Tips om blootstelling aan PFAS in het dagelijks leven te beperken

Wat zijn PFAS en waarom zijn ze een zorg?

PFAS (afkorting van perfluoralkyl- en polyfluoralkylzuren) zijn door de mens gemaakte chemische verbindingen met een aantal handige eigenschappen. Zo zijn ze vet- en waterafstotend. Daarom zitten PFAS in tal van alledaagse producten, zoals antiaanbakpannen, regenjassen en cosmetica, maar ook in brandblusschuim, batterijen en zonnepanelen. 

De groeiende bezorgdheid over PFAS komt voort uit het feit dat ze haast niet worden afgebroken in het milieu, zich gestaag ophopen in het lichaam en zo een mogelijke gevaar vormen voor de menselijke gezondheid.

Studies tonen aan dat chronische blootstelling aan PFAS effecten kan hebben op de hormoonspiegel, de voortplanting en de ontwikkeling, maar ook op de lever en de longen en de immuunrespons op vaccins. Sommige PFAS, met name PFOA en PFOS, staan reeds te boek als vermoedelijk kankerverwekkend in hoge concentraties, en zijn daardoor reeds verboden. Maar er zijn nog duizenden andere veelgebruikte PFAS waarvan de precieze impact op de gezondheid nog te weinig bekend is.

De gezondheidseffecten van PFAS hangen ook af van het type PFAS, het blootstellingsniveau, de blootstellingsduur en de individuele gevoeligheid. Baby’s, kinderen, bejaarden, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven en mensen met een verminderde immuniteit zijn kwetsbaarder voor blootstelling aan PFAS.

Terug naar boven

Kom je dagelijks in contact met PFAS? Doe de test

Doe onze test om erachter te komen hoeveel je in contact komt met PFAS in je dagelijks leven en wat je kunt doen om je toekomstige blootstelling aan perfluorverbindingen te verminderen.

 

 

Terug naar boven

Dit kun je doen om blootstelling aan PFAS te beperken

Uit voorzorg wordt aangeraden om blootstelling aan PFAS in de mate van het mogelijke te vermijden. Dat is in het bijzonder belangrijk tijdens de zwangerschap en voor baby's, kinderen en jongeren.

Je kunt je blootstelling aan PFAS beperken door onderstaande eenvoudige maatregelen toe te passen.

Gevarieerde voeding

Overdrijf niet met het eten van vis, schelp- en schaaldieren, want dat zijn de voedingsmiddelen waarin PFAS het vaakst worden aangetroffen in de hoogste concentraties. Ook in eieren, vlees en gevogelte kunnen PFAS zitten.

Let wel: het blijft aangeraden om gevarieerd te eten en geen productcategorie volledig te schrappen louter en alleen vanwege het risico op PFAS.

Biologisch geteelde voedingsmiddelen kopen is altijd een goed idee.

Fastfood, meeneemmaaltijden en dranken in kartonnen verpakkingen vermijden

Kartonnen en papieren verpakkingen van fastfood en meeneemmaaltijden en -dranken bevatten PFAS om ze waterdicht te maken.

Eet niet uit kartonnen borden en bakjes en bewaar voeding bij voorkeur in glazen of inox containers.

Keukengerei met antiaanbaklaag vermijden

Gebruik liever geen koekenpannen en keukengerei met antiaanbaklaag in teflon, zeker niet als die beschadigd is. Kies in plaats daarvan voor roestvrijstalen of gietijzeren pannen. Vermijd ook wafelijzers, croque-monsieurmachines e.d. met PTFE (teflon) antikleeflaag.

Je drinkwater filteren

Als je leidingwater PFAS bevat, kun je een specifiek waterfiltersysteem voor PFAS installeren. Opgelet: waterfilters van Brita en Pur zijn niet ontworpen om PFAS uit kraantjeswater te verwijderen.

Filterkaraffen met actieve kool kunnen slechts 50% van de PFAS verwijderen. Je kunt ook opteren voor duurdere filtersystemen met omgekeerde osmose om te installeren onder de gootsteen. Daarmee verwijder je tot 97% van de PFAS.

Welk systeem je ook kiest, je moet regelmatig onderhoud uitvoeren. Doorgaans moet je de filters om de 6 maanden vervangen. Gebruikte filters mag je niet zomaar in de vuilniszak gooien, maar moet je bij de leverancier binnenbrengen voor behandeling of naar het containerpark brengen.

PFAS-vrije kleding en outdooruitrusting kopen

Koop beter geen kleding in waterafstotend textiel (Gore-Tex) of in vlekwerende stoffen. Vermijd ook outdooruitrusting zoals kampeertenten, rugzakken enz. waarop Gore-Tex-technologie vermeld staat.

