Een akkoord opstellen als u uit elkaar gaat

Wat als samenleven met uw partner niet meer lukt? Of u nu getrouwd bent of feitelijk dan wel wettelijk samenwoont, u stelt maar beter een akkoord op met uw toekomstige ex, waarin u afspraken omtrent de scheiding vastlegt. We geven enkele voorbeelden van mogelijke bepalingen.
Stel dat uw relatie scheefloopt en dat u en uw partner beslissen om ieder zijn eigen weg te gaan.
Of u nu getrouwd bent of feitelijk dan wel wettelijk samenwoont, het is aan te raden om samen een akkoord op te stellen, waarin u afspraken omtrent de scheiding vastlegt.
Zo’n schriftelijk document helpt om de situatie te "rationaliseren" en te structureren. Wie doet wat? Wie krijgt wat? Wat met de zorg en de verblijfplaats voor de kinderen? Volgens welke regeling? Door concrete afspraken te maken vermijdt u misverstanden, zeker als er meningsverschillen ontstaan en de emotie de bovenhand krijgt.
Overeenkomst voorafgaand aan de scheiding
Als u getrouwd bent maar wilt scheiden met onderlinge toestemming, moet u het eerst en vooral eens geraken over alle regelingen en allebei een akkoord tekenen. Dat akkoord wordt vervolgens nagekeken door de rechter. Zo’n overeenkomst voorafgaand aan de echtscheiding door onderlinge toestemming bestaat uit twee delen. Het eerste is de familierechtelijke overeenkomst. Die vermeldt onder meer de verblijfplaats van de echtgenoten, afspraken over hun gezamenlijke kinderen (verblijfplaats, alimentatie, ouderlijk gezag …), eventueel onderhoudsgeld van de ene aan de andere partner, de verdeling van de procedurekosten en de bevoegde rechtbank.
Het tweede deel wordt de vermogensrechtelijke overeenkomst of regelingsakte genoemd, omdat ze niet noodzakelijk in een gelijke verdeling voorziet. Deze overeenkomst regelt dus de verdeling van alle goederen: zowel de meubels en de onroerende goederen als de banktegoeden.
Deze overeenkomst moet door beide echtgenoten worden ondertekend en mag worden opgesteld in de vorm van een onderhandse akte. Enkel als ze bepalingen over onroerende goederen bevat, is een notariële akte verplicht. Eens de overeenkomst door de rechter is bekrachtigd, is ze bindend voor alle partijen.
Kiest u voor een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, dan is de kans klein dat u er op een serene manier in slaagt om afspraken omtrent de scheiding op papier vast te leggen. Niettemin kunt u de rechter vragen om een volledig of gedeeltelijk akkoord met voorlopige afspraken over de kinderen, de eigendommen en eventueel onderhoudsgeld goed te keuren.
Minnelijke overeenkomst
Een minnelijke overeenkomst is een mogelijkheid voor koppels die niet of alleszins niet meteen overgaan tot een echtscheiding. Het gaat dus ofwel om getrouwde koppels die uiteen willen gaan zonder te scheiden, ofwel om feitelijk of wettelijk samenwonenden die niet langer willen samenleven.
Zo’n overeenkomst kan tenminste tijdelijk voor rust en duidelijke afspraken zorgen, om te vermijden dat de situatie slecht uitdraait, met name voor de kinderen.
In tegenstelling tot de overeenkomst voorafgaand aan de scheiding is ze echter niet bindend. Als u zo'n minnelijke overeenkomst tekent, gaat u akkoord met de vastgelegde afspraken. Dat is toch al dat. Maar als één van beiden van mening verandert en de afspraken niet meer nakomt, kan geen enkele deurwaarder of agent u of uw toekomstige ex daartoe dwingen. Volgens de rechtspraak heeft zo'n akkoord geen uitvoerbare kracht. Om het wel uitvoerbaar te maken, moet u naar de rechter stappen. Die kan de bepalingen die hij wettelijk en gerechtvaardigd acht, doen toepassen, zoals het hoederecht en het bezoekrecht van de kinderen.
