Uitleg over de opnameverklaring
Een opname kan veel geld kosten. Om onaangename verrassingen te voorkomen, zijn ziekenhuizen verplicht om patiënten te informeren over de financiële gevolgen van een opname. Dat doen ze met het zogenaamde opnamedocument. Wat staat daarin?
Een opname in het ziekenhuis kan een serieuze aderlating betekenen. Het is daarom heel belangrijk dat je je op voorhand goed informeert over het kostenplaatje. Vooral de keuze van de kamer is bepalend voor de hoogte van je ziekenhuisfactuur. Soms worden bij een onderzoek of ingreep ook bepaalde materialen gebruikt die je veel geld kunnen kosten, vaak omdat de ziekteverzekering ze niet of slechts voor een relatief beperkt deel terugbetaalt.
Ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht je te informeren over de financiële gevolgen van een opname. Ze moeten dat doen aan de hand van het opname- en het toelichtingsdocument. Deze documenten moeten ze je bij voorkeur vóór de opname bezorgen, en ten laatste de dag van de opname zelf. Daarnaast moet elk ziekenhuis je ook de mogelijkheid geven de prijslijst van courante producten en diensten zoals telefoon, internet, enz in te kijken, evenals de lijst met het statuut van de artsen. De wetgever verplicht ziekenhuizen deze informatie ook op hun website publiek te maken.
Je hebt ook recht op voldoende mondelinge uitleg bij deze documenten opdat je op voorhand beter zicht zou hebben op de grootorde van het kostenplaatje, en dus van de gevolgen voor je portemonnee van bepaalde keuzes.
Je hebt het recht om zelf je arts te kiezen. Het kan gebeuren dat een arts je verplicht of aanstuurt op een opname in een eenpersoonskamer omdat hij dan supplementen kan aanrekenen. Dergelijke praktijken zijn niet alleen onethisch maar ook verboden. Je moet op een dergelijke vraag dus niet ingaan, en je kunt er klacht voor indienen bij de Orde van Artsen.
Indien je bij een ziekenhuisopname kiest voor een éénpersoonskamer, mogen alle artsen je ereloonsupplementen factureren. Dat is niet het geval voor een raadpleging, die je bijvoorbeeld hebt vóór of na je opname. De tarieven van consultaties bij artsen, en van andere prestaties die de ziekteverzekering terugbetaalt, worden om de twee jaar vastgelegd in een overeenkomst tussen de ziekenfondsen en de artsen. Artsen die geconventioneerd zijn, engageren zich tot naleving van deze officiële tarieven. Niet-geconventioneerde artsen weigeren om toe te treden tot die overeenkomst en mogen supplementen aanrekenen. Gedeeltelijk geconventioneerde artsen mogen op bepaalde afgesproken dagen en uren supplementen aanrekenen, en op andere niet.
Het ziekenhuis moet een lijst opmaken van alle artsen met hun statuut, die je ter plaatse kunt inkijken. Het statuut van je arts kun je ook opzoeken op de website van je ziekenfonds of van het Riziv.
Als je voor een eenpersoonskamer kiest, dan is de kans groot dat je ereloonsupplementen moet betalen. Elke arts die betrokken is bij je behandeling tijdens de opname heeft het recht je supplementen te factureren, zoals de anesthesist die instond voor de verdoving tijdens de ingreep, de chirurg die je opereerde, enz.
In een beperkt aantal gevallen mag een arts je toch geen supplementen vragen in een eenpersoonskamer. Dat is zo:
- Wanneer je behandelende arts oordeelt dat een opname in een individuele kamer medisch noodzakelijk is;
- Wanneer je wegens organisatorische redenen in een individuele kamer verblijft omdat het gekozen kamertype niet beschikbaar is;
- Wanneer je opgenomen wordt op een eenheid intensieve zorg of de spoedgevallendienst.
Op het opnamedocument van het ziekenhuis moet het maximumpercentage aan supplementen vermeld staan dat je aangerekend kan worden. Een maximumpercentage van 100% betekent concreet dat artsen je het dubbele van het wettelijk bepaalde tarief mogen aanrekenen. Let op: het wettelijk bepaalde tarief is de som van zowel het bedrag dat de ziekteverzekering betaalt als het remgeld (het bedrag dat je dus uit eigen zak moet betalen).
Dat alles maakt dat de som van deze supplementen, en dus de totale factuur, snel zeer hoog kan oplopen. Voor een heupvervanging bedraagt dit tarief voor de chirurg bijvoorbeeld € 700 en voor de anesthesist ruim € 380. De ziekteverzekering betaalt dit gehele bedrag terug. Maar als je in een eenpersoonskamer verblijft en beide artsen je een supplement van 100% aanrekenen, dan kosten deze twee artsen alleen al je bijna € 1100 aan supplementen. Zeker bij operaties kan de factuur stevig aantikken door supplementen. Voor een opname op de afdeling kindergeneeskunde of geriatrie bijvoorbeeld lopen de supplementen gelukkig minder snel op.
Volgens de meest recente studie van het Christelijk Ziekenfonds over de ziekenhuisfactuur kostte een opname in een eenpersoonskamer in 2017 gemiddeld € 1 553, terwijl dit voor een opname in een twee- of meerpersoonskamer zo’n 5,6 keer minder is met € 279. In 2017 bedroegen de ereloon- en kamersupplementen maar liefst 80 à 90% van de totale kostprijs ten laste van de patiënt in een eenpersoonskamer.
