Test Aankoop vraagt om beperking van nitriet in charcuterie

Nitriet zou  botulisme niet voorkomen…

Nitriet en nitraatzouten worden door fabrikanten niet alleen gebruikt om ham een mooie roze kleur te geven, maar ook om botulisme tegen te gaan. Dit is een ziekte, veroorzaakt door de Clostridium botulinum-bacterie, die verlamming kan teweeg brengen en die in sommige gevallen dodelijk kan zijn. Nitrieten en nitraten kunnen op het etiket worden geïdentificeerd als E249 tot E252. Meer en meer stelt zich echter de vraag of die nitrieten wel noodzakelijk zijn. Onlangs lekte een rapport van de British Processed Meat Association (BMPA) uit. Met dit rapport wilde de vleesindustrie het nut aantonen van het toevoegen van nitrieten in charcuterie om de proliferatie van schadelijke micro-organismen te beperken. In het bijzonder gaat het dan om de bacterie die verantwoordelijk is voor botulisme. De onderzoekers zouden echter tot een conclusie komen die lijnrecht staat tegenover hetgeen wat de vleesindustrie de consument al jaren voorspiegelt: de resultaten van het onderzoek laten zien dat er geen verandering is vastgesteld qua hoeveelheid Clostridium botulinum dan wanneer er geen nitrieten worden toegevoegd.

… maar kan wel kankerverwekkende nitrosamines vormen

Niet alleen zou nitriet het botulisme dus niet uitroeien, maar draagt het bovendien bij tot de vorming van een groep verbindingen, nitrosamines genaamd. In 2015 heeft het IARC verwerkt vlees geclassificeerd als voeding met een kankerrisico voor de mens en waarbij de vorming van kankerverwekkende nitrosaminen een factor is die bijdraagt tot dit risico.

In haar advies van 2017 stelt de EFSA dat de blootstelling aan nitrieten en nitraten, ongeacht de voedselbron, wellicht de aanvaardbare dagelijkse inname voor alle leeftijdsgroepen overschrijdt. Op basis van dit advies heeft de Europese Commissie besloten de toegestane drempelwaarden voor deze additieven te herzien.

De Europese Commissie moet de toegestane drempelwaarden herzien

Test Aankoop roept daarom de Europese Commissie op om het niveau van de toegestane drempels te verlagen. De organisatie herinnert de Commissie aan het voorzorgsbeginsel dat Europa na aan het hart ligt en dat moet waken over de bescherming van de volksgezondheid voor alle Europese consumenten.

België hoeft echter niet te wachten tot de Commissie haar werkzaamheden heeft afgerond. Als goede leerling in de klas past Denemarken al strengere regels toe dan de rest van Europa wat betreft de nitrietdrempels die kunnen worden gebruikt  in spek, ham, worst, enz. Een voorbeeld om te volgen?

Oproep aan fabrikanten

Test Aankoop vraagt daarnaast aan de fabrikanten om dit bedenkelijk additief op vrijwillige basis te beperken. Uit een in opdracht van DG Gezondheid en Voedselveiligheid uitgevoerde studie is immers al gebleken dat fabrikanten gedeeltelijk weten hoe ze nitrieten kunnen vermijden, of in ieder geval kleinere hoeveelheden kunnen gebruiken.[1] Naar aanleiding van een test op hammen begin 2018, ontdekte de consumentenorganisatie dat de "no added nitrite" beloften hol klonken. Twee hammen die zich als zodanig voorstelden, afgaand op hun verpakking, bevatten toch nog steeds kleine hoeveelheden nitriet. De gegrilde ham van Aubel bevatte evenveel nitriet als een gemiddelde ham, terwijl de kookham aan ‘t Spit van Aosta er de helft van bevatte.  Sommige producten die wél nitriet toevoegen, hebben aan de eindmeet lagere nitrietgehaltes. Fabrikanten gebruiken nitrietrijke plantenextracten of gisten die nitriet vormen om toch het effect van nitriet te bereiken zonder dit op het etiket te moeten vermelden als additief.  Een onaanvaardbare praktijk die door Test Aankoop aan het FAVV werd gemeld.

De consument kan zich echter wel wenden tot het Meesterlyck-label dat strengere criteria hanteert wat betreft de aanwezigheid van nitriet en nitraatzouten.

Test Aankoop vraagt fabrikanten daarom om het spel correct te spelen en geen verkoopargumenten te gebruiken die betekenisloos en misleidend zijn voor de consument.

 


[1]https://www.fecic.es/img/galeria/file/BUTLLETi%20INTERNACIONAL/ARXIUS%20BUTLLETI%20INTERNACIONAL/setmana%205/05.pdf