Moet u een beroep doen op een jurist om een overeenkomst op te stellen?
U bent vrij om op eigen houtje, dus zonder tussenkomst van een jurist, een overeenkomst op te stellen (een overeenkomst voorafgaand aan de scheiding of een minnelijke overeenkomst). Maar zoals voor bij belangrijk document is ook hier de hulp van een deskundige aan te raden. Die kan helpen om een billijk akkoord te bereiken en ervoor zorgen dat de bepalingen conform de wet zijn.
Stel dat uw relatie scheefloopt en dat u en uw partner beslissen om ieder zijn eigen weg te gaan.
Of u nu getrouwd bent of feitelijk dan wel wettelijk samenwoont, het is aan te raden om samen een akkoord op te stellen, waarin u afspraken omtrent de scheiding vastlegt.
Zo’n schriftelijk document helpt om de situatie te "rationaliseren" en te structureren. Wie doet wat? Wie krijgt wat? Wat met de zorg en de verblijfplaats voor de kinderen? Volgens welke regeling? Door concrete afspraken te maken vermijdt u misverstanden, zeker als er meningsverschillen ontstaan en de emotie de bovenhand krijgt.
Overeenkomst voorafgaand aan de scheiding
Als u getrouwd bent maar wilt scheiden met onderlinge toestemming, moet u het eerst en vooral eens geraken over alle regelingen en allebei een akkoord tekenen. Dat akkoord wordt vervolgens nagekeken door de rechter. Zo’n overeenkomst voorafgaand aan de echtscheiding door onderlinge toestemming bestaat uit twee delen. Het eerste is de familierechtelijke overeenkomst. Die vermeldt onder meer de verblijfplaats van de echtgenoten, afspraken over hun gezamenlijke kinderen (verblijfplaats, alimentatie, ouderlijk gezag …), eventueel onderhoudsgeld van de ene aan de andere partner, de verdeling van de procedurekosten en de bevoegde rechtbank.
Het tweede deel wordt de vermogensrechtelijke overeenkomst of regelingsakte genoemd, omdat ze niet noodzakelijk in een gelijke verdeling voorziet. Deze overeenkomst regelt dus de verdeling van alle goederen: zowel de meubels en de onroerende goederen als de banktegoeden.
Deze overeenkomst moet door beide echtgenoten worden ondertekend en mag worden opgesteld in de vorm van een onderhandse akte. Enkel als ze bepalingen over onroerende goederen bevat, is een notariële akte verplicht. Eens de overeenkomst door de rechter is bekrachtigd, is ze bindend voor alle partijen.
Kiest u voor een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, dan is de kans klein dat u er op een serene manier in slaagt om afspraken omtrent de scheiding op papier vast te leggen. Niettemin kunt u de rechter vragen om een volledig of gedeeltelijk akkoord met voorlopige afspraken over de kinderen, de eigendommen en eventueel onderhoudsgeld goed te keuren.
Minnelijke overeenkomst
Een minnelijke overeenkomst is een mogelijkheid voor koppels die niet of alleszins niet meteen overgaan tot een echtscheiding. Het gaat dus ofwel om getrouwde koppels die uiteen willen gaan zonder te scheiden, ofwel om feitelijk of wettelijk samenwonenden die niet langer willen samenleven.
Zo’n overeenkomst kan tenminste tijdelijk voor rust en duidelijke afspraken zorgen, om te vermijden dat de situatie slecht uitdraait, met name voor de kinderen.
In tegenstelling tot de overeenkomst voorafgaand aan de scheiding is ze echter niet bindend. Als u zo'n minnelijke overeenkomst tekent, gaat u akkoord met de vastgelegde afspraken. Dat is toch al dat. Maar als één van beiden van mening verandert en de afspraken niet meer nakomt, kan geen enkele deurwaarder of agent u of uw toekomstige ex daartoe dwingen. Volgens de rechtspraak heeft zo'n akkoord geen uitvoerbare kracht. Om het wel uitvoerbaar te maken, moet u naar de rechter stappen. Die kan de bepalingen die hij wettelijk en gerechtvaardigd acht, doen toepassen, zoals het hoederecht en het bezoekrecht van de kinderen.
