Tips en suggesties voor duurzaam speelgoed voor kinderen
De markt van spellen en speelgoed is sinds het begin van de coronacrisis explosief gegroeid. In de periode van januari tot augustus 2021 nam de verkoop in België met maar liefst 14 % toe.
Met de feestdagen (in zicht) zal het succes van de spellen en het speelgoed wellicht niet verdwijnen. In dat aanbod heeft duurzaam speelgoed meer dan ooit de wind in de zeilen.
Gezondheid en veiligheid
Veel speelgoed bevat giftige stoffen. Dit is vooral terug te vinden in plastic, en aangezien kleine kinderen vaak dingen in hun mond steken, kan je plastic materiaal dus beter vermijden. Duurzaam speelgoed bevat geen giftige stoffen en is dus veiliger voor je kind.
Milieubewustzijn
Ouders durven veel geld uitgeven voor het plezier van hun kinderen. Dat een speelgoed op vier vandaag meer dan € 50 kost, valt ook te verklaren door de steeds meer uitgesproken voorkeur voor ecologische, lokale en dus duurdere spellen. Het aanbod volgt, wat zich vertaalt in twee grote tendensen.
Enerzijds wordt het speelgoed steeds vaker vervaardigd uit natuurlijke of gerecycleerde materialen terwijl het gebruik van plastic afneemt. Dat laatste geldt trouwens ook voor de verpakkingen. In een jaar is de verkoop van houten speelgoed in België met 38 % gestegen. Anderzijds zien we de productie steeds vaker naar Europa verhuizen, al blijft Azië nog goed voor 70 % van de productie.
Fabrikanten, verdelers en ouders lijken over te schakelen op een meer milieuverantwoord gedrag, wat wij alleen maar kunnen toejuichen.
Wat is duurzaam speelgoed?
Om als ecologisch te kunnen worden beschouwd, moet speelgoed een geringe impact op het milieu hebben doorheen zijn levenscyclus, van het moment van ontwerp tot het moment dat het versleten is.
Natuurlijke materialen
Het moet lokaal worden geproduceerd uit natuurlijke, hernieuwbare, biologisch afbreekbare en recycleerbare materialen. En natuurlijk mag het geen enkel risico inhouden voor de gezondheid van de kinderen.
Lokale productie
Naast het gebruik van duurzame materialen, wordt duurzaam speelgoed lokaal geproduceerd. Dit voorkomt dat het speelgoed de hele wereld over gestuurd moet worden en verkleint dus de ecologische voetafdruk.
Biologisch afbreekbaar en recycleerbaar
Duurzaam speelgoed is door het gebruik van natuurlijke en hernieuwbare materialen biologisch afbreekbaar en recycleerbaar. Alle gebruikte materialen zoals hout en katoen kunnen met andere woorden volledig terug afgebroken worden.
Tips voor het kiezen van duurzaam speelgoed
Controleer de materialen
Kies voor kwaliteit, eerder dan voor kwantiteit. Je kunt beter een mooi duurzaam spel geven dan meerdere plastic gadgets die het niet lang zullen uitzingen.
Vermijd plastic
Mijd en ban zelfs plastic speelgoed [URL: https://www.test-aankoop.be/familie-prive/jonge-gezinnen/dossier/duurzaam-speelgoed/tips] voor kinderen jonger dan 3 jaar, die nog alles in hun mond steken, in het bijzonder pvc of evaschuim die additieven bevatten die de werking van het hormonaal stelsel en de schildklieren kunnen verstoren.
Kies voor lokaal geproduceerd speelgoed
Door de kiezen voor lokaal geproduceerd speelgoed steun je niet alleen de lokale handelaren, maar verklein je ook nog eens je ecologische voetafdruk. Lees al onze tips voor duurzaam speelgoed.
Zoek naar certificaten en labels
Speelgoed krijgt pas een ecolabel toegekend als de fabrikant zelf daartoe stappen onderneemt. Een onafhankelijk certificeringsorganisme moet dan nagaan of het speelgoed conform de criteria is. Dat kost veel geld en niet alle merken van speelgoed kunnen zich dat veroorloven. Veel speelgoed dat gezond is voor zowel het milieu als voor de kinderen hebben daarom geen ecolabel.
