Opnameverklaring: zo lees en gebruik je ze

Een opname in het ziekenhuis kan een serieuze aderlating betekenen. Het is daarom heel belangrijk dat je je op voorhand goed informeert over het kostenplaatje. Vooral de keuze van de kamer is bepalend voor de hoogte van je ziekenhuisfactuur. Soms worden bij een onderzoek of ingreep ook bepaalde materialen gebruikt die je veel geld kunnen kosten, vaak omdat de ziekteverzekering ze niet of slechts voor een relatief beperkt deel terugbetaalt.

Alles over mutualiteiten

Ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht je te informeren over de financiële gevolgen van een opname. Ze moeten dat doen aan de hand van de opnameverklaring en het toelichtingsdocument. Deze documenten moeten ze je bij voorkeur vóór de opname bezorgen, en ten laatste de dag van de opname zelf.

Daarnaast moet elk ziekenhuis je ook de mogelijkheid geven de prijslijst van courante producten en diensten zoals telefoon, internet, enz in te kijken, evenals de lijst met het statuut van de artsen. De wetgever verplicht ziekenhuizen deze informatie ook op hun website publiek te maken.

Je hebt ook recht op voldoende mondelinge uitleg bij deze documenten opdat je op voorhand beter zicht zou hebben op de grootteorde van je ziekenhuisfactuur, en welke gevolgen bepaalde keuzes hebben voor je portemonnee. Een overzicht.

Vrije keuze voor een arts

Als je bij een ziekenhuisopname kiest voor een eenpersoonskamer, mogen alle artsen je ereloonsupplementen factureren. Het kan helaas gebeuren dat een arts aanstuurt op een opname in een eenpersoonskamer omdat hij dan supplementen kan aanrekenen. Dergelijke praktijken zijn niet alleen onethisch maar ook verboden. Weet echter dat je het recht hebt om zelf je arts te kiezen. Je moet op zo'n vraag dus niet ingaan, en je kunt klacht indienen bij de Orde van Artsen.

Let op, bij een raadpleging vóór of na je opname mogen alleen niet-geconventioneerde of deels geconventioneerde artsen supplementen aanrekenen, tenzij je verhoogde tegemoetkoming geniet. In dat geval mag geen enkele arts nog extra’s factureren.

Wat is een geconventioneerde arts?

De tarieven van consultaties bij artsen worden om de twee jaar vastgelegd in een overeenkomst tussen de ziekenfondsen en de artsen. Artsen die geconventioneerd zijn, engageren zich tot naleving van deze officiële tarieven. Niet-geconventioneerde artsen weigeren om toe te treden tot die overeenkomst en mogen wel supplementen aanrekenen. Gedeeltelijk geconventioneerde artsen mogen enkel op vaste dagen en uren supplementen aanrekenen.

Het is niet de taak van de patiënt om zelf uit te zoeken welke artsen al dan niet geconventioneerd zijn, het ziekenhuis moet elke patiënt hierover individueel informeren. Dat het ziekenhuis dit vermeldt op zijn website of in een brochure verwijst naar de infobalie, is dus niet genoeg. Meer nog, als het ziekenhuis jou hier niet van op de hoogte heeft gebracht, mag ook een niet-geconventioneerde arts jou geen ereloonsupplementen aanrekenen. Bovendien zijn ook artsen zelf verplicht om hun statuut te vermelden.

Medische zorg te duur? Tips om te besparen

Ereloonsupplementen

Als je voor een eenpersoonskamer kiest, is de kans groot dat je ereloonsupplementen zal moeten betalen. Elke behandelende arts heeft dan het recht je supplementen te factureren: de anesthesist die instond voor de verdoving tijdens de ingreep, de chirurg enz.

In een beperkt aantal gevallen mag een arts je toch geen supplementen vragen in een eenpersoonskamer. Dat is zo als:

• Je behandelende arts oordeelt dat een opname in een individuele kamer medisch noodzakelijk is;
• Je in een individuele kamer verblijft omdat het gekozen kamertype niet beschikbaar is;
• Je opgenomen wordt op intensieve zorg of spoedgevallen.

Op het opnamedocument van het ziekenhuis moet het maximumpercentage aan supplementen vermeld staan dat aangerekend kan worden. Een maximumpercentage van 100 % betekent concreet dat artsen je het dubbele mogen aanrekenen van het wettelijk bepaalde tarief (dit is het volledige bedrag, dus zowel het terugbetaalde aandeel als het remgeld). Supplementen kunnen je ziekenhuisfactuur dus snel zeer hoog doen oplopen.

