Gezien de sombere vooruitzichten kopen we de Franse markt als geheel niet. We raden daarentegen wel aan om in een aantal op de Parijse beurs genoteerde aandelen te investeren. Onder deze bevinden zich Air Liquide, Axa, Sanofi, Schneider, Thales en Trigano. Vallourec enkel voor wie een hoger risico aanvaardt.
De Franse premier Bayrou houdt op 8 september een vertrouwensstemming, maar de kans is groot dat zijn regering zal sneuvelen. President Macron kan dan ofwel een nieuwe regering benoemen, zonder duidelijke meerderheid, ofwel het parlement ontbinden. Die laatste optie, die op termijn moeilijk te vermijden lijkt, zal tot verkiezingen leiden waarvan de uitslag erg onzeker is in een sterk verdeeld land. Er dreigt dus een periode van instabiliteit, die zal wegen op de investeringen, de consumptie en de financiële markten.
Franse schuld zorgwekkend
Een teken aan de wand is dat de beleggers hogere rendementen eisen om Frankrijk nog te financieren. Sinds januari daalde de herfinancieringsrente van de ECB van 3,15% naar 2,15%, maar Frankrijk kon daar amper van profiteren. De 10-jaarsrente steeg van minder dan 3,3% eind 2024 naar bijna 3,5%, de rente op 30 jaar van 3,8% naar 4,4%. Er wordt dan ook vooral ingezet op schulduitgiften op korte termijn (5 jaar of minder) om de kosten te drukken. Landen zoals Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje namen ten tijde van de overheidsschuldencrisis fiscale maatregelen en herwonnen het vertrouwen van de markten. De 10-jaarsrente ligt er vandaag lager dan in Frankrijk, dat boven zijn stand bleef leven: het gemiddelde begrotingstekort over 10 jaar bedraagt er 4,7% van het bbp (ver boven de 3% uit het stabiliteitspact), de staatsschuld zwol aan van 96% van het bbp in 2014 naar 113% in 2024. Gezien de omvang van zijn schuld, weegt Frankrijk zwaar door in obligatiefondsen uit de eurozone. Een risico op wanbetaling is nog niet aan de orde, maar de politieke spanning kan de Franse rentevoeten nog hoger duwen en een impact hebben op de Europese obligatiemarkten. Op korte termijn dreigt de volatiliteit toe te nemen.
Gebrek aan strategische visie
De achteruitgang van de Franse overheidsfinanciën is te wijten aan een gebrek aan productiviteit en competitiviteit. De overheid wordt voortdurend geacht de economie bij te springen en de uitgaven zijn onvoldoende gericht en te hoog: in 2024 vertegenwoordigden ze 57% van 's lands bbp (t.o.v. ±50% in Duitsland en Italië). Om de tekorten in te dijken, werden de belastingen verhoogd en werd Frankrijk qua fiscale druk koploper in de OESO. Daarnaast kwijnden een aantal industriële paradepaardjes weg en is er geen overkoepelende visie. De OESO beveelt klassieke remedies aan: snoeien in de uitgaven, een fiscale hervorming en maatregelen om de groei te relanceren. Concrete pistes zijn o.a. het langer aan de slag houden van ouderen, meer inzetten op permanente vorming (ook online), steun voor de digitalisering van kmo's, en administratieve vereenvoudigingen om de investeringsgraad, het oprichten van bedrijven en innovatie aan te wakkeren.
Ongunstige conjunctuur
Maar de Fransen staan niet te springen om op een andere manier naar hun overheid en arbeidsmarkt te kijken. Grondige hervormingen zouden wellicht makkelijker te verteren zijn in een gunstige economische context. Maar zodra de situatie lichtjes verbetert, grijpt Parijs dat aan om moeilijke beslissingen weer wat voor zich uit te schuiven en de publieke opinie niet tegen de haren in te strijken. Intussen aarzelen bedrijven om te investeren. Amerikaanse invoerrechten en wereldwijd protectionisme helpen uiteraard ook niet. De export zal zwak blijven en de binnenlandse vraag voorzichtig. Het zullen dus nog maar eens overheidsuitgaven zijn die de groei moeten aanzwengelen... en de financiën verder zullen verzwakken. Een terugkeer naar een evenwicht lijkt uitgesloten, temeer omdat de groei zwak zal blijven en de uitgaven voor defensie stijgen.
IMF en ECB in de bres?
De Franse minister van financiën wees op het reële gevaar voor een ontsporing van de Franse overheidsschuld en een interventie van het IMF als de regering valt. De Europese schuldencrisis ligt nog vers in het geheugen. Maar het redden van Griekenland of Portugal, met een schuld van enkele honderden miljarden euro, is niet te vergelijken met het redden van Frankrijk, dat een schuld van ruim 3 300 miljard torst. Hulp van het IMF en de ECB zou onpopulaire hervormingen kunnen afdwingen, maar Frankrijk zal in de eerste plaats zichzelf moeten redden.
Conclusie
Frankrijk dreigt de zieke man van Europa te worden en beleggers draaien het land de rug toe. Vooral de financiële sector (beursgewicht van 13%), die sterk is blootgesteld aan de staatsschuld, de lokale economie en de politieke onzekerheid, betaalt de prijs. Toch herbergt de beurs van Parijs nog solide bedrijven die internationaal sterk staan en groeikansen kunnen benutten waar ze zich voordoen. Zo vinden we o.a. Air Liquide, Axa, Sanofi, Schneider, Thales en Trigano koopwaardig. Vallourec enkel voor wie een hoger risico aanvaardt.