Overigens bestaat er geen algemeen label dat ethisch, ecologisch speelgoed zonder gezondheidsrisico garandeert. Ontdek welke labels staan voor veilig en kwalitatief speelgoed.
Suggesties voor merken voor duurzaam speelgoed
Ardennes toys
Speelgoed in ecologisch hout, ontworpen en geproduceerd bij ons. Het is uiterst sterk. De onderdelen schuiven in elkaar ; je hebt geen gereedschap of bevestigingsstukken nodig.
Egmont toys
Dit is een Belgische designer en fabrikant die een ruim assortiment van speelgoed voorstelt in hout, metaal, wilg en stof, maar ook knuffels en deco-artikelen voor kamers van kinderen tussen 0 en 10 jaar.
Haba
Ook dit is een Duits merk. Haba is gekend voor zijn gezelschapsspellen, zijn assortiment van spelletjes om kinderen wakker te maken en zijn houten speelgoed dat geschikt is vanaf de geboorte. Met spellen en speelgoed dat voor alle leeftijd aangepast is, behoort het merk tot de beste duurzame merken.
Janod
Dit is een Frans merk gespecialiseerd in spellen en speelgoed van hout en karton. Het hecht veel belang aan duurzaam bosbeheer en strijdt tegen overconsumptie met een kliniek waar speelgoed kan worden hersteld.
Vilac
Een Frans merk waarvan de traditie van gedraaid en gelakt houten speelgoed al dateert van 1011. Het assortiment is sindsdien uitgebreid naar ander speelgoed. Nog meer merken voor duurzaam speelgoed ontdekken?
Om als ecologisch te kunnen worden beschouwd, moet speelgoed een geringe impact op het milieu hebben doorheen zijn levenscyclus, van het moment van ontwerp tot het moment dat het versleten is.
Het moet lokaal worden geproduceerd uit natuurlijke, hernieuwbare, biologisch afbreekbare en recycleerbare materialen. En natuurlijk mag het geen enkel risico inhouden voor de gezondheid van de kinderen.
Dit type speelgoed kent steeds meer succes omdat alsmaar meer mensen zich bewust worden van de gezondheidsrisico’s van speelgoed en omdat ze zich zorgen maken over de ecologische voetafdruk van het gezin.
Dit zijn de elementen waarmee je het best rekening houdt.
Maak een goede keuze
- Kies speelgoed dat bij jouw kind in de smaak zal vallen, dat dus aangepast is aan zijn leeftijd en inspeelt op zijn interesses zodat het niet snel in een hoek belandt en het kind al gauw naar ander speelgoed vraagt.
- Kies voor kwaliteit, eerder dan voor kwantiteit. Je kunt beter een mooi duurzaam spel geven dan meerdere plastic gadgets die het niet lang zullen uitzingen.
Opteer voor natuurlijke materialen: hout, katoen, hennep,…
- Speelgoed in stof is ideaal voor de allerkleinsten: knuffels, speelmatten, poppen, boekjes… Kies producten uit biologisch katoen met het GOTS-label of met het Oekotex 100-certificaat (meer hierover in het deel over de labels).
- Kies voor speelgoed in hout. Vergis je echter niet: niet alle houten speelgoed is ecologisch. Onder de benaming “hout” vind je massief hout maar ook spaanplaat waar formaldehyde in zit, wat bij kinderen kan zorgen voor ademhalingsproblemen of astma.
Kijk ook uit voor de aanwezigheid van zware metalen in de verf of vernis waarmee speelgoed in hout soms is behandeld.
In het ideale geval gaat om het inheems hout (beuk, berk, den, …) afkomstig uit duurzame bossen en gecertificeerd met het FSC- of PEFC-label.
Speelgoed uit bamboe en hevea kan in België niet echt als ecologisch worden bestempeld. Die twee Aziatische houtsoorten vertonen een ongunstige CO2-balans, omwille van hun transport naar hier. - Kies rubber voor “zacht” speelgoed, voor in bad of voor de allerkleinsten: bijtringen, rammelaars, blokken, balletjes,… Vaak zijn de materialen die worden gebruikt om plastic soepel te maken, schadelijk voor de gezondheid (hormoonontregelende ftalaten).
Te mijden
- Mijd en ban zelfs plastic speelgoed voor kinderen jonger dan 3 jaar, die nog alles in hun mond steken, in het bijzonder pvc of evaschuim die additieven bevatten die de werking van het hormonaal stelsel en de schildklieren kunnen verstoren.
