Nutri-Score is wel correct
Afgelopen week werd de Nutri-Score officieel gelanceerd in ons land. En dat leverde meteen een storm van reacties op via allerlei kanalen. Mensen waren verontwaardigd dat een product als diepvriesfrieten een A kreeg, terwijl andere – ogenschijnlijk gezondere – producten een mindere Nutri-Score behaalden. En toch is dat allemaal niet zo verbazingwekkend …
Positieve versus negatieve punten
In eerdere artikels gaven we al aan dat Nutri-Score geen overkoepelend label is. De score wordt onder meer bepaald door de hoeveelheid energie, verzadigd vet, suiker, zout, eiwitten, vezels en percentage fruit/groenten/peulen en noten per 100 gram. Te veel energie, verzadigd vet, suiker en/of zout levert negatieve punten op (0 tot 40), terwijl veel vezels, eiwitten of percentage fruit/groenten/peulen en/of noten positieve punten (0 tot 15) opleveren. Die positieve punten worden bij de berekening afgetrokken van de negatieve. Dat levert volgende waarden op voor de verschillende letters:
- Nutri-Score A: -15 tot -1
- Nutri-Score B: 0 tot 2
- Nutri-Score C: 3 tot 10
- Nutri-Score D: 11 tot 18
- Nutri-Score E: 19 tot 40
Geen overkoepelend label
De Nutri-Score mag dan een goede indicatie zijn voor hoe gezond een product al dan niet is, het houdt niet met alles rekening. Zo wordt er bij de berekening van de score bijvoorbeeld niet gekeken naar de aanwezigheid van additieven, allergenen, smaakstoffen of contaminanten, net zomin als naar de portiegrootte. Bovendien wordt de Nutri-Score bepaald op het verpakte product en dat is een belangrijke kanttekening. De Nutri-Score is ingevoerd om jou te helpen een evenwichtigere keuze te maken in de supermarkt. Het label houdt echter geen rekening met hoe jij het product thuis verder bereidt. Dat verklaart waarom producten zoals diepvriesfrieten en -kroketten geregeld een A krijgen, het bereidingsvet is hier niet in rekening genomen. De score voor frieten bereid in frituurvet zou slechter zijn, zeker als je er ook nog eens zout aan toevoegt.
Hulpmiddel maar geen voedings- of gezondheidsrichtlijn
De Nutri-Score is ontwikkeld als een hulpmiddel om in de supermarkt makkelijker naar een gezonder product te kunnen grijpen. Zeker binnen éénzelfde supermarkt rayon of voedingscategorie zoals broodbeleg,ontbijtgranen,koekjes of zuiveldesserts kan de Nutri-Score een handige tool zijn om producten te kiezen die niet overlopen van de suiker, het zout en/of verzadigde vetten. Binnen het broodbeleg kun je op die manier bijvoorbeeld sneller een evenwichtigere keuze maken tussen mozzarella (Nutri-Score C), hummus (Nutri-Score A tot C), salami (Nutri-Score E) of gouda (Nutri-Score D).
Verscheidene studies in Frankrijk toonden al aan dat de Nutri-Score wel degelijk effect heeft. Zo werd er al vastgesteld dat de mensen minder grote porties eten van producten met een D of E, dat de Nutri-Score het meest efficiëntste label is (o.a. in vergelijking met het traffic light label) om de gezondheidswaarde van een product in te schatten en dat de inhoud van de winkelkarren in de supermarkt 10 % gezonder is dankzij dit label.
Wat de Nutri-Score echter niet is, is een gezondheidsrichtlijn. Om je totale dagvoeding en voedingspatroon samen te stellen, baseer je best nog op de gekende voedingsdriehoek. Die informeert je over welke voedingsmiddelen je het best consumeert en in welke hoeveelheden en verhoudingen om alle essentiële voedingstoffen binnen te hebben en ongezonde stoffen te mijden. We hebben in ons dagdagelijks dieet niet alleen nood aan fruit en groenten maar ook aan koolhydraten en vetten waaronder ook verzadigde vetten, we eten er alleen gemakkelijk te veel van. Producten met een D en E zoals olijfolie of chocolade passen zeker in evenwichtige voedingspatroon, we consumeren ze alleen beter met mate.
Spraakmakende voorbeelden
Om jullie de Nutri-Score zo optimaal mogelijk te laten gebruiken, hebben we een aantal spraakmakende voorbeelden geselecteerd die circuleren op sociale media. We leggen je telkens uit hoe ze aan die score komen en wat die nu eigenlijk betekent voor jouw eetpatroon.