Moet u een beroep doen op een jurist om een overeenkomst op te stellen?
U bent vrij om op eigen houtje, dus zonder tussenkomst van een jurist, een overeenkomst op te stellen (een overeenkomst voorafgaand aan de scheiding of een minnelijke overeenkomst). Maar zoals voor bij belangrijk document is ook hier de hulp van een deskundige aan te raden. Die kan helpen om een billijk akkoord te bereiken en ervoor zorgen dat de bepalingen conform de wet zijn.
In geval van co-ouderschap:
"De kinderen verblijven afwisselend een week bij de ene en een week bij de andere ouder […] Tijdens de vakanties en vrije dagen wordt het verblijf als volgt verdeeld: …"
"De kleren van de kinderen worden dienovereenkomstig verdeeld en de ouders kopen elk het nodige opdat de kinderen geen nadeel ondervinden van hun wisselende verblijfplaats."
"De kinderen zijn gedomicilieerd bij hun moeder, die de kinderbijslag ontvangt."
"De echtgenoten…oefenen afwisselend toezicht uit op hun kinderen volgens de volgende regeling, met dien verstande dat dit recht op de drie kinderen tegelijkertijd wordt uitgeoefend:
- afwisselend een week bij de ene en een week bij de andere ouder, van vrijdag 17 uur tot de volgende vrijdag 17 uur, waarbij de verblijfsperiode start wanneer de ouder de kinderen vrijdagnamiddag op school ophaalt en eindigt wanneer deze ze de volgende vrijdagochtend naar school brengt.
- tijdens de zomervakantie/schoolvakanties:…"
Belangrijk in elk geval: "Als de ouders en hun minderjarige kinderen geen akkoord bereiken over het verblijf van de kinderen, stemmen de partijen ermee in een beroep te doen op de jeugdrechtbank van de domicilie van de minderjarige kinderen, om de overeenkomst te laten wijzigen in het belang van de kinderen."
"Mevrouw blijft wonen in de gezinswoning, gelegen in …. , terwijl mijnheer de gezinswoning uiterlijk tegen … zal verlaten en zal verhuizen naar …"
"Elk van de partijen bevestigt de verblijfplaats van de ex-partner niet te zullen betreden zonder diens toestemming."
"Elke partij mag een adreswijziging melden aan de dienst bevolking van de gemeente."
Voor getrouwde koppels: "De partijen zijn zich bewust van de gevolgen van een feitelijke scheiding gedurende 6 maanden of 1 jaar in het kader van een echtscheiding (echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting)."
"De ouders oefenen gezamenlijk het ouderlijk gezag ten aanzien van de kinderen uit. Alle belangrijke beslissingen met betrekking tot de kinderen worden met onderlinge overeenstemming en na overleg tussen de partijen genomen."
"Het ouderlijk gezag omvat zowel het gezag ten aanzien van de kinderen als het beheer van hun eigendommen. Bijgevolg zullen alle belangrijke beslissingen met betrekking tot de kinderen in onderlinge overeenstemming en na overleg tussen de partijen worden genomen."
"Belangrijke beslissingen met betrekking tot de kinderen zijn onder meer beslissingen aangaande hun opvoeding, gezondheid, vrijetijdsbesteding, school- en beroepskeuze, godsdienstige en filosofische overtuigingen."
Voor getrouwde koppels: "De heer … en mevrouw… bevestigen gezamenlijk het ouderlijk gezag ten aanzien van hun kinderen uit te oefenen tot die meerderjarig zijn, zowel tijdens de echtscheidingsprocedure als na de definitieve uitspraak van de scheiding."
In geval van co-ouderschap:
"Rekening houdend met de verdeling van de dagelijks zorg voor de kinderen en de regelingen in onderhavige overeenkomst, is er geen onderhoudsgeld verschuldigd tussen de partners."
