Gebrek aan vaccin vergroot risico op tekenencefalitis
Grotere vraag naar vaccin tegen tekenencefalitis
Het vaccin tegen tekenencefalitis (FSME-IMMUN 0,5 ml) is tijdelijk niet meer in voorraad. Dat melden geneesmiddelenprocucent Pfizer en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). Door de toegenomen vraag is het vaccin tot zeker eind augustus niet beschikbaar. Mogelijk is de vraag gestegen omdat na corona meer mensen weer op reis gaan. Het is ook mogelijk dat mensen nu meer weten over de ziekte en sneller naar de dokter gaan.
Het tekort is een lokaal fenomeen. Je apotheker kan eventueel wel een vaccin uit het buitenland laten importeren, maar dan moet je rekening houden met langere leveringstermijnen.
Wat is tekenencefalitis?
Tekenencefalitis is een ontsteking van het hersenweefsel die veroorzaakt wordt door een virus. Dat virus wordt overgedragen via een tekenbeet en wordt ook het TBE-virus (tick-borne-encephalitis) genoemd. Er is geen behandeling tegen tekenencefalitis, maar je kan je wel laten vaccineren tegen het virus.
Waar en wanneer is het TBE-virus actief?
Je kan tekenencefalitis oplopen in natuurgebieden in Oost-, Centraal- en Noord-Europa en ook in Azië. Teken zijn actief van maart tot november, net de periode waarin we vakanties plannen in de natuur. Het risico op tekenencefalitis is het grootst van juni tot november. Teken vind je vooral in schaduwrijk en dichtbegroeid natuurgebied. Als je in het risicogebied alleen steden bezoekt, loop je geen gevaar.
Waarom is waakzaamheid belangrijk?
Bij ons is het virus zeer zeldzaam, en tekenencefalitis komt zelden voor bij de mens. Daarom is er weinig aandacht voor. Toch gaat het om een gevaarlijke infectie van de hersenen. Bovendien zijn de gebieden waar je tekenencefalitis kan oplopen aan het uitbreiden, waarschijnlijk een gevolg van de klimaatopwarming. In 2020 zijn in Europa tweemaal meer gevallen van tekenencefalitis gesignaleerd dan in 2015 (respectievelijk 3 626 en 1 779).
Wereldwijd gaat het om 10 000 à 12 000 meldingen per jaar. Maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn de werkelijke aantallen onderschat, omdat de meeste mensen amper symptomen vertonen.
Wat zijn de symptomen van tekenencefalitis?
De meeste mensen merken na een besmetting amper iets van de ziekte of hebben slechts milde griepachtige symptomen. Ernstige klachten komen alleen voor in enkele gevallen. Die verlopen in twee fasen. Eerst komen koorts, spierpijn en hoofdpijn opzetten. Daarna verdwijnen de symptomen enkele dagen en duiken mogelijk ernstige hoofdpijn, een stijve nek, verwardheid, koorts en hersen(vlies)ontsteking op. In dat geval is een ziekenhuisopname noodzakelijk.
De grote meerderheid van de patiënten geneest, maar tot 2 procent van hen kan toch overlijden. Na de genezing ben je immuun.
Wat is het verschil tussen tekenencefalitis en de ziekte van Lyme?
De twee ziektes worden door teken veroorzaakt. Maar tekenencefalitis wordt veroorzaakt door een virus, voor de ziekte van Lyme is een bacteriële besmetting de boosdoener. Voor Lyme worden antibiotica voorgeschreven, tekenencefalitis kan niet behandeld worden. Tekenencefalitis komt wel minder vaak voor dan de ziekte van Lyme.
Een besmetting met de bacterie van de ziekte van Lyme is herkenbaar door een rode kring rond de beet. Tekenencefalitis heeft dat niet en blijft daardoor in het begin vaak onopgemerkt.
Het is sowieso goed om een teken onmiddelijk te verwijderen. Voor de ziekte van Lyme kan snel ingrijpen een besmetting voorkomen. Bij tekenencefalitis maakt dat niet uit, de besmetting gebeurt onmiddellijk.
Lees meer over de ziekte van Lyme in ons dossier
Wanneer heb je een vaccin nodig?
Een vaccinatie is alleen aan te raden als je in risicogebieden gaat kamperen of wandelen in de natuur gedurende een lange tijd tijdens het tekenseizoen (maart-november). De teken besmet met het TBE-virus komen voor in sommige delen van Centraal-, Oost- en Noord-Europa. Op andere plaatsen loop je geen risico.
Hoe werkt het vaccin?
Er bestaat een efficiënt vaccin dat je beschermt tegen tekenencefalitis. Je hebt drie prikken nodig voor een volledige vaccinatie. Dan ben je drie jaar beschermd. Maar tussen de eerste en de tweede dosis moet minimaal een maand zitten, tussen de tweede en derde minimaal vijf maanden tot een jaar.
Als het sneller moet gaan, kun je in twee weken twee dosissen nemen. Dan ben je goed maar minder lang beschermd. Je hoeft dus niet per se de derde dosis te gaan halen voor een eenmalige zomervakantie in de Oost-Europese bossen.
Het vaccin wordt niet terugbetaald en kost ongeveer 40 euro per dosis.
Conclusie
Ondanks de groeiende bewustwording gaat er nog weinig aandacht naar de vaccinatie tegen tekenencefalitis, wat in uitzonderlijke gevallen toch een zware hersenaandoening kan veroorzaken. Vooral met vakanties in bosrijke gebieden in Oost-, Centraal- en Noord-Europa en in Azië is waakzaamheid geboden.
Daarom is het jammer dat het vaccin tijdelijk niet beschikbaar is. In afwachting van een nieuwe voorraad vaccins kun je jezelf beschermen met een lange broek en deet. Vermijd hoog gras. Zo kun je toch onbezorgd van je vakantie genieten. En kies voor het juiste product om je te beschermen. Daar kunnen wij je mee helpen.
Onze koopgids voor middelen tegen muggen en teken