AliExpress, Wish en co spelen met je veiligheid
250 producten gekocht, twee op de drie onveilig
Rookmelders die niet werken, speelgoed met chemische stoffen, onveilige USB-laders, kinderkledij met verstikkingsgevaar … Het is maar een greep uit de veiligheidsproblemen die we vaststelden na aankoop van 250 producten op de populaire verkoopplatformen AliExpress, Wish, LightInTheBox, eBay en Amazon. Maar liefst twee op de drie producten bleken niet te voldoen aan de Europese veiligheidsnormen.
Grootschalig onderzoek
Samen met vijf andere consumentenorganisaties – Consumentenbond (Nederland), Which (Verenigd Koninkrijk), Stiftung Warentest (Duitsland), Altroconsumo (Italië) en Forbrugerrådet Tænk (Denemarken) – kochten we in de loop van 2019 in totaal 250 producten uit 18 productcategorieën gaande van USB-laders en powerbanks, over speelgoed en kledij voor baby’s en kinderen, tot juwelen en cosmeticaproducten.
Alle producten werden in samenwerking met labo’s uit verschillende landen uitvoerig getest op veiligheid, rekening houdend met de geldende Europese veiligheidsnormen.
Van brandgevaar tot huidirritatie
165 producten (66%) bleken niet te voldoen aan de Europese veiligheidsregels. De belangrijkste redenen waarom de producten falen zijn een slechte bouwkwaliteit of de aanwezigheid van ongewenste chemische stoffen.
Naar de tabel met gevonden problemen
Mogelijke risico’s zijn:
- Elektrische schok, korstsluiting of brandgevaar: bijvoorbeeld onvoldoende scheiding tussen het primaire en secundaire circuit bij USB-laders;
- Tandvleesirritatie: bijvoorbeeld aanwezigheid van waterstofperoxide boven de toegelaten norm bij tandbleekproducten;
- Verstikking: bijvoorbeeld te lange trekkoorden bij kinderkledij, loskomende onderdelen bij kinderspeelgoed of niet werkende rook- en CO-melders;
- Gezondheidsproblemen op langere termijn: bijvoorbeeld door de aanwezigheid van ftalaten boven de toegestane limiet bij plastic speelgoed;
- Huidirritatie: bijvoorbeeld te hoog gehalte aan nikkel bij juwelen
Ook viel op dat bij veel producten de informatie op de verpakking onvoldoende, foutief of onleesbaar was of enkel in het Chinees te raadplegen was. Bij ingrediëntenlijsten van bijvoorbeeld cosmetica is dat risicovol omdat je niet kan achterhalen welk ingrediënt de boosdoener is als je een allergische reactie krijgt.
Deze powerbank begon te roken en smelten tijdens het opladen.
Speelgoed waarbij onderdelen loskomen, met gevaar voor verstikking.
De batterij van deze knuffel is te gemakkelijk toegankelijk.
Deze handleiding is enkel in het Chinees.
De koordjes zijn te lang. Kinderen kunnen er ergens mee achter blijven haken.
Deze powerbank begon te roken en smelten tijdens het opladen.
Speelgoed waarbij onderdelen loskomen, met gevaar voor verstikking.
De batterij van deze knuffel is te gemakkelijk toegankelijk.
Deze handleiding is enkel in het Chinees.
De koordjes zijn te lang. Kinderen kunnen er ergens mee achter blijven haken.
Onveilige producten nog steeds te koop
Na de meeste tests lichtten we ook de verkoopplatformen in, met de vraag de onveilige producten van hun website te verwijderen. Soms kregen we geen gehoor of het antwoord dat er voor hen geen probleem was. Soms werden de producten snel verwijderd.
Verontrustend is echter dat bij latere checks in bepaalde gevallen de producten opnieuw beschikbaar en nog steeds onveilig waren. Dat was bijvoorbeeld zo bij plastic speelgoed gekocht op Wish, Amazon en eBay, en bij bijtspeelgoed voor baby’s gekocht op Amazon. En bij elektronicaproducten zoals USB-laders weten we al jaren dat er veel onveilige producten te koop zijn. Het gaat daarbij niet per se steeds om hetzelfde product, maar de problematiek blijft.
