Zo bescherm je je identiteit
Waarom iemand jouw identiteit zou willen
Voor kwaadwillige sujetten biedt het eindeloze – illegale – mogelijkheden om zich uit te geven voor een persoon die ze niet zijn.
Met de gegevens van jouw identiteitskaart kan een fraudeur bijvoorbeeld een kredietkaart op jouw naam aanvragen en er dure aankopen mee doen. Of hij kan een telecomabonnement op jouw naam nemen en de factuur zal naar jou worden gestuurd. Of hij huurt in het buitenland een auto, begaat er diverse overtredingen mee en jij krijgt bekeuringen in de brievenbus. Om nog maar te zwijgen van illegale immigratie, sociale fraude enz.
Een fraudeur heeft niet eens je identiteitskaart in fysieke vorm nodig om je identiteitsgegevens te bemachtigen. Hij plaatst bijvoorbeeld een valse advertentie voor een huurappartement of voor een vacature en vraagt aan de kandidaten om een kopie van hun identiteitskaart te sturen. Ook nepverkopers op tweedehandssites vragen een kopie van je kaart.
Misbruik van iemands identiteit is veel makkelijker geworden in het digitale tijdperk. Op internet is er immers geen tussenkomst van de overheid nodig om een identiteit te bevestigen. Met enkele klikken maak je een account en een paswoord aan. Hackers weten dat maar al te goed. Phishing en identiteitsdiefstal zijn vandaag de dag dan ook schering en inslag.
Phishing
Phishing draait op het gemak en de snelheid waarmee we onlineaankopen doen. Op een tweedehandssite stuurt een “verkoper” je bijvoorbeeld een link naar zijn bank zodat je de aankoop zogezegd meteen online kunt afhandelen. Maar je wordt naar een nagemaakte webpagina geleid, waar je nietsvermoedend je bankgegevens invoert.
Maar cybercriminelen doen zich soms ook gewoon voor als een officiële instantie zoals je bank of verzekeraar of de FOD Financiën, en sturen je een mail of zelfs een sms waarin ze vragen om je bankgegevens te bevestigen.
Valse accounts op sociale media
Identiteitsfraude komt vaak voor op sociale media. Er worden nepaccounts en -profielen gecreëerd door mensen die persoonlijke gegevens en foto’s overnemen van bestaande personen. Vaak met de bedoeling de betrokkene in een kwaad daglicht te stellen of om in diens naam aan geld te geraken.
Bescherm je identiteit
In wat volgt, kun je meer lezen over:
- het stelen van je identiteitskaart;
- het stelen van je identiteit op internet;
- wat te doen wanneer je het slachtoffer bent van identiteitsdiefstal;
- wat te doen om identiteitsfraude te voorkomen.
Iemand steelt je portefeuille met je identiteitskaart erin. Of men vindt door jouw onzorgvuldigheid de gegevens die toegang geven tot je identiteitskaart.
Voorzorgsmaatregel
Schrijf je pin- en je pukcode niet op een papiertje dat je in je portefeuille bewaart, en al zeker niet in de buurt van je identiteitskaart.
Na de diefstal
- Bel meteen naar Doc Stop (0800 2123 2123) of surf naar de website van Doc Stop. Doc Stop is een dienst van de FOD Binnenlandse Zaken waar je je identiteitskaart kunt laten blokkeren. Zo kun je proberen te voorkomen dat oplichters je kaart misbruiken, maar het is geen waterdichte garantie.
Banken controleren op dat platform of een identiteitskaart die wordt aangeboden, niet gestolen, verstreken of ongeldig is. - Doe zo snel mogelijk aangifte bij de lokale of de federale politie. Zo beperk je de kans dat je identiteitsgegevens worden misbruikt.
Op internet is er geen tussenkomst van de overheid nodig om een identiteit te bevestigen. Je creëert zelf je digitale identiteit met een account, paswoord, mailadres, alias … maar ook met wat je online zet. Aangezien daar sporen van terug te vinden zijn op internet, kunnen cybercriminelen daar misbruik maken om te frauderen, je reputatie door het slijk te halen, en je zelfs geld af te troggelen. Meestal gebeurt dat via mails die lijken uit te gaan van een officiële instantie zoals een bank en waarin men je "om veiligheidsredenen" vraagt om je identiteit te bevestigen door je persoonlijke gegevens te bezorgen. Daarnaast zijn er nepverkopers en vervalste websites, en kan je account op sociale media worden gehackt.