De maxima aan supplementen kennen een stijgende trend en bedragen in 2017 in de meeste Vlaamse ziekenhuizen 100 à 150%. In Waalse ziekenhuizen liggen deze maxima hoger, met name meestal tot 200%, en in Brusselse ziekenhuizen zelfs meestal 300%. Het gemiddelde aangerekende supplement ligt lager en kent grote verschillen. Volgens de meest recente studie van het Socialistisch Ziekenfonds varieert dit van gemiddeld 83% als aangerekend supplement tot 258% in 2017.
Praktische tips
Informeer je op voorhand over de erelonen die de artsen in het ziekenhuis aanrekenen. Elk ziekenhuis moet het opnamedocument op zijn website plaatsen met vermelding van het maximum aan ereloonsupplementen dat artsen mogen aanrekenen. Concretere schattingen van de prijs van een opname kan je vinden op de websites van de ziekenfondsen, en verschillende ziekenhuizen, vooral in Vlaanderen, bieden een kostenraming aan op hun website. Weet ook dat je het recht hebt om een kostenraming te vragen aan het ziekenhuis, en te vragen aan je arts welke supplementen hij aanrekent.
Denk goed na over het nut van een eenpersoonskamer bij dagopname. Voor bepaalde interventies verblijf je, zeker bij een dagopname slechts een halfuurtje op de kamer. Zeker in zo’n gevallen denk je best twee keer na of het extra comfort van een eenpersoonskamer voor zo’n korte tijd het grote verschil in ziekenhuisfactuur waard is.
Het ziekenhuis kan alleen kamersupplementen vragen voor eenpersoonskamers. Die kunnen wel variëren naargelang het comfort. Sommige ziekenhuizen maken bijvoorbeeld een onderscheid tussen "gewone eenpersoonskamers" en "luxekamers". Elk ziekenhuis mag dit supplement vrij bepalen. Er zitten dan ook stevige verschillen op, gaande van bedragen voor een "gewone eenpersoonskamer " van ruim € 20 tot meer dan € 100 in vooral de Brusselse ziekenhuizen. Voor luxekamers op de kraamafdeling zijn supplementen van € 100 overigens helemaal geen uitzondering. Volgens een studie van de CM bedroeg de mediaan van de kamersupplementen in 2017 € 45 per dag voor een opname met overnachting, en zo’n € 50 in het dagziekenhuis bij een chirurgische ingreep en € 45 voor andere dagopnames.
Ook voor een dagopname bestaat dit onderscheid in supplementen tussen een- en meerpersoonskamers.
In een aantal gevallen mag het ziekenhuis je voor een eenpersoonskamer geen kamersupplementen aanrekenen. Dat is zo:
- Wanneer je behandelende arts oordeelt dat een opname in een individuele kamer medisch noodzakelijk is;
- Wanneer je wegens organisatorische redenen in een individuele kamer verblijft omdat het gekozen kamertype niet beschikbaar is;
- Wanneer je opgenomen wordt op een eenheid intensieve zorg of de spoedgevallendienst;
- Wanneer je als begeleidende ouder met je kind wordt opgenomen.
Praktische tips
Informeer je op voorhand over het kamersupplement dat het ziekenhuis aanrekent. Elk ziekenhuis moet het opnamedocument op zijn website plaatsen met de concrete bedragen die het hiervoor factureert. Je kunt het document ook opvragen in ieder ziekenhuis.
Denk goed na over het nut van een eenpersoonskamer, zeker bij dagopname. Voor bepaalde interventies verblijf je slechts een halfuurtje op de kamer. Zeker in zo’n gevallen denk je best twee keer na of het extra comfort van een eenpersoonskamer voor zo’n korte tijd het grote verschil in ziekenhuisfactuur waard is.
Het ziekenhuis kan je een voorschot vragen op de ziekenhuisfactuur. Het maximumbedrag is bij wet vastgelegd en varieert naargelang het kamertype dat je kiest en je statuut, met andere woorden of je al dan niet van een verhoogde tegemoetkoming geniet.
Voor een twee- of meerpersoonskamer ligt het maximumbedrag op € 150, op € 75 voor kinderen, en op € 50 voor jou (en je gezin) als je recht hebt op een hogere terugbetaling. Bij een opname in een eenpersoonskamer kan het ziekenhuis je ook bijkomend het kamersupplement op voorhand vragen, voor een maximum van 7 dagen. Als je langer dan een week in het ziekenhuis zou blijven, mag het ziekenhuis je opnieuw een voorschot vragen. Het ziekenhuis is verplicht het bedrag van het voorschot te vermelden op het opnamedocument. Je kunt deze informatie op voorhand opvragen of opzoeken op de website van het ziekenhuis.
Een opname in een gemeenschappelijke kamer mag nooit worden geweigerd, zelfs als je het voorschot niet kunt betalen.
Artsen mogen geen voorschot op hun ereloon vragen. Betaal ook nooit rechtstreeks aan je arts. Ook ereloonsupplementen moeten geregeld worden via de ziekenhuisfactuur.
Tijdens je verblijf in het ziekenhuis kun je gebruik maken van een aantal producten en diensten, zoals telefoon, internetaansluiting, pedicure, enz. Je moet hiervoor zelf betalen. Als je bv. als begeleidend persoon bij je kind of partner blijft, moet je zelf betalen voor bedlinnen, maaltijden, enz.
Elk ziekenhuis moet van deze producten en diensten een prijslijst hebben die de patiënt kan consulteren in het ziekenhuis zelf, evenals op de website.