Betere wetgeving nodig
Als consument kun je zeker op een aantal zaken letten bij aankoop en ontvangst van het product, maar de verantwoordelijkheid mag niet volledig bij de koper liggen. Helaas stellen we vast dat de huidige Europese wetgeving rond productveiligheid nog tekortschiet en dat je als consument te weinig bescherming geniet als je op online marktplaatsen winkelt.
Ondertussen hebben we rond de tafel gezeten met verschillende online marktplaatsen, lokale autoriteiten en de Europese Commissie om duidelijk te maken dat er nood is aan een duidelijk wetgevend kader. We hebben een aantal aanbevelingen geformuleerd waarover we in de komende maanden verder debatteren.
Deze tabel geeft een overzicht van het aantal getste en onveilige producten per categorie, met telkens het gevonden probleem.
|
Type product |
Aantal geteste producten |
Aantal onveilige producten |
Probleem |
|
Elektronica |
|
||
|
USB-laders |
12 |
8 |
Gebruik van minderwaardige componenten Te kleine afstand tussen het primaire (230V) en secundaire (5V) circuit |
|
Reisadapters |
12 |
11 |
Te wijde stekkeropeningen |
|
Powerbanks |
12 |
7 |
Ontbreken van bescherming tegen oververhitting en kortsluiting |
|
Rookmelders |
4 |
4 |
Niet detecteren van rook |
|
CO-melders |
7 |
7 |
Niet detecteren van dodelijke hoeveelheid koolstofmonoxide Te stil (70 dB i.p.v. 85 dB) |
|
Kerstverlichting |
13 |
6 |
Minderwaardige componenten Ontbreken van bescherming tegen oververhitting en kortsluiting |
|
Speelgoed |
|
||
|
Ballonnen |
5 |
5 |
Te hoge hoeveelheid nitrosamines (kankerverwekkend) |
|
Plastic speelgoed |
29 |
9 |
Te hoge hoeveelheid ftalaten (hormoonverstorend) |
|
Babyspeelgoed |
21 |
19 |
Loskomende kleine onderdelen, verstikkingsgevaar en te makkelijk toegankelijke batterijen |
|
Speelgoed voor kinderen |
23 |
4 |
Zeer hoge hoeveelheid naftaleen (kankerverwekkend) |
|
Bijtspeelgoed voor baby’s |
8 |
4 |
Loskomende kleine onderdelen, verstikkingsgevaar |
|
Verzorging en cosmetica |
|
||
|
Mix van cosmetica (bv. crèmes, deodorant, mascara) |
39 |
22 |
Geen ingrediëntenlijst Eén crème met niet-toegelaten bewaarmiddelen |
|
Tandbleekproducten* |
10 |
7 |
Onvolledige informatie op de verpakking Te hoge hoeveelheid waterstofperoxide |
|
Make-up voor kinderen |
11 |
10 |
Onleesbare, onvolledige of foutieve informatie op de verpakking |
|
Kledij |
|
||
|
Kinderkledij |
16 |
14 |
Te lange trekkoorden De aanwezigheid ervan op plaatsen waar dat niet toegelaten is |
|
Andere |
|
||
|
Verrekijkers |
17 |
16 |
Te hoge hoeveelheid ftalaten of PAK’s (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen, kunnen kankerverwekkend zijn) |
|
Juwelen |
7 |
5 |
Eén met een te hoog gehalte aan cadmium (kankerverwekkend, invloed op nieren en longen) Vier met een te hoog gehalte aan nickel (huidirritatie) |
|
Helmen voor (motor)fiets |
3 |
3 |
Niet gehomologeerd (geen keuringslabel) |
* Eén besteld product was 100% houtskool en stuurden we niet naar het labo voor de waterstofperoxidetest. Houden we ook rekening met onvolledige informatie op de verpakking dan voldeed geen enkel product (11 in totaal) aan de EU norm.
