Crisis van 2008/2009

In 2008 klom de prijs voor een vat ruwe olie tot 140 USD. Om maximaal garen te spinnen bij dat hoge prijsniveau, dat een rendabele ontginning van zowat alle olievelden toeliet, hebben de grote oliegroepen toen geïnvesteerd om hun productie en reserves op te krikken. Hiervoor spitsten ze zich toe op offshore ontginning op grote diepte en Amerikaans schaliegas (productiekosten tot 70 USD per vat en meer).

Tussen 2008 en 2009 daalde de olieprijs echter naar zowat 60 USD per vat en boerde de rentabiliteit van de oliegroepen achteruit, waardoor een aantal van hen hun dividend moest terugschroeven of zelfs tijdelijk moesten schrappen.

Dat was echter niet het geval bij de grote, geïntegreerde spelers actief in de productie, raffinage en distributie. Zij schroefden hun investeringen en de inkoop van eigen aandelen terug om zo voldoende cash vrij te houden om hun dividend op peil te houden of zelfs te verhogen. Sommigen lieten ook tijdelijk hun schuldenlast aanzwellen om hun dividendbeleid te financieren (met relatief weinig gevolgen voor hun financiële soliditeit).

2015: moeilijk jaar

In 2015 zal de winstgevendheid van de oliegroepen terugvallen. Gezien alle grote spelers het vrijwaren of zelfs opkrikken van hun dividend echter als een prioriteit beschouwen, zullen inspanningen noodzakelijk zijn: minder investeren (wat een tijdelijke impact zal hebben op oliedienstenleveranciers, zoals Tubacex), sneller activa afstoten en aandelenprogramma's terugschroeven of opschorten.

Evolutie van de olieprijs?

Het instorten van de olieprijs is vooral te verklaren door het onevenwicht tussen vraag en aanbod alsook de wil van Saoedi-Arabië om minder rendabele concurrenten uit de markt te kegelen door de prijzen te drukken. Naarmate de wereldwijde vraag weer zal aantrekken (groei van de wereldeconomie) en de olieproductie wat zal afnemen (verdwijnen kleinere spelers, bevriezen investeringen), zal dit onevenwicht zich herstellen, al kan dat nog meerdere kwartalen duren.
We gaan er dan ook niet van uit dat de olieprijs snel opnieuw zal klimmen naar 100 USD. We mikken veeleer op een gemiddelde prijs per vat van 60 USD in 2015 en van 75 USD in 2016, om dan in 2017 en 2018 te stabiliseren rond de 90 USD.

Dat scenario kan altijd versneld worden door onverwachte productiedalingen (bijv. door politieke spanning in het Midden-Oosten) of door een vertraging van de vraag naar olie (zwakker dan verwachte economische groei).

O.i. weerspiegelt de huidige olieprijs geenszins de fundamentele marktgegevens: de productie zal dalen (reserves niet aanvulbaar en extractiekosten nemen toe) en de vraag zal toenemen (groei wereldeconomie). De olieprijs moet dan ook aantrekken de komende jaren. Als u over een beleggingshorizon van 3 tot 5 jaar beschikt, kan het interessant zijn om nu activa bij te tanken in de oliesector.

Hoe in de oliesector beleggen?

Vermijd kleine bedrijven, ga voor de grote jongens...
– De rentabiliteitsgrens voor de ontginning van schalieolie ligt rond een olieprijs van 60 à 80 USD per vat, en nog hoger voor offshore-ontginning op grote diepte. Tegen de huidige olieprijzen kampen veel kleine spelers, die hebben ingezet op deze technieken, met een zware schuldenlast en zijn ze bijgevolg niet meer rendabel.
– De grote oliegroepen daarentegen blijven wel rendabel. Ze gebruiken diverse ontginningstechnieken en kunnen zo tegen lagere kosten brandstoffen produceren. Bovendien kunnen ze dankzij de lagere olieprijs hun raffinagekosten drukken en zo deels hun gederfde inkomsten door de lagere verkoopprijzen aan de pomp compenseren. Tot slot biedt hun financiële soliditeit een veiligheidsbuffer.

Kopen:
Chevron
Onze favoriet in de oliesector. Produceert tegen lage kosten en heeft een grote blootstelling aan olie (rendabeler dan gas), waardoor de marges constant boven die van de concurrentie liggen. Ook de toename van de productie is dynamisch (+20% verwacht tegen 2017).

Repsol
Het aandeel biedt een gul rendement van 6% bruto. Nu de nationalisatie van zijn voormalige Argentijnse dochter YPF definitief tot het verleden behoort, groeit Repsol opnieuw uit tot een internationale speler en kocht het recentelijk het Canadese Talisman Energy (strategie om de productie op te voeren in stabielere regio's).

BP
Ondanks de onzekerheid rond zijn activiteiten in Rusland en de boetes voor de olieramp blijft BP interessant. De groep kan bogen op een stevige kaspositie waardoor ze ook haar gul dividendbeleid kan handhaven (rendement van 6% bruto).

Encana
Ondanks zijn beperkte omvang, maken de dynamische groei en de hercentrering van de activiteiten van gas naar olie dit tot een interessant bedrijf ter diversificatie. De koers is fors gedaald maar houdt nu rekening met de meeste uitdagingen waarvoor de sector staat.

ION Geophysical
Het lagere investeringspeil van de oliegroepen raakt de toeleveringsbedrijven keihard. ION kan evenwel rekenen op zijn solide balans om deze moeilijke periode door te komen en heeft o.i. het potentieel om daarna weer op te veren. Kopen als u een hoger risico aandurft.

Amundi ETF MSCI World Energy
Een fonds dat zich in de oliesector specialiseert en waarvan de jaarlijkse kosten vrij laag liggen.

Neveneffecten

– De chemie-, banden-, en luchtvaartsector halen voordeel uit het lage niveau van de olieprijs doordat hun operationele kosten dalen. Vermijd echter deze drie sectoren (niet goedkoop).
– De stijging van de koopkracht in de VS, o.a. dankzij de lage olieprijs, zal de consumptie aanzwengelen.
Koop Wal-Mart en Kraft.
– Door de gedaalde olieprijs zit de hernieuwbare energiesector op korte termijn in de hoek van de verliezers, maar we denken dat een aantal spelers opnieuw competitief zal worden naarmate de olieprijs aantrekt.
Koop JinkoSolar (zonne-energie).