Door de hoge hoeveelheid verzadigde vetten krijgt dit product geen A of B. De Nutri-Score werd wél aangepast van D naar C. Olijfolie bevat ook veel goede, onverzadigde vetzuren en deze worden niet in rekening genomen. Bovendien wordt olijfolie steeds in kleine hoeveelheden geconsumeerd. Boter (Nutri-Score E) bevatbijvoorbeeld nog meer verzadigd vet, maar weinig onverzadigde vetzuren. Om diereden vind je olijfolie terug in de donkergroene zone van de voedingsdriehoek,terwijl boter in de oranje zone staat.
Gerookte zalm bevat veel zout, waardoor het product voor deze parameter de maximale hoeveelheid negatieve punten krijgt. Zalm bevat ook wel redelijk wat vet en daardoor ook energie, maar het grootste deel van het vet in zalm is onverzadigd en met dit extra voordeel houdt de Nutri-Score geen rekening. Dit geldt eveneens voor verse zalm, verse zalm bevat wel veel minder zout waardoor het toch score A haalt. Omwille van het hoge zoutgehalte, wordt dus de voorkeur gegeven aan verse zalm tegenover gerookte.
Net zoals bij de gerookte zalm, is ook hier het hoge zoutgehalte de verklaring voor de slechte score. Ook wordt er soms olijfolie aan toegevoegd, waardoor ook de hoeveelheid verzadigd vet per 100 gram stijgt. Als de vis op eigen nat wordt ingeblikt krijgt hij wel een betere score. Gewone verse vis en vis in eigen nat uit blik genieten de voorkeur in de voedingsdriehoek.
Diepvriesfrieten (en aardappelen in het algemeen) bevatten veel koolhydraten en weinig vet of suikers, waardoor ze goed scoren qua Nutri-Score. Het label houdt echter geen rekening met hoe je ze bereidt. Wanneer je ze frituurt, stijgt de hoeveelheid verzadigd vet waardoor ze ongezond worden. De Nutri-Score geldt echter louter voor het verpakte product.
De Nutri-Score voor pizza’s hangt erg af van het beleg. Naarmate dat ongezonder wordt (4 kazen, speciale hesp, salami en kaas) stijgt de hoeveelheid verzadigd vet en daalt de Nutri-Score tot D. Ook als het zoutgehalte stijgt, krijgt het product een mindere score. Bovendien werkt de Nutri-Score per 100 gram en houdt ze geen rekening met de portiegrootte. Een hele pizza (gewicht van 300 tot 500 gram) levert je al gauw zo’n 750 tot 1200 kcal op terwijl een normaal avondmaal slechts zo’n 30-35 % van je dagelijkse energiebehoefte (gemiddeld 2000 kcal/dag) of 600-875 kcal zou mogen aanbrengen. Met een groot deel van de voorverpakte pizza’s heb je dus al snel te veel energie binnen als je deze volledig opeet.
Dessertjes op basis van (magere) melk hebben een relatief goede voedingswaarde. Zo scoort een rijstpap B tot C naargelang de hoeveelheid suiker en verzadigd vet (volle melk ten opzicht van magere melk). Dessertjes op basis met room en/of mascarpone krijgen doorgaans een D of een E. In onze koopwijzer melkdesserts kan je voor 302 desserts de Nutri-Score bekijken.
Net zoals bij diepvriesfrieten, wordt bij verse biefstuk de bereiding ook niet mee in rekening genomen. Gewoon onbewerkt rood vlees bevat weinig suikers, zout en verzadigd vet en is niet te calorierijk en brengt een grote hoeveelheid eiwitten aan. De Nutri-Score houdt bovendien ook geen rekening met de mogelijks kankerverwekkende effecten van rood vlees of de milieu-impact ervan.
Vers fruit en groeten zijn een A. Alle aardbeien ongeacht merk of verdeler zijn een A. Ook avocado’s die toch wat calorierijker zijn, zijn een A omwille van hun lage hoeveelheid suiker, verzadigd vet en zout en hoge hoeveelheid vezels.
Aan perzik in blik wordt vaak (lichte) siroop aan toegevoegd, waardoor de hoeveelheid energie en suikers per 100 gram stijgt. Bovendien ligt de hoeveelheid vezels ook wat lager dan bij verse perziken. Fruit uit blik bevat ook, net als groenteconserven, minder vitaminen dan hun verse equivalent. Met dat laatste wordt echter geen rekening gehouden bij de berekening van de Nutri-Score.
Rijstkoeken bevatten amper energie, verzadigd vet en suiker, maar vaak wel een grotere hoeveelheid zout. Ze bevatten doorgaans ook een redelijke hoeveelheid vezels en eiwitten per 100 gram vandaar de Nutri-Score A. De Nutri-Score houdt geen rekening met het soort granen. Volkoren granen bevatten echter meer vezels, vitaminen en mineralen en hebben daardoor altijd de voorkeur over witte graansoorten.
