Kwaliteit van e-liquids: werk aan de winkel

Sinds onze publicatie over dampwinkels vorig jaar, volgen we onderzoek naar e-sigaretten van nabij op. We houden ons eraan om onze lezers te informeren over relevante bevindingen en ontwikkelingen in dit domein. 

Zeer relevant voor “vapers” (gebruikers van e-sigaretten) in België: een recent onderzoek van Sciensano waarin de kwaliteit van e-liquids onder de loep werd genomen. De resultaten van deze studie bevestigen wat we al eerder hebben aangeklaagd: er is te weinig kwaliteitscontrole. 

De onderzoekers van Sciensano analyseerden 246 e-liquids, gekocht tussen 2013 en 2018. Ze stelden vast dat de kwaliteit van deze producten er de afgelopen jaren, sinds de introductie van de herziene  Europese tabaksproductenrichtlijn, op vooruit is gegaan. Toch zijn er nog problemen.

Lees ons gids over stoppen met roken

Nicotine: etiket versus werkelijkheid

Sommige producten die zogezegd géén nicotine bevatten blijken tóch (sporen van) nicotine te bevatten. En in sommige producten mét nicotine zit een beetje minder of meer nicotine dan vermeld. 

Vanuit gezondheidsstandpunt is dat wellicht geen groot drama, maar dit zegt wél iets over de nauwgezetheid van het fabricageproces. 

Het onderzoek van Sciensano suggereert dat discrepanties op dit vlak tegenwoordig minder vaak voorkomen dan enkele jaren geleden. Dat is goed nieuws, maar het kan nog beter. 

• Zero-liquids (0 % nicotine) die tóch nicotine bevatten: 

• 2016: 11 van de 24 stalen (46 %)
• 2017: 1 van de 19 stalen (5 %) (sporen)
• 2018: 3 van de 16 stalen (19 %) (sporen)

• E-liquids mét nicotine waarvan het nicotinegehalte meer dan 10 % afwijkt van de geëtiketteerde waarde:

• 2016: 10 van de 34 stalen (30 %)
• 2017: 4 van de 38 stalen (11 %)
• 2018: 9 van de 53 stalen (17 %)

Zorgwekkende stoffen 

Positief: geen enkel product dat werd aangekocht in 2018 bevatte vluchtige organische stoffen (zoals benzeen) die schadelijk kunnen zijn. Dat is een verbetering: in de stalen aangekocht in 2016 werden deze stoffen nog in 10 % van de producten gedetecteerd. Het is wel mogelijk dat deze stoffen zich alsnog vormen bij de verdamping van de e-liquids. Dat hebben de onderzoekers niet getest. 

Wat ze wél aantroffen: diacetyl en acetylpropionyl. Deze aroma’s zijn voorbeelden van stoffen die veilig zijn om te eten, maar potentieel schadelijk als je ze inhaleert. Ze geven e-liquids een boterachtige smaak. De inhalatie ervan is reeds in verband gebracht met respiratoire aandoeningen. 

In 55 % en 27 % van de onderzochte stalen van, respectievelijk, 2017 en 2018, troffen de onderzoekers één of beide van deze stoffen aan. Het gaat om de volgende smaken: chocolade, noten, karamel en cake. 

Strengere regels en meer controle a.u.b.

Diacetyl en acetylpropionyl zijn potentieel schadelijk en niet noodzakelijk voor de productie van een e-liquid. Toch worden ze nog steeds toegevoegd aan e-liquids.
De wet stelt nochtans dat fabrikanten, buiten nicotine, geen stoffen mogen toevoegen die, zowel in verhitte als niet-verhitte toestand, gevaarlijk zijn voor de gezondheid van de mens. 

Maar daar wringt de schoen, want die wet is zeer vaag. Diacetyl en acetylpropionyl zijn niet expliciet verboden. Er is geen lijst met toegelaten ingrediënten. Er zijn geen verplichte gestandaardiseerde tests waarmee fabrikanten moeten aantonen dat hun product zo veilig mogelijk is. Fabrikanten mogen zelf kiezen hoe ze hun producten testen. En wij moeten er maar op vertrouwen dat dit goed gebeurt. Bovendien geldt deze wet enkel voor e-liquids mét nicotine. Voor zero-nicotineproducten is er geen KB …

Het is duidelijk dat er op het vlak van regulering nog veel werk aan de winkel is.