Siliconen bakvormen

Siliconen bakvormen zijn erg in de mode. De levendige kleuren en ontelbare vormen maken immers dat ze zeer geliefd zijn bij kinderen. Bovendien zijn ze over het algemeen eveneens budgetvriendelijk, wat het ook voor de ouders interessant maakt. Siliconen bakvormen beschikken over een antiaanbaklaag en koelen snel af. Doordat ze vervaardigd zijn uit een soepel materiaal, kunt u uw creatie na afloop – ook zonder de vorm vooraf in te vetten - eenvoudig uit de vorm halen. 

Siloxanen in uw cake

Siliconen zijn volledig inert voor voeding, maar reageren wel op warmte. Vanaf 150°C (maar vooral vanaf 200°C) ontbinden ze in siloxanen, die in uw cake terecht kunnen komen, evenwel in kleine hoeveelheden. Hetzelfde geldt voor de additieven, zoals kleurstoffen en katalysatoren, in de vormen, maar gelukkig enkel in de vorm van sporen. De twee meest gebruikte katalysatoren bij de productie van dergelijke bakvormen zijn platinum en peroxyde. De eerste zou inert blijven tot 300°C, terwijl er bij peroxyde siliconen al een migratierisico opduikt vanaf 160°C. Vaak wordt de katalysator vermeld op de verpakking, indien dit niet het geval is, blijft het echter giswerk.

Hou het veilig

Een veilig gebruik van een siliconen bakvorm begint bij een goede keuze in de winkel: 

• Kies voor een exemplaar uit platinum siliconen.
• Koop een siliconen bakvorm niet op eender welke website, noch in discountwinkels.
• Kies niet voor vormen die buiten Europa zijn geproduceerd.
• Let op de aanwezigheid van het zogenaamde "glas/vork-symbool", wat aangeeft dat de vorm geschikt is om met voeding in aanraking te komen. 

Alvorens van start te gaan met uw bakkunsten, neemt u het best volgende voorschriften in acht:

• Lees de gebruiksaanwijzing alvorens de vorm te gebruiken.
• Reinig de nieuwe bakvorm grondig. 
• Bak de vorm in door deze een uur in een hete oven (220 °C) te plaatsen, gevuld met een mengeling van water en olie. 

Wanneer u aan het bakken slaat, verlies dan volgende tips niet uit het oog:

• Houd de temperatuur – na het inbakken - altijd beneden 200°C.
• Zet een siliconen vorm nooit in de microgolfoven. 
• Vermijd schuursponsjes bij het afwassen. 
• Gebruik, om risico’s te beperken, de siliconen bakvorm niet op dagelijkse basis. 

Wij bekeken 14 siliconen bakvormen van naderbij. Per bakvorm werd een migratie- en emissietest uitgevoerd om zicht te krijgen op het feit of er daadwerkelijk chemische componenten van de vorm overgaan naar uw voedsel en in welke mate.

Migratietest: bewust andere aanpak

De wettelijk toegelaten hoeveelheid migratie is vastgelegd op 60 mg/kg, met een tolerantie van 20 mg/kg. Om na te gaan of producten aan deze wettelijke vereisten voldoen, wordt gebruik gemaakt van een migratietest. Deze wordt pas uitgevoerd na de derde bakbeurt en de vorm dient hiervoor – althans indien dit aangegeven is op de verpakking – eerst gereinigd te worden.

In onze eigen migratietest kozen wij echter doelbewust voor een andere aanpak. Gezien het feit dat de meerderheid van de consumenten de eerste twee bakcreaties niet zonder meer zal weggooien, voerden wij onze test niet na het derde, maar reeds na het eerste gebruik uit. Bovendien vonden we niet op alle verpakkingen terug dat de vormen moesten worden gewassen alvorens ze te gebruiken. Dit deed ons veronderstellen dat niet alle consumenten systematisch hun nieuwe bakvorm zouden reinigen voor gebruik. Wij kozen er daarom voor om de 14 bakvormen van onze test niet te reinigen. De bakvormen werden – gevuld met een vloeistof op basis van ethanol – gedurende 6 uur in een oven van 60°C geplaatst.

Emissietest: één uur, 200°C

Voor de emissietest werd gebruik gemaakt van twee flesjes. In één ervan werd een monster van 1 gram – afkomstig van de bakvormen – geïnjecteerd;  het tweede flesje werd aangewend ter referentie. Beide flesjes werden hermetisch afgesloten en gedurende één uur in een oven van 200°C geplaatst. De vrijgekomen chemische componenten werden geanalyseerd.

Opvallende resultaten

Alle vormen overschreden bij een eerste gebruik de wettelijke migratielimiet (60 mg/kg) ruimschoots. Daar we een andere methodologie hanteerden bij onze migratietest, kunnen we echter geen uitspraken doen over het onwettelijke karakter ervan. Het lijkt immers aannemelijk dat de hoeveelheid migratie afneemt per keer dat de bakvorm wordt gebruikt. Desalniettemin is het niet logisch dat delen van de vorm tijdens het eerste gebruik naar uw voedsel overgaan. De vormen van Casa, Scrapcooking en Mastrad kwamen als slechtste uit onze migratietest (meer dan 250 mg/kg). Bij de vormen van Tupperware, Hema, Saveur & Dégustation, Carrefour Home en Tefal - de vormen met de beste resultaten voor deze test - bleef de migratie onder 200 mg/kg.

De globale resultaten van onze tweede test, de emissietest, stemden ons evenmin goed gezind. Er werden voornamelijk siloxanen aangetroffen in de oven, alsook componenten die afkomstig zijn van additieven. Deze laatste gelukkig enkel in de vorm van sporen. Bij de bakvormen van Patisse, Ikea, Tupperware, Lekua, Tefal en De Buyer bleef de emissie onder 40%, gezien ten opzichte van de hoogste emissies. De vorm van Kitchen Craft gaf de grootste hoeveelheid siloxanen vrij, gevolgd door Carrefour Home, Saveur & Dégustation en L. Dake & Zn.

Geen reden tot paniek

De oorzaak van het slechte rapport van deze bakvormen ligt ten dele bij de fabrikanten die vaak niet de moeite nemen om hun producten te controleren alvorens deze de fabriek verlaten. De siloxanen en additieven komen daardoor, evenwel in kleine hoeveelheden, in uw voedsel terecht, maar blijven eveneens achter in uw oven. Ondanks deze bedenkelijke resultaten is er vooralsnog geen reden tot paniek. Siloxanen zijn inerte substanties die op zich niet gevaarlijk zijn voor uw gezondheid. Een dagelijks gebruik van dergelijke vormen verhoogt echter wel de hoeveelheid siloxanen die u binnenkrijgt, wat dus niet aan te raden is. Een occasioneel gebruik waarbij u onze veiligheidsvoorschriften in acht neemt, is daarentegen geen probleem.