Een rijstkoek met chocolade bevat nog maar 40% rijst, de rest is chocolade waardoor de hoeveelheid kilocalorieën, verzadigd vet en suikers de hoogte in vliegt. Een rijstkoek met chocolade heeft daarom Nutri-Score E.
Wit brood bevat minder vezels en eiwitten dan bruin brood, waardoor het een B krijgt in plaats van een A.
Gedroogde worst en salami bevatten veel verzadigd vet en zout. Deze producten vallen eveneens buiten de driehoek en consumeer je dus sowieso het best met mate. Ook worden bereide vleeswaren geassocieerd met een verhoogd risico op darmkanker.
Roquefort bevat veel verzadigde vetten en zout. Een Nutri-Score E is dan ook volkomen terecht. Kaas maakt deel uit van de voedingsdriehoek, maar we consumeren het best in kleine hoeveelheden omwille van het hoge verzadigd vetgehalte. Bovendien genieten schimmelkazen zoals Roquefort en Brie niet de voorkeur. Kies liever voor een harde kaas met een lager vetgehalte, verse geitenkaas of mozzarella.
Mozarella krijgt een Nutri-Score C omwille van het zoutgehalte en de hoeveelheid verzadigd vet. Dit is echter inherent aan bijna alle kazen, behalve magere verse kaas. Kaas krijgt daarom ook een plaatsje in de lichtgroene zone van de voedingsdriehoek.
Het probleem met koeken en ontbijtgranen is dat ze vaak veel suikers en weinig vezels bevatten, als de hoeveelheid suiker mindert en er extra vezels aanwezig zijn (e.g. gebruik van volkoren granen) scoren ze beter. De Nutri-Score houdt echter geen rekening met de eventuele toevoeging van zoetstoffen en smaakstoffen. Meer informatie over de Nutri-scores van tussendoortjes & ontbijtgranen vind je in onze koopwijzers.
Hazelnootpasta bestaat nu eenmaal vooral uit verzadigd vet en suiker. Ook in de voedingsdriehoek valt het in de rode zone.
De Nutri-Score houdt alleen rekening met de hoeveelheid suikers, niet met de aanwezigheid van zoetstoffen bij light frisdranken.
Ook bij light dessertjes wordt de suiker vaak vervangen door zoetstoffen, waardoor ze een A scoren.
Door de hoge hoeveelheid verzadigde vetten krijgt dit product geen A of B. De Nutri-Score werd wél aangepast van D naar C. Olijfolie bevat ook veel goede, onverzadigde vetzuren en deze worden niet in rekening genomen. Bovendien wordt olijfolie steeds in kleine hoeveelheden geconsumeerd. Boter (Nutri-Score E) bevatbijvoorbeeld nog meer verzadigd vet, maar weinig onverzadigde vetzuren. Om diereden vind je olijfolie terug in de donkergroene zone van de voedingsdriehoek,terwijl boter in de oranje zone staat.
Gerookte zalm bevat veel zout, waardoor het product voor deze parameter de maximale hoeveelheid negatieve punten krijgt. Zalm bevat ook wel redelijk wat vet en daardoor ook energie, maar het grootste deel van het vet in zalm is onverzadigd en met dit extra voordeel houdt de Nutri-Score geen rekening. Dit geldt eveneens voor verse zalm, verse zalm bevat wel veel minder zout waardoor het toch score A haalt. Omwille van het hoge zoutgehalte, wordt dus de voorkeur gegeven aan verse zalm tegenover gerookte.
Net zoals bij de gerookte zalm, is ook hier het hoge zoutgehalte de verklaring voor de slechte score. Ook wordt er soms olijfolie aan toegevoegd, waardoor ook de hoeveelheid verzadigd vet per 100 gram stijgt. Als de vis op eigen nat wordt ingeblikt krijgt hij wel een betere score. Gewone verse vis en vis in eigen nat uit blik genieten de voorkeur in de voedingsdriehoek.
Diepvriesfrieten (en aardappelen in het algemeen) bevatten veel koolhydraten en weinig vet of suikers, waardoor ze goed scoren qua Nutri-Score. Het label houdt echter geen rekening met hoe je ze bereidt. Wanneer je ze frituurt, stijgt de hoeveelheid verzadigd vet waardoor ze ongezond worden. De Nutri-Score geldt echter louter voor het verpakte product.
De Nutri-Score voor pizza’s hangt erg af van het beleg. Naarmate dat ongezonder wordt (4 kazen, speciale hesp, salami en kaas) stijgt de hoeveelheid verzadigd vet en daalt de Nutri-Score tot D. Ook als het zoutgehalte stijgt, krijgt het product een mindere score. Bovendien werkt de Nutri-Score per 100 gram en houdt ze geen rekening met de portiegrootte. Een hele pizza (gewicht van 300 tot 500 gram) levert je al gauw zo’n 750 tot 1200 kcal op terwijl een normaal avondmaal slechts zo’n 30-35 % van je dagelijkse energiebehoefte (gemiddeld 2000 kcal/dag) of 600-875 kcal zou mogen aanbrengen. Met een groot deel van de voorverpakte pizza’s heb je dus al snel te veel energie binnen als je deze volledig opeet.
