Testaankoop: PFAS aangetroffen in 64 van 229 dagdagelijkse consumptiegoederen

Gevaarlijke stoffen…

(PFAS) zijn kunstmatige chemische verbindingen die door de industrie worden geproduceerd en gebruikt voor hun waterafstotende, vetafstotende en vuilafstotende eigenschappen. De consument wordt er voornamelijk aan blootgesteld door wat we eten en drinken, door de lucht die we inademen en door de vele voorwerpen die we in ons dagelijks leven gebruiken, zoals voedselverpakkingen en textiel.  We kunnen ze ook inademen, bijvoorbeeld via stofdeeltjes die vrijkomen bij de aantasting van producten die deze stoffen bevatten, zoals meubelstoffen, textiel en keukengerei. Tot slot worden deze stoffen overgedragen op de foetus via de navelstreng en op baby's via de moedermelk. In mindere mate kunnen PFAS ook het lichaam binnendringen via langdurig contact met de huid.

Wetenschappelijke studies tonen aan dat chronische blootstelling aan bepaalde PFAS kan leiden tot verstoring van de hormoonspiegel, voortplanting en groei, verzwakking van het immuunsysteem en een verminderde immuunrespons op vaccins. Sommige van deze stoffen kunnen ook de lever- en longfunctie verstoren. Hoge concentraties van bepaalde PFAS worden in verband gebracht met bepaalde soorten kanker. 

PFOA en PFOS zijn verboden. Toch worden er nog duizenden andere per- en polyfluoralkylverbindingen gebruikt, waarvan sommige vanaf 2026 verboden zullen worden.

…aangetroffen in diverse verbruiksproducten

Om de mate van aanwezigheid van deze stoffen in alledaagse consumentenproducten te controleren, analyseerden Testaankoop  en acht andere consumentenorganisaties 229 producten. Hieronder viel keukentextiel, zoals tafelkleden en keukenschorten, thuistextiel, zoals kussens, maar ook gezondheidsproducten, zoals flosdraad, menstruatieondergoed en producten die in contact komen met voedsel, zoals popcornzakjes voor de microgolfoven en bakpapier. 

De resultaten? In 64 van de 229 gekochte producten werd PFAS aangetroffen.  Testaankoop vond in bijna elke categorie producten die PFAS bevatten. De enige uitzonderingen waren waterdichte matrasbeschermers en ovenwanten. Maar er is ook goed nieuws. “De resultaten tonen aan dat het gebruik van PFAS niet noodzakelijk is bij de productie van de onderzochte goederen, aangezien er in elke productcategorie PFAS-vrije alternatieven te vinden zijn,” zegt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop. 

Meer controles en een wettelijk kader 

Testaankoop heeft concentraties van PFAS ontdekt in bepaalde producten die de huidige en toekomstige normen overschrijden. De organisatie roept daarom de nationale autoriteiten op om meer controles uit te voeren en ervoor te zorgen dat de huidige regelgeving wordt nageleefd.  

Naast controles is er volgens de organisatie dringend nood aan een strikter wettelijk kader.  “Wij pleiten voor een verbod op PFAS in alle producten waarvoor deze stoffen niet essentieel zijn. Uit ons onderzoek bleek dat er alternatieve stoffen en technieken bestaan voor bepaalde productklassen, zoals cosmetica. Sommige fabrikanten maken hier al gebruik van”, zegt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop. “Fabrikanten moeten transparant aangeven of hun product PFAS bevat of niet. Indien firma’s werken met een alternatief, moet duidelijk zijn over welk alternatief het gaat en moet voldoende onderzocht zijn of deze veilig genoeg zijn voor de gezondheid en het leefmilieu,” aldus Testaankoop.

Frankrijk heeft recent een verbod op PFAS ingevoerd in verschillende productcategorieën, wat een stap in de juiste richting is.  De kwestie vereist echter een Europese aanpak. Daarom roept Testaankoop de EU-lidstaten op om dringend stappen vooruit te zetten om deze problematiek aan te pakken.