In welke aandelen belegt Lyxor MSCI Indonesia UCITS ETF, het door ons aangeraden fonds dat mikt op de beurs van Jakarta? Niet in Indonesische aandelen zoals men op het eerste zicht zou kunnen denken, maar wel vooral in aandelen uit de eurozone zoals Ahold Delhaize, Banco Santander, Daimler, Siemens, enzovoort.

Waarom? Om als onderpand en betaalwijze te dienen voor een afgeleid product dat ervoor zorgt dat de tracker netjes de evolutie van de onderliggende index MSCI Indonesia zal volgen.

Zo goed mogelijk nabootsen

Zo goed als alle beursgenoteerde trackers willen de prestatie van hun onderliggende index zo goed mogelijk evenaren. Zo tracht de tracker iShares Core S&P 500 UCITS ETF de evolutie van de index van de 500 grootste Amerikaanse aandelen na te bootsen en doet de tracker XACT OMXS30 hetzelfde met de index van de 30 grootste Zweedse aandelen. 

Die manier van beleggen, waarbij enkel gestreefd wordt naar het behalen van een even goed resultaat als de index, en niet naar een beter resultaat, wordt passief beleggen genoemd. Niet-beursgenoteerde fondsen proberen meestal, via actief beheer, hun onderliggende index te kloppen. Iets waar ze niet altijd in slagen, verre van zelfs.

In dit artikel zullen we het hebben over de manier waarop de evolutie van de onderliggende index gevolgd wordt door de ETF. Want die kan verschillen tussen de producten. Daarbij kunnen we een onderscheid maken tussen de fysieke replicatie enerzijds en de synthetische replicatie anderzijds.

Wilt u weten welke techniek een bepaalde ETF gebruikt? Dat vindt u terug u in de officiële documentatie van de ETF, zoals prospectus en de technische fiche van het product.

FYSIEKE TRACKER
De meest eenvoudige methode om een index na te bootsen, is door alle of bijna alle effecten van die index te kopen.

Portefeuille
Neem bijvoorbeeld SPDR MSCI Europe Utilities UCITS ETF. De tracker belegt in dezelfde 21 aandelen als de index MSCI Europe Utilities. De top drie van het fonds: National Grid (15%), Iberdrola (14%) en Enel (13%) zijn niet toevallig de grootste namen uit die index. En ze hebben ook niet toevallig hetzelfde gewicht in de portefeuille als bij die index. Elke handelsdag wordt de evenwichtsoefening overgedaan. De beheerder van de ETF houdt zich bezig met het beheren van de kasstromen in de portefeuille (dividenden en intresten) en het verwerken van de gelden die in en uit het fonds vloeien.

Transparantie
Op de website van elke beheerder vindt u de volledige portefeuille van de ETF terug.

Tegenpartijrisico
De kans dat een financiële tegenpartij waarmee een contract werd gesloten in gebreke blijft, is miniem. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren tijdens het uitlenen van effecten, waarbij die niet op tijd terug in de portefeuille van de ETF komen. Ook daar zijn veiligheidsmechanismen voor en niet elke ETF houdt zich bezig met dat soort praktijk.

Kosten
Naast de lopende kosten (beheer, administratie, enzovoort) betaalt u ook de transactiekosten van de verhandelde effecten binnenin de portefeuille.

SYNTHETISCHE TRACKER
De beheerder van een synthetische tracker bootst de evolutie na van de index zonder rechtstreeks te beleggen in de effecten van deze index.

Portefeuille
In plaats van de effecten die in de index zitten fysiek aan te kopen, wordt hier belegd in een mandje kwalitatieve aandelen of obligaties die als zakelijk onderpand gaat dienen voor een zogenaamde swapovereenkomst met een investeringsbank.

Een swap (van het Engels to swap: ‘ruilen, omwisselen’) of ruilcontract is een financieel product waarbij een partij een bepaalde kasstroom of risico ruilt met dat van een andere partij. In ruil voor het rendement van dat onderpand (dividenden, intresten, koersevolutie) krijgt de tracker het rendement van zijn referentie-index.

Transparantie
Een blik werpen op de portefeuille van een synthetische ETF kan tot verwarring leiden. Denk bijvoorbeeld aan Lyxor Indonesia dat vooral uit aandelen uit de eurozone bestaat (zie hoger). Een ander voorbeeld. Amundi ETF BBB Corporate UCITS ETF volgt een index van bedrijfsobligaties in euro op de voet. De portefeuille van die ETF bestaat uit … staatsobligaties in euro.

De transparantie is gelukkig sterk verbeterd de laatste jaren. Nu vindt u op de website van de meeste ETF’s gegevens terug over de eigenlijke portefeuille, de portefeuille van de index én de tegenpartijen waarmee gewerkt wordt.

Tegenpartijrisico
Dat wordt aanzien als het grote euvel. Het is ook de reden waarom heel wat beleggers niet synthetisch willen beleggen. Want wat als de financiële tegenpartij waarmee de swapovereenkomst werd afgesloten in gebreke blijft? Dan loopt alles in de soep en zal de evolutie van de tracker niet langer die van zijn index zijn. Als dat gebeurt, zal het onderpand worden verkocht om de belegger te behoeden voor verlies.

Zowel de wetgever als de ETF-emittent zijn zich daar natuurlijk van bewust. Zij proberen dat risico zo veel mogelijk in te dijken. Door te werken met meerdere tegenpartijen om het belang van elke partij te verkleinen. Door te kiezen voor een kwalitatief onderpand (vandaar de keuze voor staatsobligaties in de portefeuille van de Amundi-ETF bijvoorbeeld). Door het aanhouden van onderpand dat meer waard is dan de activa van de ETF. Door het beperken van het tegenpartijrisico tot slechts 10% van de portefeuille (een vereiste om het Europese kwalitatieve label UCITS te mogen dragen). Enzovoort. Dat alles moet ervoor zorgen dat ook de synthetische ETF voldoende bescherming biedt.

Kosten
Naast de lopende kosten (beheer, administratie, enzovoort) betaalt u ook de kosten verbonden aan het swapcontract. Die zijn zeer laag waardoor de totale kostprijs van de synthetische ETF in het algemeen lager zal liggen ten opzichte van de fysieke ETF. Sommigen aanzien dat als een vorm van risicopremie.

Kiest u best voor voor een fysieke tracker of een synthetische tracker?

Wij liggen alvast niet wakker van het tegenpartijrisico. De diverse veiligheidsmechanismen indachtig moet er al heel wat gebeuren vooraleer het tot een probleem zou leiden. Een concreet geval waarbij dat gebeurde in het verleden kennen we niet. In principe hebben we dan ook niets tegen synthetische ETF’s.

Maakt het dan uit of u kiest voor een fysieke tracker of een synthetische? Het antwoord zal afhangen van het product en de markt waarin het belegt. In onze analyse van ETF’s houden we, naast andere factoren (zoals fiscaliteit binnenin het fonds), ook rekening met de replicatiemethode.

In sommige gevallen zal een fysieke ETF meer aangewezen zijn, in andere een synthetische, in nog andere maakt het niet echt uit. In sommige categorieën, bijvoorbeeld die van bepaalde grondstoffen, hebt u zelfs geen keuze en moet u synthetisch kiezen.

Wij beleggen in tal van ETF’s in onze modelportefeuilles. Ze worden alle fysiek beheerd, met uitzondering van de Indonesische aandelen: db x-trackers MSCI Indonesia Index UCITS ETF en Lyxor MSCI Indonesia UCITS ETF.