"De partijen dragen financieel bij aan uitzonderlijke uitgaven door de helft daarvan terug te betalen. De uitgaven en de betaling ervan moeten worden aangetoond, evenals eventuele terugbetalingen van het ziekenfonds of van een verzekeringsmaatschappij. Uitzonderlijke uitgaven zijn uitgaven met betrekking tot…(bv. het inschrijvingsgeld voor een kamp, schoolklassen, orthodontie, ziekenhuisopnames en uitzonderlijke medische kosten …)."
In geval van een hoofdverblijf/bijkomend verblijf:
"Mevrouw … neemt de kosten op zich voor het onderhoud van haar drie kinderen, waarvan ze de materiële bewaring heeft en die gewoonlijk bij haar verblijven. De heer… zal aan mevrouw… een bedrag van … EUR per maand en per kind storten, hetzij in totaal … EUR als bijdrage in het levensonderhoud van de drie kinderen. Uitzonderlijke uitgaven worden door elk van de ouders voor de helft betaald. Deze bedragen moeten door de heer… op de rekening van mevrouw … worden gestort op de 15e van de maand. Het bedrag van de bijdrage wordt jaarlijks geïndexeerd op 1 januari. De eerste indexering zal gebeuren op 1 januari …, op basis van de index van de maand december… enerzijds, en op basis van de index van de maand december voorafgaand aan de indexering anderzijds, volgens de volgende formule …"
"De kinderen zijn voor de helft fiscaal ten laste van de heer… en voor de helft van mevrouw …, en zijn gedomicilieerd bij mevrouw…"
"De bijdrage voor de kinderen is niet meer verschuldigd eens zij meerderjarig zijn, tenzij ze regelmatig en stipt studies volgen die noodzakelijk zijn voor hun beroepsopleiding. In dat geval stopt de bijdrage op het moment dat de kinderen in hun eigen behoeften kunnen voorzien."
"Er mag van rechtswege niets worden gewijzigd. Wijzigingen worden doorgevoerd in onderlinge overeenstemming of anders op vraag van de meest gerede partij voorgelegd aan de vrederechter of een andere bevoegde rechtbank."
"Elke partij behoudt haar eigen bankrekeningen en tegoeden op die rekeningen, zonder een afrekening te vragen voor het verleden. De respectievelijke volmachten op die rekeningen kunnen worden ingetrokken en domiciliëringen voor uitgaven van de andere partij kunnen worden stopgezet."
"De rekeningen van het leven als koppel worden door de overeenkomst definitief als vereffend beschouwd."
"De partijen hebben geen notariële inventaris van hun eigendommen laten opmaken. De heer …/Mevrouw… behoudt de volgende eigendommen: zijn/haar kleren, linnen en persoonlijke bezittingen, bankrekeningen, alsook de kluizen en vorderingsrechten waarvan hij/zij momenteel titularis is, en de roerende goederen die hij/zij momenteel in zijn/haar bezit heeft."
"De belastingen die nog betaald of terugbetaald moeten worden naar aanleiding van de gemeenschappelijke aangifte, worden in de helft verdeeld tot en met het aanslagjaar (jaar) en het inkomstenjaar (jaar). Vanaf het aanslagjaar (jaar) en inkomstenjaar (jaar) zijn alle verschuldigde betalingen van de personenbelasting voor eigen rekening volgens de verdeling die de fiscale overheid meedeelt. Ook eventuele terugbetalingen van de personenbelasting komen aan de partijen toe volgens die verdeling."
Voor getrouwde koppels: "Beide partijen doen afstand van de huwelijkse voordelen die ze aan elkaar hebben toegekend en van de schenkingen die ze aan elkaar hebben gedaan, onder de opschortende voorwaarde van de uitspraak van de scheiding".
In het geval van een minnelijke overeenkomst is het belangrijk om de geldigheidsduur van het document vast te leggen, aangezien het gaat om een voorlopige overeenkomst die de partijen op hun erewoord beloven na te komen.
"Deze overeenkomst is gesloten voor een periode van …. maanden en eindigt op…"
"De partijen beloven op hun erewoord de overeenkomst te zullen naleven, maar elk van de partijen behoudt het recht om via de rechtbank de andere partij te doen verplichten om de overeengekomen bepalingen na te komen indien die daaraan verzaakt."