Hoe kies, brouw en bewaar je je thee en infusies
Grands cru's
Twee theesoorten uit dezelfde streek zullen nooit dezelfde smaak hebben, daarvoor zijn er te veel factoren die de smaak beïnvloeden (weersomstandigheden, hoogte, bodemtype …). Net zoals bij wijn staan sommige streken bekend om hun "grand cru". Een voorbeeld is Darjeeling, een Indiase streek aan de voet van de Himalaya. De Darjeeling-thee wordt trouwens de champagne onder de thee genoemd.
Verwerking en soort thee
Het type thee hangt af van de wijze waarop de blaadjes worden verwerkt. Dit zijn de voornaamste theesoorten:
- Witte thee: deze soort wordt langzaam gedroogd in de zon, wat een zoete en bloemrijke smaak oplevert. Deze thee is zeldzaam en uiterst verfijnd. Hij wordt geproduceerd op basis van de knoppen en de mooiste blaadjes van de theestruik. De witte thee is niet gefermenteerd.
- Groene thee: deze variant is evenmin gefermenteerd, maar wel meer bewerkt dan de witte thee. Groene thee heeft een licht bittere smaak.
- Gele thee: weinig voorkomende Chinese thee met een milde en verfrissende smaak, die wordt geoxideerd bij een hoge temperatuur en vochtigheidsgraad.
- Zwarte thee: door de theeblaadjes en –knoppen na de oogst te verflensen, te kneuzen, te fermenteren en te drogen ontstaat de donkere kleur en de typische krachtige smaak van zwarte thee. De variëteiten worden meestal genoemd naar de plaats van oorsprong, bijvoorbeeld Assam, Ceylon, Keemun of Darjeeling.
- Rode thee: sterke smaak. Rode thee is in feite een type zwarte thee, maar dan nog meer gefermenteerd.
- Oolongthee of halfzwarte thee: de smaak en geur van deze soort ligt tussen die van de groene en zwarte thee. Oolongthee is halfgefermenteerde thee met een fruitige en verfijnde smaak.
Blends, parfums en infusies
Vandaag vind je in de handel nog zelden thee die afkomstig is van een en dezelfde plantage. Vaak gaat het om blends. En met dat mengen gaat het helaas van kwaad naar erger! Want de fabrikanten hebben de neiging om theesoorten van middelmatige kwaliteit te mengen met het oog op een goedkoper eindproduct.
Zo moet de melange "English Breakfast" in principe bestaan uit Darjeeling en Ceylon (= thee uit Sri Lanka, Ceylon is de oude naam van dat land). Maar in de praktijk blijken talloze goedkope versies samengesteld uit variëteiten uit Afrika en Zuid-India.
Thee heeft ook andere namen, afhankelijk van de regio waar het geteeld wordt. De populaire matcha is bijvoorbeeld een Japanse groene thee. Het is een thee in poedervorm waarvan de blaadjes volledig vermalen worden en die dus anders wordt geconsumeerd dan gewone thee. Het poeder wordt snel opgelost in een vloeistof zoals water of melk.
De thee kan ook worden geparfumeerd met jasmijn, vanille, vruchten, bergamot – de beroemde Earl Grey – munt enz.
Kruidenthee, infusies van bloemen, kruiden, specerijen, planten of vruchten (rozenbottel, linde, kamille, verbena, munt enz.) worden vaak ten onrechte "thee" genoemd, ook al bevatten ze niet het geringste blad van de plant camelia sinensis en bijgevolg geen cafeïne. Voorbeelden hiervan zijn kamille-infusies.
Thee en kruidenthee zijn goede leveranciers van mineralen en van nature caloriearm. Thee, infusies op basis van planten, vruchten, melanges van kruiden, bloemen en specerijen zijn daarom een goede bron van hydratatie, een gezond alternatief voor water.
Maar welke kleine extra's kunnen thee en kruidenthee voor je gezondheid opleveren? Zijn hun effecten daadwerkelijk bewezen?
