Werkgeheugen, processor en opslagruimte: haal het meeste uit je pc of laptop

RAM: Wat is het en waarom is het belangrijk?

What is RAM?

RAM staat voor Random Acces Memory en is het interne geheugen van je computer. Een andere vaak gebruikte term is werkgeheugen. Het werkgeheugen ziet er uit als een latje als je je computer openvijst (maar doe dat liever niet als je geen ervaring hebt). Het is een essentieel onderdeel van je computer omdat je processor hier tijdelijke bestanden bewaart. De hoeveelheid werkgeheugen wordt uitgedrukt in GB (gigabyte). Naarmate je computer over meer werkgeheugen beschikt, kan je computer meer taken tegelijkertijd uitvoeren. Je kunt dus in de praktijk meerdere programma's openen en erin werken zonder dat je computer trager reageert.

Hoeveel RAM heb je nodig?

De hoeveelheid RAM heeft een invloed op de aankoopprijs van je pc of laptop, dus hoewel het belangrijk is dat je zeker voldoende werkgeheugen hebt, staat kiezen voor meer werkgeheugen dan je nodig hebt vaak gelijk aan een nodeloze uitgave. Kies een laptop met minstens 8 GB RAM, maar als je wat meer comfort wilt, dan is 16 GB een veiligere keuze. Voor een Chromebook kan 4 GB voldoende zijn. De trend in de markt geeft ook aan dat de meeste gebruikers op veilig spelen en voor 16 GB werkgeheugen kiezen al is dat niet altijd nodig.

Gamers hebben niet per se meer dan 16 GB nodig. Zij halen meer voordeel uit 2x8 GB dan 1x16 GB. Meestal zijn gaming laptops makkelijker open te vijzen en hebben zij plaats voor een extra latje RAM. Doe je aan serieuze videobewerking dan heb je 32 GB en meer nodig.  

Welk type werkgeheugen?

DDR 3, 4 of 5. DDR staat voor double data rate. Dat betekent niet elke generatie twee keer zo snel is. Een goede indicatie van de snelheid is de klokfrequentie in MHz of Megatransfers per seconde in MT/s (bijvoorbeeld. 4800 in 32 GB DDR5 (SODIMM) @ 4.800MT/s of 3200 in 16 GB DDR4 (SODIMM) @ 3.200MT/s). De meeste laptops zijn uitgerust met DDR4, een standaard uit 2014. Momenteel is de laatste versie DDR5, uitgekomen in 2020 maar veel laptops zijn hier nog niet mee uitgerust en zeker niet onder de 1 000 euro.

Processor: wat is het verschil tussen verschillende types?

Wat is een processor?

De processor is het hart van de computer. Hoe krachtiger de processor, hoe sneller je computer werkt. De belangrijkste indicatoren van een goede processor zijn de letter op het einde van de naam, de generatie en het gamma. Dit zijn echter slechts indicatoren. Tal van andere factoren zoals de koeling van de laptop, het wergeheugen en het tweaken van de processor door de fabrikant spelen ook een rol in de uiteindelijke prestaties. 

Verschillende types processoren

Windows

De twee grootste producenten van processoren voor Windows laptops zijn Intel en AMD.  Beide gebruiken een gelijkaardige manier van naamgeving. Intel Core en AMD Ryzen hebben eerst een cijfer dat het gamma beschrijft zoals i3, i5, i7 of i9 bij Intel Core en 3, 5, 7 of 9 bij AMD Ryzen. Daarna volgt het generatiegetal dat jaarlijks eentje omhoog gaat. Intel Core start bij 2010, AMD Ryzen bij 2016. Aan de 12 en de 6 in respectievelijk Intel Core i3-1235U en AMD Ryzen 7 6800H kan je afleiden dat het processoren uit 2022 zijn.

Een van de belangrijkste gegevens is de letter op het einde van de naam. Deze geeft aan of het processor voor licht of zwaar gebruik is. Zie je een U, G1, G4 of G7 dan gaat het om een processor die zuiniger met de batterij omgaat maar wel een pak minder presteert dan eentje met een H of HX op het einde. Laptopprocessoren van Intel met een P achteraan zitten ergens in het midden.

Gamers, grafici of programmeurs die meerdere virtuele machines willen laten draaien hebben baat bij een H-processor. Voor andere gebruikers volstaat een lichtere processor.  Naast AMD en Intel Core heb je nog Intel Celeron-, Pentium- en AMD Athlon-processoren. Dat zijn allemaal instapmodellen, goed voor een Chromebook of een basislaptop maar verwacht er niet al te veel van. 