Gevaarlijke elektronica
Gevaarlijke USB-laders, reisadapters en powerbanks te koop op AliExpress, Amazon, eBay en Wish met risico op kortsluiting, elektrische schok of brand
We testten 12 USB-laders en evenveel reisadapters en powerbanks op hun elektrische veiligheid. Het ging daarbij meestal om merkloze laders of lader van weinig bekende merken met een prijs van maximaal € 20. De producten kochten we aan op de marktplaatsen AliExpress, Amazon, eBay en Wish.
Alle 36 producten stuurden we naar een onafhankelijk labo. Vaststelling? Drie op de vier voldeed niet aan de Europese veiligheidseisen, onder meer omwille van het gebruik van minderwaardige componenten of een te kleine afstand tussen componenten van het primaire (230 V) en secundaire (5 V) circuit (USB-laders), te wijde stekkeropeningen (reisadapters) of het ontbreken van bescherming tegen oververhitting en kortsluiting (powerbanks). Dergelijke gebreken vormen potentieel een groot veiligheidsrisico.
Een aantal opvallende vaststellingen:
- We testten 11 Apple “lookalike” USB-laders: acht daarvan faalden de test
- Eén van de powerbanks (Trust Urban Primo 2,200mAh Powerbank ), gekocht via Amazon, begon te smelten bij het opladen ervan.
- Op één na bleken alle reisadapters onveilig
Na het onderzoek werden de marktplaatsen over de problemen ingelicht. Alle producten werden van de webshops verwijderd. Het is overigens niet de eerste keer dat we dit probleem melden. Al in 2018 stelden we gelijkaardige problemen vast. Toen ging het om 51 goedkope USB-laders waarvan de helft onveilig bleek.
Niet-werkende rook- en koolstofmonoxidemelders op eBay, AliExpress en Wish
We testten vier rook- en zeven koolstofmonoxidemelders om te controleren hoe goed ze rook of koolstofmonoxide (CO) detecteren.
Alle 11 producten faalden voor de test. Geen enkele van de CO-melders detecteerden een dodelijke hoeveelheid van het gas. En vier van hen bleken te stil (slechts 70 dB in plaats van de vereiste 85 dB). De vier rookmelders slaagden er niet in rook te detecteren, ongeacht of we hout, katoen of plastic verbrandden.
Na de test werden de online platformen op de hoogte gebracht en de producten werden van de websites geschrapt. We gingen ook op zoek naar identieke producten op andere platformen. Ook daar werden de producten verwijderd.
Gevaarlijk speelgoed
Gevaarlijk speelgoed op Wish, LightInTheBox, Amazon en eBay door onveilige stoffen of makkelijk loskomende onderdelen
We kochten allerlei soorten speelgoed en onderwierpen het aan verschillende veiligheidstests. Het ging o.a. om ballonnen, plastic poppetjes, bijtringen, knuffels en badspeelgoed. Van de 86 gekochte producten bleek zowat de helft (41) onveilig. De voornaamste problemen hadden te maken met de aanwezigheid van ongewenste stoffen in een te grote hoeveelheid, te makkelijk loskomende onderdelen door slechte bouwkwaliteit en te makkelijk toegankelijke batterijen.
- 5 (van 5) onveilige ballonnen op Wish, LightInTheBox en Amazon: te hoog gehalte aan nitrosamine, een kankerverwekkende stof die kan vrijkomen wanneer het in contact komt met speeksel.
- 9 (van 29) giftige stukken speelgoed door de aanwezigheid van ftalaten in onwettige hoeveelheden. In sommige gevallen werd de toegelaten limiet 200 (!) keer overschreden. Ftalaten worden gebruikt om plastic speelgoed soepel te maken, maar kunnen een hormoonverstorend effect hebben.
- 19 (van 21) onveilige stukken speelgoed voor baby’s en kinderen tot 3 jaar: te makkelijk loskomende (kleine) onderdelen (risico op inslikken of verstikking), te lange koorden, onderdelen met een zodanige vorm en/of grootte dat ze vast zouden kunnen blijven zitten in de keel van een baby of kind of te makkelijk toegang tot (knoopcel)batterijen.
- 4 (van 23) onveilige poppetjes en knuffels door de aanwezigheid van naftaleen in zeer grote hoeveelheden, een stof die mogelijk kankerverwekkend is.
