Door pensioensparen en langetermijnsparen te combineren, kan je jaarlijks tot 3 800 euro sparen. Daarbovenop komt een fiscaal voordeel van maximaal 30% van het geïnvesteerde bedrag.
Maar dat geld blijft normaal gezien geblokkeerd tot je 60 jaar bent. Het kan dus niet worden gebruikt om een woning te kopen, tenzij je een zware fiscale boete van 33% betaalt.
Het idee van CD&V (dat nog niet binnen de regering is besproken) zou jongeren toelaten om een deel van hun pensioenspaargeld vervroegd op te nemen om hun eerste woning te financieren. De belasting van 8% (die normaal op 60-jarige leeftijd wordt geheven) zou dan meteen verschuldigd zijn op het opgenomen bedrag.
Hoewel de maatregel bedoeld is om jonge gezinnen te helpen makkelijker een woning te kopen, wijzen we op verschillende negatieve effecten die op lange termijn meer kwaad dan goed zouden kunnen doen.
Een voordeel waar niet iedereen van profiteert
Het grootste probleem is de ongelijke kansen. Deze nieuwe regeling zou vooral gunstig zijn voor mensen die bijna 4 000 euro per jaar kunnen sparen, dus voor huishoudens met een comfortabel inkomen. Jongeren met een bescheidener inkomen of in een precaire situatie zouden weinig of geen toegang hebben tot dit fiscale voordeel, wat de ongelijkheid op de vastgoedmarkt nog zou vergroten.
Extra druk op de vastgoedprijzen
Door meer jongeren extra kapitaal te geven om te kopen, zou de maatregel ook de stijging van de vastgoedprijzen kunnen aanwakkeren. Dat zou sommige kopers op korte termijn helpen, maar op middellange en lange termijn de toegang tot eigendom nog moeilijker maken. Dit nieuwe belastingvoordeel zou uiteindelijk vooral de verkopers ten goede kunnen komen.
Fiscale kosten voor de gemeenschap
Het nieuwe systeem zou meer jongeren aanmoedigen om gebruik te maken van de belastingvermindering van 30%. Dat zou een impact hebben op de staatsinkomsten, zonder dat er zekerheid is dat de maatregel effectief ten goede komt aan jonge kopers (zie vorig punt).
Een reëel politiek risico
Een ander aandachtspunt is het risico van politieke koerswijzigingen. De fiscale regels voor pensioensparen en langetermijnsparen zijn in het verleden al meermaals gewijzigd. Er is geen garantie dat deze nieuwe formule op termijn stabiel zal blijven.
Minder geld bij pensionering
Door vervroegde opname van pensioensparen toe te staan, zou een deel van het geld dat bedoeld is om het pensioen aan te vullen, worden gebruikt voor huisvesting. Op lange termijn zou dat de financiële zekerheid van spaarders bij pensionering kunnen ondermijnen.
De valkuil van tak 21
Als je jong bent, beleg je beter in een fonds dat voornamelijk uit aandelen bestaat. Dat is risicovoller, maar levert op lange termijn meer op.
Als dat geld echter bedoeld is om binnen enkele jaren een woning te financieren, kies je beter voor zekerheid met een spaarverzekering van tak 21. Het rendement is lager, maar het kapitaal is wel gegarandeerd.
Maar wat doen verzekeraars als je je recht op vervroegde opname uitoefent? We weten dat uitstapkosten in ongunstige omstandigheden kunnen oplopen tot 10 à 15% van het spaargeld, nog los van de belasting. Zulke kosten betalen is natuurlijk ondenkbaar.
Bovendien, als een deel van het spaargeld uiteindelijk niet wordt gebruikt als inbreng bij de aankoop, kan het saldo geblokkeerd blijven in een tak 21-product dat op lange termijn weinig oplevert. Momenteel is het niet mogelijk om geld over te hevelen van een tak 21-verzekering naar een pensioenspaarfonds, dat op termijn rendabeler is, tenzij je een hoge boete van 33% betaalt.
De voorwaarden die Testaankoop gegarandeerd wil zien
Om het systeem eerlijker en transparanter te maken, formuleert Testaankoop enkele aanbevelingen:
– Schaf de uitstapkosten af.
– Beperk de instapkosten tot maximaal 1%.
– Verbeter de transparantie van tak 21-levensverzekeringen: de vermelde rendementen moeten netto zijn, zonder kosten, en de winstdeelname moet gelden voor de volledige spaarreserve.
– Maak de gratis en belastingvrije overdracht van ongebruikte spaargelden naar een dynamisch pensioenspaarfonds, een tak 23-product of een ETF mogelijk.
In een notendop
Het CD&V-plan zou sommige jongeren kunnen helpen sneller een woning te kopen, maar brengt ook risico’s met zich mee: minder pensioensparen, hogere vastgoedprijzen, fiscale kosten voor de gemeenschap en zwakke spaarproducten.
Uiteindelijk zou de maatregel vooral verzekeraars en rijkere huishoudens bevoordelen, terwijl sommige jongeren in de kou blijven staan.