Alle plastic speelgoed kan giftige stoffen bevatten zoals ftalaten, polycyclische aromatische waterstoffen of gebromeerde vlamvertragers. - Vermijd geparfumeerd speelgoed, dat allergene en irriterende stoffen kan bevatten.
- Vermijd elektronische spelletjes. Ze bevatten metalen waarvan de ontginning vaak gebeurt in dubieuze omstandigheden met gevaar voor de gezondheid van de arbeiders. Bovendien kunnen die metalen het water en de bodem vervuilen.
- Vermijd verpakkingen. Klein speelgoed kan worden verpakt in een doek of gerecycleerd papier.
Je hoeft niet altijd (speelgoed) te kopen
- Je kunt met jouw buren afspreken om speelgoed uit te wisselen.
- Geef de voorkeur aan tweedehandsspeelgoed, die je op allerlei ruilsites kunt terugvinden.
- Maak zelf of met jouw kinderen speelgoed uit gezonde materialen. Je kunt het dan zelf schilderen of een persoonlijke toets geven.
- Een mooi bord met mandarijnen, gedroogd fruit, zelfgemaakte koekjes en/of biochocolade heeft altijd effect. En waarom geen sinterklaastaart ?
Speelgoed krijgt pas een ecolabel toegekend als de fabrikant zelf daartoe stappen onderneemt. Een onafhankelijk certificeringsorganisme moet dan nagaan of het speelgoed conform de criteria is. Dat kost veel geld en niet alle merken van speelgoed kunnen zich dat veroorloven. Veel speelgoed dat gezond is voor zowel het milieu als voor de kinderen hebben daarom geen ecolabel.
Overigens bestaat er geen algemeen label dat ethisch, ecologisch speelgoed zonder gezondheidsrisico garandeert.
Onze selectie
- Spiel Gut is een Duits ecolabel dat de kwaliteit van kinderspeelgoed garandeert. Dat wordt dan getest door wetenschappers, ouders en kinderen, volledig onafhankelijk van de fabrikanten. Het ludieke en pedagogische belang, de fabricatie, de materialen, de assemblage van het speelgoed, al die elementen worden beoordeeld alsook of het speelgoed goed is afgestemd op de leeftijd van het kind. Speelgoed met ht Spiel Gut-ecolabel bevat geen gevaarlijke stoffen.
- Het Europese Ecolabel garandeert dat het speelgoed een levenscyclus heeft die milieuvriendelijk is, vanaf de productie over het gebruik ervan tot de latere verwijdering. Het label wordt uitgereikt door een speciale commissie van de Europese Unie. Je kunt het onder meer terugvinden op papierwaren, potloden, verf, …
- NF environnement is een Frans label dat wordt toegekend aan speelgoed dat geen gevaarlijke stoffen, zware metalen of nanomaterialen bevat. Het label certificeert dat het speelgoed een levenscyclus heeft met respect voor het milieu, van de fabricatie tot het levenseinde. Alleen speelgoed in hout, textiel, leder, kunststof, rubber met vulling in papier of karton kan een label krijgen.
- Blauer Engel is een officieel ecolabel van Duitse oorsprong, dat zich baseert op strikte en erkende milieucriteria. Het gaat om speelgoed in hout, speelgoed zonder batterijen maar op zonne-energie, verven, viltstiften, potloden en kleurboeken.
Speelgoed in stof
Het label Oekotex 100 garandeert dat er geen bepaalde schadelijke stoffen in het speelgoed zitten of dat een bepaald gehalte dat in de wetgeving is opgenomen, niet wordt overschreden.
Het GOTS-label garandeert dat minstens 70 % van de vezels biologisch zijn en voegt daar andere sociale en milieuwaarborgen aan toe.
Het CE-merkteken
De markering “CE” moet op alle speelgoed voorkomen dat op de Europese markt wordt aangeboden. Ze geeft aan dat de wetgeving wordt nageleefd (onder meer een verbod op bepaalde toxische verbindingen, maximumnormen voor bepaalde stoffen,…). Het gaat echter louter om een verklaring van de fabrikant. Er worden wel ad random controles georganiseerd, maar niet systematisch alvorens het speelgoed te koop wordt aangeboden.
