Europese landen werken al enkele jaren aan de invoering van een financiële transactietaks (FTT), beter bekend onder de naam ‘Tobintaks’. De beslissing daaromtrent werd op de jongste bijeenkomst van de Europese ministers van Financiën alvast nog maar eens uitgesteld tot eind januari.

Belasting op alle beurstransacties

Het oorspronkelijke idee om een tobintaks (naar de Amerikaanse econoom James Tobin) in te voeren dateert al van begin de jaren ’70, na het opgeven van de goudstandaard en het Bretton Woods-systeem, dat sinds WO II stabiele wisselkoersen had gegarandeerd. De tobintaks zou toen een belasting op valutatransacties worden met de bedoeling weer meer stabiliteit te brengen.

De Europese tobintaks waarover nu sprake is, richt zich op alle beurstransacties en zou dus telkens geheven worden bij de aan- en verkoop van een beursgenoteerd product. Het is dus gewoon een beurstaks, en hoe groot de gevolgen ervan zullen zijn, is uiteraard afhankelijk van de hoogte ervan.

Voordelen en nadelen

Een financiële transactietaks heeft tot doel de speculatie op financiële producten aan banden te leggen. De toename van de kosten op aan- en verkoop zet een rem op de flitshandel waarbij grote partijen heel snel, soms in maar een paar seconden tijd, inspelen op kleine koersschommelingen.

Hoewel het idee om de financiële sector een deel van de kosten van de crisis te laten terugbetalen, mee aan de basis van de taks lag, bestaat het gevaar dat banken en beleggingsfondsen de taks gewoon doorschuiven naar de particuliere belegger. Daarnaast zou de taks volgens tegenstanders een negatief effect hebben op de beurs. Het aantal transacties kan afnemen, waardoor de financiële markten minder liquide worden en de marktwerking wordt verstoord. En last but not least, een dalende effectenhandel kan de inkomsten uit beurstaksen voor de overheden sterk doen dalen en dus wegen op de overheidsfinanciën.

Welke vooruitzichten?

De tobintaks stuit op verzet van diverse partijen in ons land. Zij willen een herhaling van de speculatietaks vermijden, die na amper één jaar eind 2016 al weer werd afgevoerd wegens te duur (lees: lagere overheidsinkomsten). Of de taks er komt, en wat de impact zal zijn, is dus nog onzeker. Wordt dus vervolgd, ten vroegste eind januari…