Wat is DAB+ en hoe luister je ernaar?

In België kun je gratis zowel analoge als digitale radio ontvangen via de ether. Het digitale systeem dat wordt gebruikt heet DAB+ en deed bij ons zijn intrede in 2019.

In dit dossier gaan we dieper in op volgende vragen:

• Wat is DAB+?
  
• Wanneer verdwijnt FM en wordt volledig overgeschakeld op DAB+?
  
• Wat zijn de verschillen tussen DAB en DAB+?
  
• Is de geluidskwaliteit van DAB+ beter?
• Hoe luister ik thuis naar DAB+?
• Naar welke DAB+-zenders kan ik in mijn regio luisteren?

Wat is DAB+?

DAB betekent Digital Audio Broadcasting en is een standaard die het toelaat om audiosignalen digitaal via de ether te sturen met als belangrijkste kenmerken:
• veel meer antennes nodig;
• minder zendvermogen per antenne voor de operator;
• meer zenders dan op het FM-netwerk;
• betere geluidskwaliteit.

Maar dit vereist natuurlijk nieuwe hardware. Een bestaande AM/FM-radio ontvangt geen DAB+-signalen. Lees meer over welke radio je nodig hebt om thuis naar DAB+ te luisteren.

Bij DAB+ worden muziekbestanden gecomprimeerd met de audio codec AAC+. Dat is de opvolger van het meer gekende MP3. Met dit audioformaat kun je muziek beter tot zijn recht laten komen, op voorwaarde dat de zender de muziekbestanden niet te zeer comprimeert vooraleer ze worden uitgezonden.

De DAB-standaard begon als een Europees onderzoeksproject in de jaren ’80. Ze situeert zich tussen 174 MHz en 240 MHz bandbreedte, dus ruwweg de dubbele frequentie van FM. De Norwegian Broadcasting Corporation (NRK) lanceerde de eerste DAB-zender (NRK Klassiek) op 1 juni 1995, waarna de BBC nog in hetzelfde jaar volgde met ook een zender. Sinds 2007 werd de DAB-standaard vervangen door de DAB+-standaard. Dit heeft als gevolg dat een DAB-radio die de DAB+-standaard niet ondersteunt ook niet meer werkt. 

Wanneer verdwijnt FM en wordt volledig overgeschakeld op DAB+?

Op dit moment worden veel radiozenders, zoals die van de VRT en commerciële zenders, zowel via analoge FM-frequenties als via DAB+ uitgezonden. Het is de bedoeling dat dit dubbele systeem op termijn gaat verdwijnen. Het analoge FM-signaal zal worden afgeschakeld, zodat alleen DAB+ overblijft.

Wanneer FM-radio precies gaat verdwijnen in ons land is nog onduidelijk. De overheid zal pas een stappenplan uitwerken voor de afbouw als de helft van het geluisterde volume digitaal (via DAB+ of streaming) is. Eind 2021 was dat volgens Digitale radio Vlaanderen 41%. Maar die cijfers tellen alle luistermethodes samen, zoals digitale radio via de decoder en internetradio. Dit geeft een vertekend beeld. Het zou eerlijker zijn om alleen FM met DAB+ te vergelijken.

Doordat er nog geen duidelijkheid is over een definitieve deadline voor FM-signalen, maar ondertussen nog altijd FM only-radio’s worden verkocht, is het risico aanwezig dat consumenten en het milieu zullen worden gedupeerd. Stel je immers voor dat je vandaag een FM-radio koopt zonder DAB+-functie en over pakweg 2 jaar wordt beslist om geen FM-signalen meer uit te zenden. 

Je blijft dan zitten met een radio die niet defect is, maar toch onbruikbaar is geworden. Ongetwijfeld had je op het moment van aankoop gedacht om langer dan 2 jaar van je radio te kunnen genieten. In plaats daarvan is je toestel nu rijp voor het stort… En dat is dan weer belastend voor het milieu.

Pas vanaf 1 januari 2023 moet elke nieuwe radio verplicht een digitale ontvanger voor DAB+ hebben.

Of digitale radio ook voor een betere geluidskwaliteit zorgt, is nog een andere kwestie. Dat ontdek je in de volgende paragraaf.