Voorzorgsmaatregel
We verwijzen je graag naar deze dossiers waar we nader ingaan op die problematiek:
- Phishing: zo laat je oplichters bot vangen
- Bescherm je gegevens tegen de online valkuilen
- Als je alle sporen over jezelf op internet wilt wissen
Wil je weten of je foto door iemand wordt gebruikt voor een vals profiel? Dan kun je een selfie uploaden in Google Afbeeldingen en zo zoeken naar webpagina’s waar een foto van jou staat. Facebook en andere sociale media hebben een procedure om identiteitsdiefstal te rapporteren.
Na de diefstal
- Doe zo snel mogelijk aangifte bij de lokale of de federale politie. Zo beperk je de kans dat je identiteitsgegevens worden misbruikt. De politie zal dat melden bij de Federal Computer Crime Unit, die computerfraude opspoort.
- Je kunt het incident ook rapporteren bij het nationale meldpunt voor fraude en bedrog. Daar ben jij persoonlijk niet mee geholpen, maar je helpt voorkomen dat ook anderen het slachtoffer worden van de persoon die jou te grazen heeft gehad.
Momenteel beschikt ons land niet over een juridisch kader dat identiteitsdiefstal op zich bestraft. Het is pas als er langs die weg een misdrijf werd gepleegd dat de fraudeur kan worden aangepakt.
- Doe zo snel mogelijk aangifte bij de lokale of de federale politie. Snel zijn is de boodschap als je wilt voorkomen dat uitgebreid fraude kan worden gepleegd. Zo kan de politie checken dat jij slachtoffer bent en niet de persoon die bijvoorbeeld een abonnement heeft besteld of een krediet heeft aangevraagd. Ze kan daarvoor bijvoorbeeld de opnames van een bewakingscamera bekijken en zo vaststellen dat jij niet de persoon in kwestie was.
- Dien bij fraude op internet ook een klacht in bij de Federal Computer Crime Unit, die computerfraude opspoort.
- Neem meteen contact op met de bank of het bedrijf in kwestie en meld dat je een klacht hebt ingediend bij de politie. Probeer de zaak in der minne te regelen.
- Laat je desnoods bijstaan door een advocaat om een schadevergoeding te claimen als je door de identiteitsfraude schade hebt opgelopen.
- Je kunt het incident ook rapporteren bij het nationale meldpunt voor fraude en bedrog. Daar ben jij persoonlijk niet mee geholpen, maar je helpt voorkomen dat ook anderen het slachtoffer worden van de persoon die jou te grazen heeft gehad.
- Als het gaat om je identiteit op Facebook, meld het dan meteen op het platform.
Je kunt heel wat voorzorgsmaatregelen nemen om identiteitsfraude te voorkomen.
- Stuur geen kopie of foto van je identiteitskaart naar een (ver)koper op een koopjessite. Heeft hij zijn kaart wel naar jou gestuurd? Zou goed kunnen dat het een buitgemaakte kopie van iemand anders is.
- Als een kopie van je identiteitsbewijs echt nodig is, schrijf dan de datum en het doel erop. Maak gegevens zoals het kaartnummer en het rijksregisternummer onleesbaar.
- Bewaar de pin- en pukcode van je identiteitskaart niet in de buurt van de kaart zelf.
- Wantrouw onbekenden die zich aan de telefoon voordoen als een medewerker van een bank of computerbedrijf. Geef nooit persoonlijke gegevens door en verifieer het verhaal bij je bank.
- Zorg voor een brievenbus met een slot. Anders kunnen oplichters je loonbrieven en verzekeringspapieren stelen.
- Versnipper of vernietig oude documenten waar identiteitsgegevens op staan. Doe hetzelfde met digitale documenten. Voordat je je oude computer of gsm weggooit, verwijder je alle persoonlijke gegevens.
- Maak een foto van de voor- en achterkant van je identiteitskaart en bewaar die als bewijs.
- Bewaar digitale documenten met identiteitsgegevens in beveiligde mappen. Verwijder dergelijke documenten uit je mailbox.
- Download goede antivirussoftware en ook de beveiligingsupdates van het besturingssysteem van je computer en gsm.
- Gebruik sterke wachtwoorden voor je accounts. Download een goede paswoordmanager zodat je makkelijk voor elke account een ander wachtwoord kunt instellen.
- Klik in een mail nooit op een link naar een inlogpagina van een bank. De link leidt naar een valse website. Vul op zo’n pagina geen persoonlijke gegevens in zoals je banknummer.
- Stort nooit € 0,01 aan een verkoper op een tweedehandssite als hij daarom vraagt.
- Geef geen identiteitsgegevens prijs op sociale media.
- Controleer regelmatig het overzicht van je bankoverschrijvingen. Contacteer je bank als er onbekende transacties tussen staan.