Hoe de juiste batterij kiezen?

Alkaline of lithium?

Hoewel ze er op het eerste gezicht hetzelfde uitzien, verschillen alkaline- en lithiumbatterijen wel degelijk van elkaar. Dat is ook te merken aan de prijs: 4 AAA-alkalinebatterijen vind je al vanaf € 1, terwijl 4 lithiumbatterijen van hetzelfde formaat minstens € 10 kosten. 

Lithium is een zeldzaam en kostbaar metaal. De combinatie van lithium met mangaan levert een lichtere batterij op, die beter bestand is tegen extreme temperaturen, meer energie opslaat en langer meegaat. Maar dat heeft dus zijn prijs. 

Waarvoor een lithiumbatterij gebruiken?

We gebruiken batterijen voor een arsenaal aan afstandsbedieningen en speelgoed. Maar in welk toestel hoort welke batterij thuis? Als algemene regel geldt dat lithiumbatterijen de voorkeur genieten voor toestellen die in korte tijd veel stroom vragen (zoals een digitaal fototoestel of speelgoed), weinig stroom verbruiken over een lange periode (zoals een wekker) of een grote nauwkeurigheid vereisen (zoals medische apparatuur of een gps). 

Een lithiumbatterij is bijvoorbeeld het meest geschikt voor een rook- of CO-melder, omdat die moeilijk bereikbaar is. Zo hoef je niet jaarlijks op de ladder te kruipen om de batterij te vervangen. Voor de rest kun je gewoon alkalinebatterijen gebruiken.

Deze batterijen mag je niet verwarren met lithium-ion batterijen. Lithium AA- of AAA-batterijen zijn niet-herlaadbare batterijen. Lithium-ion batterijen zijn herlaadbaar.

Herlaadbare of niet-herlaadbare batterijen?

Wat is een niet-oplaadbare batterij?

Alkalinebatterijen zijn niet oplaadbaar. Je moet ze dus weggooien na gebruik en dat is slecht voor het milieu.

Voordelen niet-oplaadbare alkalinebatterij

• Goedkoper in aankoop dan oplaadbare batterijen
• Door hogere interne weerstand verliest de batterij geen energie indien niet gebruikt

Nadelen niet-oplaadbare alkalinebatterij

• Eenmalig gebruik
• Ze beginnen na verloop van tijd te lekken
• Slechter voor het milieu

Wanneer voor herlaadbare batterijen kiezen?

Hoewel oplaadbare batterijen duurder zijn in aankoop, haal je de meerprijs eruit nadat je ze vier tot zeven keer hebt hergebruikt. De kost van een oplader is daarin niet meegerekend. Oplaadbare batterijen kunnen gemakkelijk 200 keer worden opgeladen, wat ze op de lange termijn voordeliger maakt.

Wat is een herlaadbare NiMH-batterij?

De technologie die wordt gebruikt in oplaadbare batterijen verwijst naar de gebruikte stoffen, namelijk nikkel-metaalhydride. Vandaar NiMH-batterij, in afgekorte vorm. Tot voor kort waren oplaadbare batterijen voornamelijk NiCd-batterijen, een afkorting voor nikkel-cadmium. 

Voordelen oplaadbare NiMH-batterij

• Hogere energiedichtheid dan NiCd-batterijen
• Je kunt ze langer ongebruikt bewaren dan NiCd-batterijen
• Minder geheugeneffect dan bij NiCd-batterijen
• Beter geschikt dan wegwerpbatterijen voor toestellen zoals een cameraflitser
• In tegenstelling tot wegwerpbatterijen lekken ze niet
• Milieuvriendelijker

Nadelen oplaadbare NiMH-batterij

• Door de lage interne weerstand verliest de batterij energie na een periode van niet-gebruik
• Groter kortsluitingsgevaar, af te raden bij onder andere kinderspeelgoed dat mee in bed wordt genomen
• Slechts tussen 1,2V en 0.9V. Sommige toestellen hebben meer dan 1,2V nodig.

Wat is het geheugeneffect van NiCd-batterijen?

Bij NiCd-batterijen treedt er een geheugeneffect op. Dat betekent dat als je de batterij opnieuw laadt terwijl ze nog voor bijvoorbeeld 30 % geladen was, je de volgende keer de batterij ook maar zult kunnen gebruiken totdat er nog 30 % energie overblijft. De batterij onthoudt dus als het ware dat 30 % het nieuwe nulpunt is. NiMH-batterijen zijn veel minder gevoelig voor dat geheugeneffect.