- 4 (van 8) onveilige stukken bijtspeelgoed voor baby’s en kinderen tot 3 jaar, door kleine onderdelen die te makkelijk loskomen of afbreken. Er bestond ook telkens het risico dat het stukje speelgoed de keelopening van een baby zou kunnen blokkeren.
Een groot deel van de producten werden door de marktplaatsen van hun website verwijderd, al stelden we bij latere checks vast dat sommige producten opnieuw te koop werden aangeboden.
Gevaarlijke tandbleekproducten
Tandbleekmiddelen met risico op tandvleesirritatie en overgevoeligheid aan de tanden op Amazon, AliExpress en LightInTheBox
We testten 10 tandbleekmiddelen op de aanwezigheid van waterstofperoxide. De limiet voor deze stof is 0,1 % voor tandbleekproducten voor thuisgebruik. Voor professioneel gebruik is maximaal 6 % toegestaan. We controleerden ook of op de producten de juiste informatie vermeld staat.
In het labo werd voor de 10 producten het gehalte aan waterstofperoxide nauwgezet gemeten. Drie producten waren volledig vrij van deze stof, hoewel het bij één ervan wél op de ingrediëntenlijst stond. Bij de twee andere was er geen ingrediëntenlijst aanwezig. We konden dus niet achterhalen of deze al dan niet waterstofperoxide hadden moeten bevatten. Deze drie producten zijn dus veilig, maar bleken zullen ze uiteraard niet doen… De overige zeven producten overstegen elk de Europese limiet van 0,1 %. Vijf ervan bleven onder de limiet voor tandartsgebruik, maar twee producten overstegen zelfs die limiet met gehaltes van 6,2 en 7 %. Een te hoge concentratie waterstofperoxide kan irritatie aan het tandvlees en overgevoeligheid van de tanden veroorzaken.
Bovendien ontbrak veel verplichte informatie op het etiket. Volgens de Europese wetgeving moeten een aantal elementen steevast aanwezig zijn, met het oog op het informeren en beschermen van de consument: gegevens van de fabrikant, houdbaarheid, ingrediëntenlijst, lotnummer … Hoewel wij deze producten buiten Europa aankochten, vinden wij dat de aanwezigheid van zulke informatie ook daar een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn.
De platformen werden ingelicht. Amazon ondernam ondertussen actie en verwijderde de producten, AliExpress wilde eerst meer details over het onderzoek, van LightInTheBox ontvingen we nog geen reactie.
Gevaarlijke kinderkleding
Kinderkleding met verst(r)ikkingsgevaar door te lange trekkoorden op Amazon en Wish
We testten 16 kledingstukken voor kinderen (hoodies, broeken, T-shirts …) met een trekkoord. We gingen na of ze voldoen aan de strenge Europese normen voor veilige kleding voor kinderen tot 14 jaar. Er worden onder meer eisen gesteld aan de lengte van de koorden.
14 kledingstukken bleken niet aan de Europese veiligheidsvoorschriften te voldoen. Ze hadden te lange trekkoorden of die koorden bevonden zich op plaatsen waar dat niet toegelaten is voor kinderen tot 7 jaar, namelijk ter hoogte van de nek.
Gevaarlijke juwelen
Goedkope juwelen met te hoog gehalte aan nikkel of cadmium op LightInTheBox en Wish
We testten zeven goedkope juwelen (ringen, oorbellen en armbanden) op de aanwezigheid van ongewenste stoffen als nikkel en cadmium. Vijf bleken niet aan de veiligheidsnorm te voldoen:
- Eén had een te hoog gehalte aan cadmium (38%, bijna 4000 keer de toegestane limiet!), een stof met kankerverwekkende eigenschappen en met potentieel een schadelijke invloed op de nieren.
- Vier hadden een te hoog gehalte aan nikkel, hetgeen bij langdurige en herhaaldelijke blootstelling nikkelallergie kan veroorzaken (met bv. huiduitslag als gevolg).
Na de test verwijderde Wish de onveilige producten van haar website. LightInTheBox gaf geen reactie.