Zeker bij operaties kan de factuur stevig aantikken door supplementen, al bestaan er grote verschillen tussen ingrepen. Voor een opname op de afdeling kindergeneeskunde of geriatrie bijvoorbeeld blijven de supplementen gelukkig tamelijk beperkt.

Voorbeeld

Voor een cataractingreep bedraagt het tarief voor de chirurg zo’n € 550. De ziekteverzekering betaalt dat bedrag volledig terug. Maar als je in een eenpersoonskamer verblijft en je arts een supplement van 100 % aanrekent, dan kost deze ingreep jou alsnog ruim € 550 aan supplementen.

Kamersupplementen

Het ziekenhuis kan alleen kamersupplementen vragen voor eenpersoonskamers. Die kunnen wel variëren naargelang het comfort. Sommige ziekenhuizen maken bijvoorbeeld een onderscheid tussen "gewone" eenpersoonskamers en "luxekamers". Elk ziekenhuis mag dit supplement vrij bepalen. Er zitten dan ook stevige verschillen op.

Volgens een studie van het Intermutualistisch Agentschap (IMA) varieerden de tarieven voor een standaard eenpersoonskamer in 2023 van € 40 tot € 186 per dag voor een opname met overnachting. De prijs voor een luxesuite kan daarentegen oplopen tot € 360 per dag.

Ook bij een dagopname verschillen de supplementen tussen een- en meerpersoonskamers.

In een aantal gevallen mag het ziekenhuis je voor een eenpersoonskamer geen kamersupplementen aanrekenen. Dat is zo als:

• Je behandelende arts oordeelt dat een opname in een individuele kamer medisch noodzakelijk is;
• Je in een individuele kamer verblijft omdat het gekozen kamertype niet beschikbaar is;
• Je opgenomen wordt op intensieve zorg of spoedgevallen;
• Je als begeleidende ouder met je kind wordt opgenomen.

Voorschot

Het ziekenhuis kan een voorschot vragen op de ziekenhuisfactuur. Het maximumbedrag is bij wet vastgelegd, en varieert naargelang het gekozen kamertype en je statuut (verhoogde tegemoetkoming of niet). Een opname in een gemeenschappelijke kamer mag nooit worden geweigerd, zelfs als je het voorschot niet kunt betalen.

Hoeveel voorschot mag het ziekenhuis vragen?

• Voor een twee- of meerpersoonskamer ligt het maximumbedrag op € 150, op € 75 voor kinderen, en op € 50 als je recht hebt op verhoogde tegemoetkoming.
• Voor een eenpersoonskamer kan het ziekenhuis je ook bijkomend het kamersupplement op voorhand vragen, voor maximaal zeven dagen.

Bedraagt het kamersupplement bijvoorbeeld € 60, dan is het maximumbedrag van het voorschot voor een opname van vijf dagen € 450 of (bij verhoogde tegemoetkoming) € 350.

Als je langer dan een week in het ziekenhuis verblijft, mag het ziekenhuis je opnieuw een voorschot vragen. Het ziekenhuis moet het bedrag van het voorschot vermelden op het opnamedocument. Je kunt deze informatie ook op voorhand opvragen of opzoeken op de website van het ziekenhuis.

Artsen mogen geen voorschot op hun ereloon vragen. Betaal ook nooit rechtstreeks aan je arts: ereloonsupplementen moeten geregeld worden via de ziekenhuisfactuur.

Lijst courante producten en diensten

Tijdens een ziekenhuisopname kun je gebruik maken van een aantal betalende producten en diensten, zoals telefoon, internetaansluiting, pedicure enz. Als je bij je kind of partner blijft als begeleidend persoon, moet je zelf betalen voor bedlinnen, maaltijden enz.

Elk ziekenhuis moet van deze producten en diensten een prijslijst hebben die je zowel in het ziekenhuis zelf als op de website moet kunnen consulteren. Uit een recent onderzoek van Solidaris blijkt echter dat bijna één op de drie Belgische ziekenhuizen deze lijst niet op zijn website heeft staan.

Bovendien bestaan er onverklaarbare prijsverschillen tussen ziekenhuizen. Zo kost een coldpack in het ene ziekenhuis bijvoorbeeld € 2,82, in een ander € 32,77. Voor shampoo variëren de prijzen van € 0,25 tot wel € 17,30 voor een flesje.

