Hoe ervaart de Belg klimaatverandering en past hij zijn levensstijl aan?
Wij Belgen worden steeds meer geconfronteerd met de gevolgen van de klimaatverandering: overstromingen, hittegolven, extreme weersomstandigheden ... Maar hoe ervaren we die crisis en hoe beïnvloedt ze ons dagelijks leven en ons koopgedrag? Een recente enquête onthult een mengeling van bezorgdheid, actiebereidheid en frustratie over de maatregelen van de overheid.
Niet overal evenveel bewustzijn over klimaatverandering
De enquête werd in België uitgevoerd tussen half september en half november 2024 bij 759 respondenten die representatief zijn voor de Belgische bevolking (leeftijden van 18 tot 74 jaar, verschillende geslachten, opleidingsniveaus en regio's).
Een meerderheid van de Belgen is zich bewust van de klimaatverandering
Uit de enquête blijkt dat 53 % van de Belgen klimaatverandering als een groot probleem erkent, terwijl 10 % ze als minder problematisch ervaart. Voor slechts de helft van de ondervraagden (48 %) is klimaatverandering echter voornamelijk te wijten aan menselijke activiteiten.
Bovendien blijft de kennis over het Belgische klimaatbeleid beperkt: meer dan de helft (53 %) zegt er weinig of niets over te weten.
Zichtbare en voelbare effecten
Bijna 4 op 5 Belgen (78 %) hebben al tekenen van klimaatverandering opgemerkt. De meest genoemde fenomenen zijn:
Klimaatverandering: een voelbare impact op het dagelijks leven
Hogere kosten en materiële verliezen
Klimaatverandering heeft een directe impact op de portemonnee en het comfort van mensen. Dit zijn de sterkst voelbare gevolgen:
Angst voor klimaatverandering aanwezig, maar in beperkte mate
60 % van de Belgen zegt zich zorgen te maken over de klimaatverandering - 33 % is zelfs zeer bezorgd.
Wanneer de vraag verder wordt uitgediept aan de hand van de eco-angstschaal (Clayton, S., & Karazsia, B. T. 2020), zien we een meer uitgesproken tendens bij vrouwen. Slechts 1 % van de ondervraagden bereikte echter een niveau van eco-angst dat hoog genoeg was om psychologische ondersteuning te rechtvaardigen.
Concrete acties tegen klimaatverandering, maar afgeremd door financiële barrières
Ecologische gewoonten al goed ingeburgerd
Belgen nemen steeds meer duurzaam gewoonten aan, vooral om economische redenen, bijvoorbeeld:
Nog te veel economische belemmeringen
Ondanks de wil om actie te ondernemen vindt 67 % van de ondervraagden dat de kosten te hoog zijn om verder te gaan. Het gebrek aan subsidies (48 %) en de afwezigheid van toegankelijke alternatieven (46 %) zijn ook belangrijke barrières.
Luide roep om doeltreffender beleid
De Belgen verwachten concrete actie van de overheid. Als prioriteiten worden genoemd:
- de ontwikkeling van het openbaar vervoer
- de strijd tegen fast fashion
- betere financiële ondersteuning voor de energie-efficiëntie van hun woning
Ze blijven echter kritisch tegenover de huidige strategieën, vooral in Wallonië, waar de ontgoocheling over de overheidsmaatregelen groter is.
Conclusie
Hoewel de Belgen zich bewust zijn van de klimaatverandering en de gevolgen ervan al voelen, blijven hun mogelijkheden om actie te ondernemen beperkt door economische beperkingen. Meer initiatieven van de overheid, gekoppeld aan betere informatie, lijken essentieel om een vlotte overgang naar een duurzame levensstijl mogelijk te maken.