Apple

Samen met de 2020 Mac mini, MacBook Pro 13” 2020 en MacBook Air 2020 heeft Apple zijn eigen processoren geïntroduceerd. De M1- en M2-processoren beschikken over een ARM-architectuur. Het verschil met klassieke x86 architectuur zit hem in een vereenvoudigde instructieset en betere prestaties per verbruik.

Dit merken wij ook tijdens onze tests. De M1 en M2 MacBooks leveren uitstekende prestaties voor een lange accuduur. Om optimaal gebruik te maken van de M1- en M2-processoren heb je applicaties nodig die voor ARM-processoren geschreven zijn (herkenbaar aan “native for Apple silicon”). Indien niet, zal je Rosetta 2 moeten gebruiken (vertaler van x86 naar ARM). Deze werkt zeer goed maar de prestaties zullen toch wel minder zijn.

Verder zijn alle belangrijke componenten (CPU, GPU, Opslag en RAM) in het moederbord geïntegreerd. Dit biedt prestatiewinsten maar heeft als gevolg dat je je laptop niet zal kunnen upgraden. Je zal het moeten blijven doen met de opslag en het werkgeheugen die je bij de aankoop selecteert.

Geheugen: SSD heeft HDD verdrongen

Wat is het geheugen? 

Het geheugen van je computer dient om al je documenten, foto's, video's en dergelijke te bewaren. Het is dus belangrijk dat het geheugen voldoende opslagruimte bevat, uitgedrukt in GB (gigabyte). Zeker foto's en video's in een hoge resolutie kunnen veel van je opslagruimte in beslag nemen.

Type geheugen: SSD of HDD?

Bijna alle laptops anno 2023 zijn uitgerust met een SSD of Solid State Drive. De tijden van dure SSD's liggen gelukkig al lang achter ons. Wij raden aan om niet minder dan 256GB SSD opslag te kiezen. Meer is altijd welgekomen maar weet dat fabrikanten vaak meer dan dubbel vragen dan wat je apart kan kopen. Spijtig gaat deze praktijk ook gecombineerd met vast gesoldeerde opslag of het ontbreken van een aansluiting om tweede SSD te plaatsen.

Binnen de SSD's heb je twee grote categorieën: SATA SSD's en NVMe SSD's. NVMe kan veel hogere snelheden halen al merk je daar niet altijd zo veel van. Bij dagelijks gebruik zul je mogelijk merken dat alles iets sneller reageert, maar meer niet. Spelletjes zullen waarschijnlijk sneller laden met een NVMe SSD dan met een SATA SSD maar tijdens het spelen zul je voor het overige weinig of geen verschil merken. Content creators of zij die vaak grote aantallen van bestanden moeten verplaatsen hebben wel baat bij een snellere SSD. 

Het voordeel van HDD of Hard Disk Drive is nog steeds dat ze per GB opslag goedkoper zijn. Vooral bij grotere volumes kan het economisch voordelig zijn om als tweede schijf een HDD te hebben. Houd er wel rekening mee dat HDD's meer energie verbruiken dan SSD's en gevoeliger zijn voor schokken. Sommige goedkopere Windows laptops en chromebooks zijn uitgerust met een eMMC of embedded Multi Media Card. 

Extra opslagruimte: online of externe SSD

Als je de opslagruimte van je laptop of pc wilt uitbreiden, heb je de keuze uit twee manieren: je neemt een abonnement op de Cloud voor online opslagruimte of je koopt een externe SSD.

Bewaren in de Cloud

Het voordeel van online opslagruimte is dat je met verschillende apparaten aan je bestanden kunt. Het is ook in eerste instantie goedkoper dan een laptop kopen met een grotere interne opslagcapaciteit. 

Daar staat tegenover dat je maandelijks moet betalen om je online opslagruimte te "huren". Als je offline bent, heb je uiteraard ook geen toegang tot je bestanden. Afhankelijk van je internetabonnement kun je beperkt zijn qua volume dat je online kunt opslaan. Ten slotte is er altijd wel een soort risico als je je bestanden toevertrouwt aan een derde partij.

Externe SSD

Je vindt al SSD's van 1 TB voor 100 euro. Je laptop moet dan wel zijn uitgerust met een USB 3.0 aansluiting om de externe SSD te kunnen gebruiken.Zet je vaak veel bestanden over en wil je dat het snel gaat, dan vind je 1 TB Thunderbolt SSD's voor ongeveer 300 euro. In dat geval is het beter dat je laptop is uitgerust met een Thunderbolt 3 of 4 aansluiting om optimaal gebruik te kunnen maken van de duurdere SSD. Lees meer over de type aansluitingen op een pc in ons dossier over aansluitingen.

Op zoek naar een nieuwe laptop?

Nu je voldoende gewapend bent met relevante kennis over enkele essentiële laptoponderdelen, kun je in onze vergelijker laptops op zoek gaan naar een laptop op jouw maat.