Thee
Thee bevat veel stoffen die interessant zijn voor ons lichaam, zoals kalium, fluor, mangaan, aluminium, tannines en flavonoïden. De laatste twee zijn polyfenolen, dat zijn antioxidanten die je cellen en weefsels beschermen. Je vindt deze stoffen in zwarte thee en nog meer in groene thee, maar ook in noten, wijn, cacao, fruit en groenten, en vooral in druiven en bessen.
Er worden dus heel wat deugden geassocieerd met thee, maar is dat wel gerechtvaardigd? Een kleine quiz.
Kruidenthee of infusie
Hoewel verschillende effecten van thee op de gezondheid bewezen zijn, is het niet zo eenvoudig als het gaat om infusies op basis van planten. Hoewel hun heilzame eigenschappen worden ondersteund door bepaalde wetenschappelijke bewijzen, ontbreekt het nog steeds aan echte grootschalige studies om deze voordelen met zekerheid te bevestigen.
Hier is een overzicht van veelgebruikte infusies op basis van planten en hun mogelijke effecten op de gezondheid:
Kamillethee
Deze kleine geel-witte bloem heeft een uitstekende reputatie, en er worden veel gezondheidsvoordelen aan toegeschreven. Kamillethee kan een heilzaam effect hebben op de vermindering van stress, en heeft ook een kalmerend en slaapverwekkend effect. Deze bloem heeft ook het potentieel om de bloeddruk te verlagen, de spieren te ontspannen, en heeft een antimicrobiële werking. Ze kan ook menstruatiekrampen verlichten. Het is echter beter om ze te vermijden voor kleine kinderen vanwege mogelijke sporen van botulisme.
Gemberthee
Gember heeft de reputatie dat het helpt bij het bestrijden van misselijkheid en braken, de spijsvertering bevordert en als ontstekingsremmer werkt, bijvoorbeeld bij verkoudheid. Gember zou ook een hypoglykemisch effect hebben, dus de bloedsuikerspiegel verlagen.
Citroengrasthee
Dit kruid is geschikt om de spijsvertering te ondersteunen. Citroengras is ook geschikt om angst en nervositeit weg te nemen, omdat het een positief effect heeft op het zenuwstelsel. Het kan ook de slaap bevorderen.
Pepermuntthee
Pepermunt is een variant van munt. De plant staat bekend om zijn spijsvertering bevorderende eigenschappen en zou misselijkheid, een opgeblazen gevoel en buikkrampen verlichten.
Steranijs- en zoethoutthee
Deze infusies kunnen de bloeddruk verhogen. Dit hypertensieve effect wordt afgeraden voor zwangere vrouwen die maximaal één tot twee kopjes per dag zouden mogen drinken. Hoge bloeddruk verlaagt het aantal voedingsstoffen en de hoeveelheid zuurstof die door de placenta gaat.
Venkel- en anijsthee
Deze kruidenthee wordt gebruikt om spijsverteringsproblemen tegen te gaan. Deze planten bevatten echter van nature bepaalde plantaardige gifstoffen die moeten worden vermeden door zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Venkel zelf bevat veel minder plantaardige gifstoffen dan de infusies die ervan worden gemaakt en veroorzaakt dus geen problemen wanneer het wordt gekookt. Geef ook geen venkel- en anijsthee aan baby‘s om bijvoorbeeld darmkrampen te verlichten.
Rooibos
Rooibos bevat veel antioxidanten die de vrije radicalen kunnen neutraliseren die verantwoordelijk zijn voor de veroudering van het menselijk lichaam. Het zou ook heilzame effecten kunnen hebben op diabetes en op hart- en vaatziekten.
Rozenbottelthee
Deze plant is een bron van vitamine C en antioxidanten die een positief effect kunnen hebben op het immuunsysteem. Het zou ook een ontstekingsremmer kunnen zijn.
Saliethee
Salie is een kruid dat een positief effect heeft op de galblaas. Bovendien kan het ook doeltreffend zijn tegen nachtelijk zweten.
Tijmthee
Een infusie op basis van tijm kan helpen bij het bestrijden van vermoeidheid en griepachtige aandoeningen. Tijm stimuleert ook de spijsvertering en helpt bij krampen en een opgeblazen gevoel.