Uitkijken voor greenwashing
Kijk uit voor bedrieglijke etiketteringen. Uitdrukkingen zoals bio-, eco- of natuurlijk speelgoed, suggestieve merknamen, verpakkingen in specifieke kleuren, overdreven claims kunnen je op het verkeerde been zetten. Er heerst hier vaak een gebrek aan informatie en transparantie. Kies daarom voor erkende labels.
Zonder volledig te willen zijn, hebben we voor jou een aantal merken geselecteerd die het duurzaamheidsaspect hoog in het vaandel dragen. Je vindt catalogi op hun website, maar de spellen en het speelgoed worden in België verdeeld en zijn verkrijgbaar in de gespecialiseerde winkels.
We geven ze in alfabetische volgorde. Weet echter dat sommige websites helaas niet in het Nederlands beschikbaar zijn, maar in het Frans en/of het Engels:
Ardennes toys: speelgoed in ecologisch hout, ontworpen en geproduceerd bij ons. Het is uiterst sterk. De onderdelen schuiven in elkaar ; je hebt geen gereeedschap of bevestigingsstukken nodig.
https://www.ardennestoys.com/
Bioviva: dit is een Frans merk dat gespecialiseerd is in gezelschapsspellen vanaf 3 jaar. Ze hebben aandacht voor verschillende thema’s zoals de sensibilisering voor de planeet of de ontdekking van de wereld. Het volledige assortiment heeft het FSC-label.
https://www.bioviva.com/fr/
Egmont toys: dit is een Belgische designer en fabrikant die een ruim assortiment van speelgoed voorstelt in hout, metaal, wilg en stof, maar ook knuffels en deco-artikelen voor kamers van kinderen tussen 0 en 10 jaar.
https://www.egmonttoys.com/nl/intro
Everearth: dit is een Duits merk dat baby’s en kleine kinderen milieuvriendelijk speelgoed wil aanbieden in stof en in hout, afkomstig van lokaal en FSC-gecertificeerd hout. Everearth controleert de hele productieketen om zo milieuvriendelijk speelgoed aan te bieden tegen redelijke prijzen.
https://everearth-shop.eu/
Haba: ook dit is een Duits merk. Haba is gekend voor zijn gezelschapsspellen, zijn assortiment van spelletjes om kinderen wakker te maken en zijn houten speelgoed dat geschikt is vanaf de geboorte. Met spellen en speelgoed dat voor alle leeftijd aangepast is, behoort het merk tot de beste duurzame merken.
https://www.haba.de/en_DE
Hevea: dit is een Deens merk dat speelgoed en voorwerpen voor kinderen in 100 % natuurlijk rubber aanbiedt, als alternatief voor plastic. Het assortiment is volledig ecologisch voor het welzijn van de kindjes en de planeet.
https://heveaplanet.com/
Janod: dit is een Frans merk gespecialiseerd in spellen en speelgoed van hout en karton. Het hecht veel belang aan duurzaam bosbeheer en strijdt tegen overconsumptie met een kliniek waar speelgoed kan worden hersteld.
https://www.janod.com/fr
Jouécabois: Bretoens merk met wortels in een familiale zagerij die hout uit duurzaam beheerde bossen verwerkt. Het is gespecialiseerd in houten bouwspellen en houten speeltuigen voor buiten.
https://www.jouecabois.com/
Lillipuciens: made in Belgium. Opgericht in 1995 door twee vriendinnen. Speelgoed in stof is het stokpaardje van het merk.
https://www.lilliputiens.be/nl/
Scratch: een Belgisch merk dat zijn productie toevertrouwt aan een netwerk van ambachtslui en producenten die zorgvuldig zijn geselecteerd.
https://www.scratch-europe.com/nl-be/
Vilac: een Frans merk waarvan de traditie van gedraaid en gelakt houten speelgoed al dateert van 1011. Het assortiment is sindsdien uitgebreid naar ander speelgoed.
https://www.vilac.com/fr/
Vulli: Frans merk dat gekend is voor de giraf Sophie die sinds meer dan 50 jaar wordt vervaardigd uit 100 % natuurlijk rubber. Vulli stelt een assortiment voor baby’s voor dat volledig ecologisch is, meer bepaald de collectie So’pure waarbij 100 % biologisch katoen wordt gebruikt alsook maïsvezel en 100 % natuurlijk rubber.
https://www.vulli.fr/fr/