Gestimuleerd door megatrends zoals artificiële intelligentie, cyberbeveiliging, hernieuwbare energie en blockchain, wisten thematische ETF’s beleggers te verleiden omdat ze beloofden de groei van toekomstgerichte sectoren te benutten.
Toch lijkt hun succes te tanen. De kapitaalstromen verschuiven steeds meer naar brede, algemene ETF’s.

Dat neemt niet weg dat thematische ETF’s relevante instrumenten blijven om een portefeuille te diversifiëren. Op voorwaarde dat je een structurele trend niet verwart met een voorbijgaande hype.

Wat is een thematische ETF?

In tegenstelling tot klassieke ETF’s die een brede index volgen (MSCI World, S&P 500), focussen thematische ETF’s zich op één idee of één trend .
Ze beperken zich niet tot één sector, maar doorkruisen meerdere industrieën om een globale dynamiek te vatten: energietransitie, vergrijzing, digitalisering, robotica…

Zo zal een Clean Energy ETF producenten van zonne-energie bundelen, samen met batterijfabrikanten en bedrijven actief in energieopslag.

Waarom een terugval?

Verschillende factoren verklaren de afnemende populariteit van thematische ETF’s.

Allereerst is er het mode-effect.
Tussen 2020 en 2022 trokken thema’s als AI, blockchain en groene energie massaal kapitaal aan, aangejaagd door spectaculaire prestaties. Maar de realiteit haalde de verwachtingen in: hoge volatiliteit, scherpe correcties en soms overdreven waarderingen temperden het enthousiasme.

Daarnaast speelt de macro-economische context een rol.
De stijging van de rentevoeten heeft de aantrekkingskracht van obligaties nieuw leven ingeblazen. Beleggers hebben aandelen niet links laten liggen, maar de soms hoge waarderingen hebben hen aangezet om meer stabiliteit te zoeken. Daardoor wenden ze zich vaker tot ETF’s gebaseerd op grote indices (met name de S&P 500 en MSCI World). Vorig jaar namen deze indices maar liefst 80% van de ETF-instroom in Europa voor hun rekening.

Tot slot is er de wildgroei aan producten.
Het toenemende aantal, vaak sterk op elkaar lijkende ETF’s maakt de keuze voor beleggers complexer.

In 2021 vertegenwoordigden thematische ETF’s 17% van het belegde ETF-vermogen.
In 2025 zal dat aandeel zijn teruggevallen tot ongeveer 5%.

Nog een nut?

Thematische ETF’s hebben nog altijd een nut, maar niet om dezelfde redenen als vroeger.
Het zijn geen instrumenten voor de korte termijn. Hun selectie moet passen binnen een langetermijnvisie.
De trends waarop ze inspelen (energietransitie, cyberbeveiliging, gezondheidszorg) verdwijnen niet met één beurscyclus. Ze worden gedragen door ontwikkelingen die zich over decennia uitstrekken, zoals regelgeving, innovatie en demografie. Deze ETF’s geven toegang tot niches of marktsegmenten die moeilijk rechtstreeks via individuele aandelen te bereiken zijn.

Voorzichtigheid

Het is cruciaal om voorbijgaande hypes te vermijden. Een thema dat te veel media-aandacht krijgt, is vaak overgewaardeerd en stelt uiteindelijk teleur.
Herinner je je nog de euforie rond de legalisering van cannabis in Noord-Amerika in 2019? De Global X Cannabis ETF (ISIN-code: US37954Y1459) verloor sindsdien meer dan 80%, een duidelijk bewijs dat een hype snel kan ontaarden in een fiasco.

Daarnaast moet je aandacht hebben voor de samenstelling van de producten .
Waar een sector-ETF gemiddeld 100 tot 150 aandelen bevat, zijn sommige thematische ETF’s geconcentreerd in slechts 20 tot 30 posities, wat het risico aanzienlijk verhoogt.
Zo telt de Global X Hydrogen ETF (ISIN-code: US37960A4206) slechts 25 posities en vertoont hij een volatiliteit die bijna vier keer hoger ligt dan die van een wereldwijde aandelenindex.

Tot slot liggen de kosten van thematische ETF’s hoger dan die van klassieke ETF’s: gemiddeld tussen 0,45% en 0,75%, tegenover 0,03% tot 0,20% voor een index- of sector-ETF. Sommige zeer gespecialiseerde producten lopen zelfs op tot boven de 0,80%.