Dessertjes op basis van (magere) melk hebben een relatief goede voedingswaarde. Zo scoort een rijstpap B tot C naargelang de hoeveelheid suiker en verzadigd vet (volle melk ten opzicht van magere melk). Dessertjes op basis met room en/of mascarpone krijgen doorgaans een D of een E. In onze koopwijzer melkdesserts kan je voor 302 desserts de Nutri-Score bekijken.
Net zoals bij diepvriesfrieten, wordt bij verse biefstuk de bereiding ook niet mee in rekening genomen. Gewoon onbewerkt rood vlees bevat weinig suikers, zout en verzadigd vet en is niet te calorierijk en brengt een grote hoeveelheid eiwitten aan. De Nutri-Score houdt bovendien ook geen rekening met de mogelijks kankerverwekkende effecten van rood vlees of de milieu-impact ervan.
Vers fruit en groeten zijn een A. Alle aardbeien ongeacht merk of verdeler zijn een A. Ook avocado’s die toch wat calorierijker zijn, zijn een A omwille van hun lage hoeveelheid suiker, verzadigd vet en zout en hoge hoeveelheid vezels.
Aan perzik in blik wordt vaak (lichte) siroop aan toegevoegd, waardoor de hoeveelheid energie en suikers per 100 gram stijgt. Bovendien ligt de hoeveelheid vezels ook wat lager dan bij verse perziken. Fruit uit blik bevat ook, net als groenteconserven, minder vitaminen dan hun verse equivalent. Met dat laatste wordt echter geen rekening gehouden bij de berekening van de Nutri-Score.
Rijstkoeken bevatten amper energie, verzadigd vet en suiker, maar vaak wel een grotere hoeveelheid zout. Ze bevatten doorgaans ook een redelijke hoeveelheid vezels en eiwitten per 100 gram vandaar de Nutri-Score A. De Nutri-Score houdt geen rekening met het soort granen. Volkoren granen bevatten echter meer vezels, vitaminen en mineralen en hebben daardoor altijd de voorkeur over witte graansoorten.
Een rijstkoek met chocolade bevat nog maar 40% rijst, de rest is chocolade waardoor de hoeveelheid kilocalorieën, verzadigd vet en suikers de hoogte in vliegt. Een rijstkoek met chocolade heeft daarom Nutri-Score E.
Wit brood bevat minder vezels en eiwitten dan bruin brood, waardoor het een B krijgt in plaats van een A.
Gedroogde worst en salami bevatten veel verzadigd vet en zout. Deze producten vallen eveneens buiten de driehoek en consumeer je dus sowieso het best met mate. Ook worden bereide vleeswaren geassocieerd met een verhoogd risico op darmkanker.
Roquefort bevat veel verzadigde vetten en zout. Een Nutri-Score E is dan ook volkomen terecht. Kaas maakt deel uit van de voedingsdriehoek, maar we consumeren het best in kleine hoeveelheden omwille van het hoge verzadigd vetgehalte. Bovendien genieten schimmelkazen zoals Roquefort en Brie niet de voorkeur. Kies liever voor een harde kaas met een lager vetgehalte, verse geitenkaas of mozzarella.
Mozarella krijgt een Nutri-Score C omwille van het zoutgehalte en de hoeveelheid verzadigd vet. Dit is echter inherent aan bijna alle kazen, behalve magere verse kaas. Kaas krijgt daarom ook een plaatsje in de lichtgroene zone van de voedingsdriehoek.
Het probleem met koeken en ontbijtgranen is dat ze vaak veel suikers en weinig vezels bevatten, als de hoeveelheid suiker mindert en er extra vezels aanwezig zijn (e.g. gebruik van volkoren granen) scoren ze beter. De Nutri-Score houdt echter geen rekening met de eventuele toevoeging van zoetstoffen en smaakstoffen. Meer informatie over de Nutri-scores van tussendoortjes & ontbijtgranen vind je in onze koopwijzers.
Hazelnootpasta bestaat nu eenmaal vooral uit verzadigd vet en suiker. Ook in de voedingsdriehoek valt het in de rode zone.
De Nutri-Score houdt alleen rekening met de hoeveelheid suikers, niet met de aanwezigheid van zoetstoffen bij light frisdranken.
Ook bij light dessertjes wordt de suiker vaak vervangen door zoetstoffen, waardoor ze een A scoren.