5 tips om te besparen op je ziekenhuisfactuur

De ziekenhuisfactuur wordt bepaald door meerdere factoren. Sommige zaken kun je niet zelf kiezen, maar op andere keuzes heb je wél vat. Door slim te kiezen, kun je de kosten zoveel mogelijk in de hand houden. 5 tips om te besparen op je ziekenhuisfactuur.

1. Kies een twee- of meerpersoonskamer, zeker voor korte opnames

Denk goed na over het nut van een eenpersoonskamer bij dagopname. Voor bepaalde interventies verblijf je, zeker bij een dagopname, slechts een half uur op de kamer. Zeker in zulke gevallen denk je het best twee keer na of het extra comfort van een eenpersoonskamer voor zo’n korte tijd de extra kosten waard is.

Het kamertype kan immers een groot verschil maken voor je ziekenhuisfactuur, aangezien artsen in een eenpersoonskamer ereloonsupplementen mogen aanrekenen. Ook de kamer zelf kost meer dan een twee- of meerpersoonskamer.

In 2023 kostte een ziekenhuisopname gemiddeld € 321 in een meerpersoonskamer, tegenover € 2 619 in een eenpersoonskamer. Een eenpersoonskamer is gemiddeld dus liefst acht keer zo duur. Let op, niet alle artsen rekenen evenveel supplementen aan, en ook tussen ziekenhuizen zijn er soms grote verschillen. Zo varieert het remgeld voor een knieprothese in een eenpersoonskamer van ruim € 2 400 tot meer dan € 7 000.

Weet ook dat je altijd het recht hebt om vrij te kiezen voor het type kamer. Artsen mogen je niet verplichten om te kiezen voor een eenpersoonskamer omdat ze anders geen ereloonsupplementen mogen aanrekenen. Word je toch onder druk gezet, dan kun je een klacht indienen bij de Orde der artsen.

2. Vergelijk artsen en ziekenhuizen

Niet alleen je kamerkeuze is vrij, je kiest ook zelf je arts en het ziekenhuis. Als je tijd hebt om te vergelijken, kun je je op voorhand informeren over de erelonen die de artsen in het ziekenhuis aanrekenen. Als je verschillende mogelijkheden in de buurt hebt en het gaat niet om een dringende opname, dan kun je dat zelfs doen voor meerdere ziekenhuizen.

Elk ziekenhuis moet het opnamedocument op zijn website plaatsen met vermelding van het maximum aan ereloonsupplementen dat artsen mogen aanrekenen. Artsen vragen vaak minder dan dit maximum.

Daarom is het goed om ook op te zoeken wat de ingreep die je moet ondergaan ongeveer kost. Concretere schattingen van de prijs van een opname kun je vinden op de websites van de ziekenfondsen en van veel ziekenhuizen. Zeker in Vlaanderen bieden veel ziekenhuizen een kostenraming voor courante ingrepen aan op hun website.

3. Check het statuut van je arts

Een raadpleging voor of na een ingreep kan ook in het ziekenhuis doorgaan. Dan is het statuut van je arts – geconventioneerd of niet-geconventioneerd – belangrijk. Je kunt het statuut van de arts opzoeken via de website van het Riziv, maar het ziekenhuis of je arts moeten je sowieso op voorhand informeren over dit statuut. Doen ze dat niet, dan mogen ze jou niet meer aanrekenen dan de officieel vastgelegde tarieven. Eventueel aangerekende supplementen moet je dan dus niet betalen.

4. Vraag voldoende uitleg

Het opnamedocument informeert je niet over alle mogelijke kosten van een ziekenhuisopname. Zo kunnen bepaalde materialen die gebruikt worden bij een ingreep voor hoge extra kosten zorgen omdat ze niet terugbetaald zijn. Je behandelende arts moet je hierover informeren.

Aarzel niet om vragen te stellen als je geen spontane informatie krijgt, er volgens jou informatie ontbreekt, of je bepaalde gegevens niet begrijpt. Je hebt er recht op. Het is aan het ziekenhuis en artsen om je volledige en begrijpelijke informatie te geven.

5. Check de ziekenhuisfactuur voor je betaalt

Neem de factuur van je ziekenhuisopname grondig door vooraleer je ze betaalt. Vind je dat te moeilijk, dan kun je ze voorleggen aan je ziekenfonds voor nazicht. Uit recent onderzoek van Solidaris blijkt immers dat sommige ziekenhuizen materialen (naalden, spuiten, verbanden en wondhechtingsmateriaal), die inbegrepen zijn in het budget van de overheid, nog eens aanrekenen aan patiënten. Bovendien rekenen sommige ziekenhuizen buitensporige prijzen aan voor producten en diensten.