Bijkomende maatregelen blijven noodzakelijk om te vermijden dat – na de coronacrisis en de economische crisis – het overleven van de eurozone opnieuw in gevaar zou komen door een nieuwe overheidsschuldencrisis.
De opschorting van het stabiliteitspact moet landen de budgettaire soepelheid bieden om maatregelen te treffen om de epidemie in te dijken en hun economieën te ondersteunen.
Anderzijds is het zo dat reeds vóór de crisis een meerderheid van de eurolanden de convergentiecriteria niet respecteerde (Verdrag van Maastricht uit 1992 voorzag al een begrotingstekort van minder dan 3 procent van het bbp en een staatsschuld lager dan 60 procent; werd dan in 1997 in Amsterdam aangevuld met het Stabiliteitspact om de begrotingen van de eurozone op één lijn te krijgen en de stabiliteit van de euro te waarborgen). Dit jaar zal wellicht slechts een handvol lidstaten erin slagen om af te klokken met een begrotingstekort onder de 3% van het bbp (recessie zal fiscale inkomsten onderuithalen en uitgaven om de epidemie in te dijken en de steunmaatregelen te financieren zullen hoog zijn).
De echte uitdaging zit in het 'mutualiseren' of gemeenschappelijk maken van de schulden. De houdbaarheid van de overheidsschuld staat nu al ter discussie, in het bijzonder voor Italië dat al een staatsschuld torste van ruim 130% van zijn bbp. De Europese centrale bank zal de komende maanden opnieuw massaal overheidsschuldpapier opkopen op de markten, maar ze is daarbij gebonden aan quota per land. Op termijn zal ze dus niet nog meer Italiaanse overheidsobligaties kunnen opkopen en moeten er andere oplossingen worden gevonden om landen met belabberde overheidsfinanciën overeind te houden.
Daarvoor liggen er twee scenario's op tafel.
Ofwel kan het Europees solidariteitsmechanisme (ESM) aangesproken worden, wat een oplossing is die snel uitvoerbaar is en ook aanvaardbaar is voor landen die erg huiverachtig staan tegenover de mutualisering van schulden. Nadeel is dat het beschikbare bedrag beperkt is (ESM gespijsd met 700 miljard euro). Ofwel kan er Europees overheidsschuldpapier worden uitgegeven dat gewaarborgd wordt door alle landen gezamenlijk, de zogenaamde 'eurobonds', die in deze tijden ook wel 'coronabonds' worden genoemd. Maar alvorens dat scenario waarheid kan worden, zullen er in diverse lidstaten eerst nog een heilige huisjes moeten sneuvelen...
Haal voordeel uit onze analyses over het reilen en zeilen van onze economieën 1 maand gratis!