Emergency Liquidity Assistance (ELA)
Je weet waarschijnlijk dat je spaargeld tot 100 000 euro per persoon en per bank beschermd is dankzij het depositogarantiestelsel. Dat systeem treedt in werking als een financiële instelling failliet gaat en haar verplichtingen niet meer kan nakomen. Het is de laatste verdedigingslinie voor spaarders.
Maar de Nationale Bank van België (NBB) kan al veel vroeger ingrijpen. Want een faillissement is niet altijd het gevolg van slecht beheer: ook een gezonde bank kan een liquiditeitscrisis doormaken. Met andere woorden: ze heeft tijdelijk te weinig geld om opnames te dekken of zich te herfinancieren, wat al snel tot paniek kan leiden.
Om te voorkomen dat zulke spanningen het hele systeem in gevaar brengen, beschikt de NBB over een weinig bekend instrument: de Emergency Liquidity Assistance (ELA).
Een noodboei voor levensvatbare banken
De ELA maakt het mogelijk dat de NBB tijdelijk geld uitleent aan een bank met kasproblemen, op voorwaarde dat die bank solvabel blijft en degelijke zekerheden biedt. Deze leningen zijn van korte duur (enkele dagen of weken) en worden verstrekt tegen een hogere rente dan normaal.
Het is dus geen cadeau, maar een noodsteun om een onterechte faillissementsgolf te vermijden.
Dit mechanisme heeft zijn nut al bewezen: in 2008 steunde de NBB Fortis en Dexia, twee instellingen die zwaar getroffen werden door de financiële crisis. Dankzij deze tussenkomst wist België een ineenstorting van het banksysteem te voorkomen, en beide banken hebben de ontvangen bedragen volledig terugbetaald.
Een strikt en discreet systeem
Elke hulpaanvraag wordt afzonderlijk beoordeeld. De NBB eist onderpanden (zoals obligaties of kwaliteitsvolle leningen) en past aanzienlijke decotes toe om zich te beschermen tegen mogelijk verlies.
Die omzichtigheid voorkomt misbruik en beperkt het zogenaamde moral hazard — de neiging van banken om meer risico te nemen in de veronderstelling dat ze toch gered zullen worden.
De NBB handelt met de grootst mogelijke discretie. De namen van de banken die steun krijgen, worden niet openbaar gemaakt op het moment zelf, om paniek bij klanten te vermijden. Pas wanneer de situatie gestabiliseerd is, worden de details vrijgegeven.
De ELA functionneert als een noodparachute: ze voorkomt dat een tijdelijke crisis uitmondt in een faillissement en beschermt zo indirect je spaargeld.
Samen met de depositogarantie versterkt ze de stabiliteit van het Belgische banksysteem en zorgt ze ervoor dat jouw geld, zelfs in turbulente financiële tijden, toegankelijk en veilig blijft.