Geef de voorkeur aan onbehandelde materialen en vermijd sprays tegen vocht of vlekken. Was nieuwe kleren voordat je ze draagt. En kijk ook eens naar tweedehands kleding.

Kiezen voor PFAS-vrije schoonmaakproducten

In sommige schoonmaak- en onderhoudsproducten zitten PFAS. Check of er in de ingrediëntenlijst bestanddelen worden vermeld die beginnen met "fluoro" of "perfluoro". Ook smeermiddelen, boenwas en sprays en producten om textiel en leder water- en vuilafstotend te maken bevatten PFAS.

Koop geen producten om stoffen en leder te behandelen tegen vocht en vlekken.

Qua schoonmaakproducten houd je het beter zo eenvoudig en natuurlijk mogelijk. Gebruik bijvoorbeeld witte azijn en baking soda, of kies producten met een zo kort mogelijke ingrediëntenlijst en zonder (per)fluorverbindingen.

Tip: op deze website vind je een lijst van fabrikanten en distributeurs die hebben toegezegd perfluorverbindingen uit hun producten te verwijderen.

Kiezen voor PFAS-vrije cosmetica en verzorgingsproducten

In heel wat verzorgingsproducten en cosmetica zitten PFAS: in flosdraad, in lang houdende en waterproof make-up zoals mascara, in nagellak, vloeibare lippenstift enz. Check of er in de ingrediëntenlijst bestanddelen worden vermeld die beginnen met "fluoro" of "perfluoro".

Geef de voorkeur aan zo eenvoudig mogelijke verzorgingsproducten: stukken zeep, plantaardige oliën, plantenboters ...

Tip: op deze website vind je een lijst van fabrikanten en distributeurs die hebben toegezegd perfluorverbindingen uit hun producten te verwijderen.

Regelmatig poetsen en verluchten

Ook door je woning stofvrij te houden verminder je de blootstelling aan PFAS. Poets dus regelmatig met nat en vervang regelmatig de filters van je ventilatiesysteem en van je stofzuiger.

Verlucht ook goed, zeker als je nieuwe woonaccessoires in huis hebt gehaald.

Als je gaat klussen of renoveren, gebruik dan liefst bouwmaterialen, verf en lak zonder perfluorverbindingen en ventileer goed na de werken.

Terug naar boven

Speciale voorzorgen in zones met hoge PFAS-concentratie

Voor bewoners in en rond risicozones, d.w.z. in een straal van 100 meter rond de 3M fabriek in Zwijndrecht of de site van Chemours in Houthalen-Helchteren, heeft Het Vlaamse Gewest een lijst gepubliceerd van no regret-maatregelen om verdere blootstelling aan PFAS te beperken.

Woon je in een zone met hoge PFAS-concentratie, volg dan deze aanwijzingen:

• Eet geen eieren van je eigen kippen.
• Eet niet te veel zelfgekweekt vlees, zelfgevangen vis of geplukte mosselen.
• Kinderen jonger dan 12 jaar, mensen met een verzwakt immuunsysteem en zwangere of borstvoeding gevende vrouwen wordt afgeraden om zelfgeteelde groenten en fruit te eten.
• Voor gezonde volwassenen is het vooral belangrijk om gevarieerd te eten, volgens het advies van de voedingsdriehoek, en voedsel uit de moestuin af te wisselen met voedsel uit de winkel.
• Verder gebruik je beter geen grond- of putwater om te drinken, je moestuin te besproeien of een zwembad te vullen.
• Composteer ook geen groenafval uit je eigen tuin, maar breng het naar het containerpark.

Hoe weet je of je in een zone met hoge PFAS-concentratie woont?

Om te weten of jouw gemeente in Vlaanderen onder deze maatregelen valt, kun je je adres invoeren op deze link.

Voor het Brusselse Gewest kun je deze site raadplegen.

Voor Wallonië zijn er nog geen kaarten beschikbaar. Op het grondgebied van het Waalse Gewest worden geen PFAS geproduceerd, er zijn enkel sites waar PFAS worden gebruikt. 

Terug naar boven

In welke alledaagse voorwerpen zitten PFAS?

PFAS zitten in meer producten dan je denkt. Dagelijks gebruik je waarschijnlijk voorwerpen die deze stoffen bevatten. Om hier meer inzicht in te krijgen, hebben we meer dan 200 alledaagse producten getest. Benieuwd naar de resultaten? Lees hier ons volledige onderzoek

Kijk uit voor deze voorwerpen die PFAS bevatten

Terug naar boven