Ook de Prohibition Act of drooglegging in de jaren 1920 was een catastrofe voor de wijnindustrie.
Na de Tweede Wereldoorlog herstelt de wijnindustrie langzaam en later zorgt een technologische revolutie voor vernieuwing en verfijning in de wijnkelders, naar Europees model.
In 1976 wisten de Californische wijnen de Franse tophuizen te verslaan tijdens de professionele wijnproeverij "The Judgment of Paris". Hiermee stond Californische wijn meteen op de internationale wijnkaart.
Sinds kort wordt – mede door de klimaatverandering – fel ingezet op duurzame wijnteelt.
Klimaat en geografie
Californië heeft aan de Amerikaanse Westkust een klimaat dat zich zeer goed leent voor wijnbouw. Dankzij het koude oceaanwater ontstaat er een uniek mesoklimaat. Koude en vochtige zeelucht wordt het land ingezogen, waardoor de valleien afkoelen en de druiven beschermd worden tegen overdadige hitte van de middagzon.
Ten noorden van Californië liggen de staten Oregon en Washington, waar een koeler klimaat heerst en andere druivensoorten dan weer beter gedijen.
Het terroir aan de Westkust is erg interessant voor wijnbouw. Vooral de bodemsamenstelling langs de San Andreas-breuklijn, die onder andere door San Francisco loopt, is door de vele historische aardverschuivingen enorm gevarieerd en geschikt voor wijnbouw: vele kalk- en grindlagen, maar ook graniet en leisteen wisselen elkaar af.
De belangrijkste streken langs de Westkust genieten van zacht glooiende heuvelruggen die de rivieren en hun valleien omarmen. De Central Valley is het belangrijkste wijnbouwgebied. Deze vruchtbare vallei beslaat een groot deel van Midden-Californië en ligt in de beschutting van bergketens in het oosten en het westen.
Druivenrassen
Allerhande druivenrassen worden geteeld in de Verenigde Staten, vooral de traditionele Europese druivensoorten zoals chardonnay, sauvignon blanc (ook wel fumé blanc genoemd), malbec, torrontés, pinot noir, merlot en cabernet sauvignon.
Chardonnay is nog altijd het meest aangeplante druivenras, maar rode druivenrassen zijn in opkomst, vooral van cabernet sauvignon en merlot.
In 2008 benoemden de VS de zinfandel tot “nationale druif”, maar ook die komt oorspronkelijk uit Europa. Het gaat namelijk om dezelfde variëteit als de Italiaanse primitivo. Dit rode druivenras is geschikt voor allerlei wijntypes, van heel lichte, enigszins zoete rosé tot zeer krachtige en zware rode wijnen met soms meer dan 15 % alcohol.
Wetgeving en wijnregio’s
De wetgeving in de wijnlanden van de Nieuwe Wereld, dus ook in de VS, zit helemaal anders in elkaar dan in Europa. Wijnen moeten geografische regels volgen, maar geen hiërarchische. Dat wil zeggen dat wijnen die bijvoorbeeld de naam Californië dragen, wel uit die staat afkomstig moeten zijn, maar uit welke druiven ze gemaakt zijn, of hoe ze gemaakt zijn, staat de wijnbouwers vrij.
De enige erkende term die in de VS gebruikt wordt om een appellatie aan te duiden, is dus de geografische afbakening of American Viticultural Area (AVA). Over het algemeen geldt bij AVA de regel dat 85 % van wat op het etiket staat, ook in de fles aanwezig moet zijn. Bij enkel vermelding van State of County geldt een 75 %-regel.
In de VS nemen wijngaarden heel wat oppervlakte in beslag. Met een areaal van bijna 400 000 hectare en een productie van ongeveer 23 miljoen hectoliter in 2022, is het de vierde grootste wijnproducent ter wereld, na Italië, Frankrijk en Spanje.
In alle staten is er wel een vorm van wijnproductie te vinden, zij het niet overal op dezelfde schaal. De belangrijkste wijnproducerende staten zijn voornamelijk Californië, Washington en Oregon aan de Westkust, en New York aan de Oostkust.
Het grootste aantal wijngaarden en wijnbedrijven bevinden zich in Californië; die regio staat in voor meer dan 90 % van de nationale wijnproductie. De bekendste wijnstreek in Californië is Napa Valley. Columbia Valley is de grootste streek in Washington. De laatste jaren wordt de individuele wijngaard steeds vaker op het etiket vermeld.