Hoe onderhoud ik mijn wasmachine?

Een niet goed onderhouden wasmachine kan mettertijd minder goed gaan werken, vieze geurtjes afgeven, je wasgoed ruw of vaal maken enz. Hoe kun je dat voorkomen? Hieronder 3 tips om je wasmachine goed te onderhouden.

Regelmatig reinigen

De eerste stap om je wasmachine in een goede staat te houden, is zorg dragen voor de toegankelijke onderdelen. Reinig dus regelmatig het zeepbakje, de filter, de afdichting van de deur enz.

Kalkaanslag vermijden

De volgende stap is de kalk aanpakken die zich in de machine afzet, voornamelijk op het verwarmingselement. Dat kan op twee manieren. Door een antikalkmiddel toe te voegen bij elke wasbeurt, kun je kalkvorming beperken. Kalkaanslag die zich in de loop der maanden heeft opgestapeld, kun je dan weer verwijderen met een ontkalker. Als je een goed product gebruikt, zijn beide methodes even doeltreffend. Na 100 wasbeurten met een antikalkmiddel is het verwarmingselement nog steeds zo goed als nieuw. En dat is evengoed het geval als je na 100 wasbeurten zonder antikalkmiddel een ontkalker gebruikt.

Welke methode je het best toepast, hangt af van jouw wasgewoontes. Onze test heeft uitgewezen welke middelen je het best gebruikt. Dat hoeft je trouwens niet veel te kosten, want de beste producten zijn lang niet de duurste.

In de volgende secties gaan we dieper in op het voorkomen en verwijderen van kalkaanslag. We onderzochten:

1. Kalkaanslag voorkomen
2. Hardnekkige kalkaanslag verwijderen
3. Antikalkproducten en ontkalkers: onze test
4. Alternatieve kalkbestrijders

Stof verwijderen

Denk er tot slot aan om al het stof, alle wasmiddelresten en micro-organismen die hier en daar achterblijven, te verwijderen. Zitten er zwarte vlekken op jouw wasgoed en ruikt het niet fris? Dan is het hoog tijd om alle resten (stof, wasmiddel …) en micro-organismen (bacteriën, schimmels) uit je wasmachine te verwijderen.

Schimmel is een vrij recent probleem, doordat onze wasgewoonten de laatste jaren zijn veranderd. Lees alles over schimmelvorming in je wasmachine.

Hoe ontstaat kalkaanslag?

Als water wordt verwarmd, gaan de aanwezige calcium en het magnesium in contact met zuurstof kristalliseren. Zo ontstaat calcium- en magnesiumcarbonaat, wat in feite kalk is. Kalk kan zich onder meer vasthechten aan het verwarmingselement van jouw wasmachine. Afhankelijk van de waterhardheid, de soort van wasmiddel en het wasprogramma (warm of koud) wordt die kalklaag alsmaar dikker. Hierdoor verslechtert de werking van de machine.

Ken je waterhardheid

De hardheid van jouw leidingwater geeft aan hoeveel kalk het bevat. Hoe meer kalk, hoe harder het water (regenwater is zacht). Het aanbevolen gebruik van antikalkmiddelen en wasmiddel hangt af van de waterhardheid. Die kun je het gemakkelijkst te weten komen door contact op te nemen met jouw watermaatschappij (AWW, IWM, Farys, Vivaqua …). Je vindt de gegevens op jouw waterfactuur.

Je kunt ze ook zelf achterhalen door middel van een teststrookje, waarop je de hardheid aan de hand van de verkleuring kunt aflezen. Zo'n teststrookje is onder meer te koop bij aquariumwinkels. Deze testmethode is wel minder nauwkeurig.

Een tablet bij elke wasbeurt

De combinatie van een wasmiddel en een antikalkproduct is de beste manier om kalkaanslag te voorkomen en een uitstekend wasresultaat te verkrijgen met minder wasmiddel. Een antikalkmiddel verzacht het water immers, waardoor je minder wasmiddel nodig hebt. Gebruik in dat geval dus de aanbevolen dosis wasmiddel voor zacht water. Die informatie zou op elke verpakking moeten staan, maar helaas is dat niet altijd het geval.

Wanneer?

Op deze manier kalkaanslag voorkomen is aanbevolen als: 

• Je hard water hebt (meer dan 30° FH)
• Je vooral waspoeder gebruikt
• Je vooral op 40° of hogere temperaturen wast

Kalk achteraf aanpakken

Ontkalkers zijn bedoeld om de kalk die zich maandenlang heeft opgestapeld, af te breken. Deze producten gebruik je dus met een andere bedoeling en minder vaak dan preventieve antikalkproducten. Met een ontkalker moet je de wasmachine leeg laten draaien. Meestal volstaat een kort wasprogramma.

Hoe vaak je het best ontkalkt, hangt van de omstandigheden af. Als je middelhard leidingwater hebt en af en toe op meer dan 40°C wast met waspoeder, gebruik je het best eens om de zes maanden een ontkalker. Anders is dat minder vaak nodig: was je met zacht water, met een vloeibaar wasmiddel en altijd op een lage temperatuur, dan moet je dat niet eens jaarlijks te doen.

Wanneer?

Deze methode is aanbevolen als: 

• Je middelhard of zacht leidingwater hebt;
• Je vooral vloeibaar wasmiddel gebruikt;
• Je vooral op lage temperaturen wast.