Herlaadbare batterijen zijn niet geschikt voor elk apparaat

Van herlaadbare batterijen wordt ook wel eens gezegd dat je ze niet voor elk apparaat kunt gebruiken, omdat ze een te lage spanning (1,2 Volt) geven. Dit klopt inderdaad: bepaalde medische toestellen vragen een continu hogere spanning (1,5 Volt). Maar dit is niet meteen een alledaagse toepassing. 

Daarnaast, maar om een andere reden, wordt ook vaak afgeraden om ze te gebruiken in speelgoed, omdat herlaadbare batterijen een kleine interne weerstand hebben. Als deze gaan kortsluiten, kan de geleider immers gaan opwarmen en gaan gloeien, met brandgevaar tot gevolg. Voor alle andere apparaten zijn deze batterijen zonder meer geschikt. 

Kies de juiste herlaadbare batterij

Herlaadbare batterijen verschillen van elkaar op basis van hun capaciteit, hoeveel van hun initiële capaciteit verliezen naar gelang je ze gebruikt en terug oplaadt en hoeveel capaciteit zij verliezen op rust door zelfontlading (zonder dat zij in gebruik zijn). De meeste doen het goed maar gebruik zeker onze product selector om een geïnformeerde keuze te maken.

Hoe de juiste oplader kiezen?

Het belangrijkste bij opladers is de veiligheid, wees er zeker van dat er tenminste (en liefst voor elke batterij apart) een overlaadbeveiliging aanwezig is en dat er voor elke batterij er een aparte warmtesensor is. Deze houdt oververhitting in de gaten.

Heel handig is ook een LED-lichtje dat aangeeft wanneer een batterij klaar is met laden. Verder is de mogelijkheid om batterijen individueel op te laden (i.p.v. in groep) mooi meegenomen. Ben je veel op verplaatsing, dan kan een USB-lader handig zijn. Maar deze laadt je batterijen trager op. 

Gebruik snelladers enkel met batterijen die hiervoor gemaakt zijn. Heb je nog een oude NiCd-lader liggen, gebruik deze dan zeker niet voor de recentere NiMH-batterijen.

Tips voor het gebruik van batterijen

Wat doe ik met lege batterijen? Hoe gebruik ik batterijen? Waarvoor mag ik herlaadbare batterij gebruiken en wat mag niet met een niet-herlaadbare? We geven graag een antwoord op deze vragen. 

• Verschillende batterijtypes in hetzelfde toestel stoppen is geen goed idee.
• Je mag ook geen niet-oplaadbare batterijen in een batterijoplader stoppen. Zo kun je zowel de oplader als de batterijen beschadigen.
• Als je een speciale oplader voor wegwerpbatterijen hebt, moet je die opladen vóór ze volledig leeg zijn.
• Laat batterijen niet in een ongebruikt toestel zitten. Haal ze eruit en bewaar ze op een droge plaats.
• Gooi batterijen pas weg als ze helemaal leeg zijn. Een nog niet volledig lege batterij kan vaak nog dienst doen in een toestel dat minder stroom vraagt (bv. een afstandsbediening of draadloze muis).

Batterijen lekken: is dat een probleem?

Tijdens onze tests gaan we na hoe groot de lekkans is. Een gekend probleem is immers dat als wegwerpbatterijen eenmaal leeg zijn, ze uitlopen over de contactjes van het toestel. Goed nieuws: nadat we de batterijen hadden opgebruikt en ze zes weken hadden bewaard, bleken er slechts twee uitgelopen. Dat neemt niet weg dat een lege alkalinebatterij vroeg of laat onvermijdelijk gaat lekken.

Zijn batterijen slecht voor het milieu?

Wegwerpbatterijen zijn vrij goedkoop om te maken, maar ze zijn slecht voor het milieu. De productie van een alkalinebatterij kost 50 keer meer energie dan ze gedurende haar hele levensduur kan opleveren. Bovendien is de verwerking van wegwerpbatterijen geen sinecure, aangezien sommige zware metalen bevatten. Daarom is het noodzakelijk om lege batterijen naar een inzamelpunt te brengen. Bebat heeft 24 000 inzamelpunten in België.

Batterijen recycleren is niet alleen belangrijk om te voorkomen dat ze vervuilen, maar ook om de grondstoffen te hergebruiken. Ze krijgen een tweede leven als grondstof voor sleutels, fietsframes, kookpotten en zelfs petanqueballen.

Kies je voor herlaadbare batterijen?

Goed idee. Dat is beter voor de planeet én je portemonnee. Voor veel elektrische toestellen die toch wel wat energie vergen zijn herlaadbare batterijen snel de juiste economische keuze. De batterijen die je in onze koopwijzer kan terugvinden zijn de batterijen van de veelvoorkomende types AA en AAA.