Timing
De infusietijd kan verschillen van variëteit tot variëteit, maar drie minuten lijkt een goed gemiddelde om thee te zetten met een ideaal aroma. Als je niet lang genoeg wacht, komen niet alle werkzame stoffen vrij. Kruiden in bulk moeten ongeveer tien minuten trekken.
Temperatuur
90°C voor zwarte thee. Groene thee is delicater en kun je dus beter laten trekken in water van 70°C. Voor kruidenthee situeert de ideale watertemperatuur zich tussen 95 et 97°C. Gebruik dus geen kokend water zodat je alle werkzame bestanddelen van de planten (en dus hun positieve effecten op de gezondheid) behoudt.
Water
Theekenners verkiezen mineraalwater boven leidingwater, dat naar hun smaak vaak te veel kalk en soms ook te veel chloor bevat. Water dat rijk is aan kalk of chloor kan de aroma's overheersen en de thee bitter maken. Het water giet je in een warm recipiënt waarin je eerst de thee hebt gedaan.
Hoeveelheid
Als je losse thee gebruikt, reken je op een koffielepeltje per persoon plus eentje voor de theepot. Theebuiltjes zijn in theorie berekend op één persoon.
Let erop dat de temperatuur, de infusietijd en het gewicht van theezakjes aanzienlijk kunnen variëren. Raadpleeg dus de instructies op de verpakking.
Goede bewaaromstandigheden maken het mogelijk de houdbaarheid aanzienlijk te verlengen. Verschillende factoren zijn belangrijk:
- De kwaliteit van thee gaat achteruit onder invloed van licht, vochtigheid, geuren en een hoge temperatuur. Bewaar je thee daarom in een luchtdichte, donkere verpakking op een koele en droge plaats.
- Als je een grote theeliefhebber bent, koop hem dan in een grote verpakking en vul een kleine doos voor dagelijks gebruik, waarbij je de rest in de oorspronkelijke hermetisch afgesloten verpakking laat zitten. Op die manier wordt de kwaliteit van de thee langer gegarandeerd.
- De basisregel is als volgt: hoe donkerder de thee, hoe langer hij houdbaar is zonder zijn specifieke smaak en eigenschappen te verliezen. Groene thee oxideert sneller en verliest daardoor sneller zijn aroma.
De meeste zakjes zijn niet recycleerbaar
Theezakjes mogen dan wel milieuvriendelijk lijken, ze zijn dat niet. De technische eigenschappen die ze moeten hebben, zoals weerstand tegen warm water, maken het eenvoudigweg niet mogelijk zuiver papier te gebruiken dat niet aan deze eisen voldoet. Aan de traditionele theezakjes moet polymeer worden toegevoegd, een materiaal dat bestand is tegen heet water. Deze zakjes bevatten dus plastic waardoor ze ongeschikt zijn voor recycling (plastic wordt niet afgebroken) en moeten dus met het restafval worden weggegooid.
Sommige theezakjes zijn wel composteerbaar, helaas weten we als consument niet hoe we ze moeten identificeren. Soms staat er op de verpakking "biologisch afbreekbaar theezakje", maar dat zijn vermeldingen van de fabrikanten die dus niet officieel zijn. Vertrouw alleen op kwaliteitslabels zoals "OK Compost" en "OK Compost Home" die op sommige verpakkingen te vinden zijn.
Sommige bevatten microplastics
Naast de traditionele zakjes zijn er verpakkingen op basis van nylon of PET-plastic, meestal piramidevormig en licht glanzend wit, die voor een betere verdeling van de aroma‘s zorgen. Hoewel ze de smaken beter verdelen (en dat moet nog bewezen worden), voegen ze ook miljarden stukjes microplastic en nanodeeltjes toe aan je drankje.
Er is weinig bekend over de effecten op de gezondheid en op het milieu en de potentiële risico's van blootstelling aan microplastics en nanodeeltjes. Uit voorzorg zou je kopje er gewoonweg totaal geen mogen bevatten. Deze deeltjes komen ook in het milieu voor: in het water, de bodem, dieren die ze inslikken...
Dit zijn goede redenen om te kiezen voor thee in bulk en kruidenthee, en om het metalen theebolletje van je grootouders boven te halen.