Kalkaanslag voorkomen kost niet veel

In het verleden hebben we al herhaaldelijk een test gedaan van antikalkproducten. De meeste daarvan werken behoorlijk goed. Maar hun prijs verschilt sterk. Zeker is dat je echt geen € 120 per jaar uit moet geven aan dure producten zoals het bekende Calgon. De huismerken van supermarkten scoren ook vaak er goed en zijn een pak goedkoper. Zo betaal je amper € 12 per jaar als je kiest voor de antikalktabletten van Winny of Everyday.

Ontkalkers zijn doeltreffend, maar moeilijker te vinden

Sommige ontkalkers, zoals die van HG en Dr. Beckmann, vind je gewoon in de supermarkt. Deze producten scoorden in onze laatste test echter middelmatig. Andere producten, die op de markt worden gebracht door fabrikanten van huishoudelektronica zoals Miele en Bosch, scoren vaak beter, maar zijn moeilijker te vinden. Je moet er veeleer voor naar een elektrozaak met huishoudtoestellen of je kunt ze bestellen via de website van de fabrikant.

Er bestaan nog andere middeltjes tegen kalk dan de producten die je in de winkel vindt. Maar werken die ook evengoed?

Azijn

Azijn staat bekend om zijn ontkalkende werking. Daarom hebben wij ook dit middel uitgetest tegen kalk in wasmachines. Daarvoor gebruikten we witte keukenazijn van 8 %. De conclusie is geen verrassing: hoe meer azijn je gebruikt, hoe minder kalkaanslag er achterblijft. Met 0,5 l azijn konden we 29 % van de kalkaanslag verwijderen, met 1 l azijn 33 % en met 2 l azijn 45 %. Dat zijn prima resultaten, al kunnen ze niet tippen aan de resultaten van de meeste ontkalkers die we hebben getest (die van Miele verwijdert bijvoorbeeld 97 % van de kalkaanslag). We kunnen deze methode dus niet echt aanraden, maar ook niet afraden. Gebruik je toch azijn, laat de machine dan alleszins leeg en zonder wasmiddel draaien. De chemische eigenschappen van wasmiddelen en van azijn gaan namelijk niet samen: als je ze tegelijkertijd gebruikt, doen ze elkaars werking teniet. Daarmee verkrijg je dus niet het verwachte resultaat.

Natriumbicarbonaat

Sommige mensen gebruiken natriumbicarbonaat, ook bekend als baking soda, om het water te verzachten en vetvlekken te verwijderen. Als je dat bij elke wasbeurt toevoegt, voorkomt het inderdaad kalkaanslag op het verwarmingselement van de wasmachine. Het mineraalgehalte in het wasgoed blijft wel extreem hoog, waardoor dat er grauw uitziet. Deze methode is dus niet  doeltreffend op beide vlakken, terwijl wij vinden dat een goed antikalkmiddel zowel het verwarmingselement als de was moet verzorgen. Daarom raden wij baking soda niet aan als antikalkmiddel.

Zitten er zwarte vlekken op jouw wasgoed en ruikt het niet fris? Dan is het hoog tijd om alle resten (stof, wasmiddel …) en micro-organismen (bacteriën, schimmels) uit je wasmachine te verwijderen.

Schimmel is een vrij recent probleem, doordat onze wasgewoonten de laatste jaren zijn veranderd.

• Wasmachines verbruiken minder water dan vroeger om water en energie te besparen. Maar met minder water spoelen ze ook minder grondig, waardoor er meer resten kunnen achterblijven.
• Bovendien wassen we tegenwoordig op lagere temperaturen om energie te besparen. Voor bepaalde micro-organismen is 30°C echter de ideale temperatuur om te groeien.
• We gebruiken vandaag ook meer vloeibare wasmiddelen en bontwaspoeders, die geen percarbonaat (bleekmiddel) bevatten, een stof met een bacteriedodende werking.

Bleekmiddelen toevoegen

Net zoals kalkaanslag kun, je ook schimmelvorming in je wasmachine voorkomen. Een doeltreffende preventieve methode is percarbonaat aan de witte was toevoegen. Percarbonaat is relatief milieuvriendelijk en is zowel puur te koop (bijvoorbeeld het "zuurstofbleekmiddel" van Ecover) als in hoge concentratie aanwezig in sommige vlekkenmiddelen (Vanish Oxi Action Crystal White Poeder). Bleekwater zou je ook kunnen gebruiken, maar dat is niet aan te raden, omdat het zeer milieubelastend is.

Wassen op hoge temperatuur

De wasmachine regelmatig een programma laten afwerken op een zeer hoge temperatuur (70 tot 95°C) helpt ook opbouwende lagen schimmel te verwijderen. Om nog beter te reinigen, kun je daar eventueel wat universeel waspoeder (waarin percarbonaat zit) aan toevoegen. Sommige wasmachines hebben zelfs een speciaal reinigingsprogramma. Hoe vaak dat aanbevolen is, verschilt van merk tot merk: om de 14 dagen, om de 40 wasbeurten …

In de winkel vind je bovendien speciale producten die jouw wasmachine zouden reinigen, al dan niet met ontkalkende functie. Wij hebben deze producten niet getest. Tijdens een bevraging van wasmachinefabrikanten over het schimmelprobleem, werden deze producten alleszins niet als een oplossing genoemd. Al de antwoorden van de fabrikanten wezen op het belang van een regelmatige reinigingscyclus op een hoge temperatuur.

Als ecologisch alternatief gebruiken sommige mensen ook wel natriumbicarbonaat om oppervlakkig vuil, vet en bacteriën te verwijderen. Wrijf de toegankelijke onderdelen hoe dan ook altijd goed droog en laat de deur na elke wasbeurt openstaan om de wasmachine te laten luchten. In een vochtig milieu gaan immers bacteriën woekeren.