Les 1 : Wat is een obligatie?

Je wordt schuldeiser, geen aandeelhouder. En dat is een fundamenteel verschil met een aandeel.

Eenvoudig voorbeeld: Je koopt een obligatie van 1 000 EUR uitgegeven door de Belgische staat. Die belooft 3% rente per jaar gedurende 10 jaar. Resultaat:

• Je ontvangt 30 EUR per jaar gedurende 10 jaar (dus 300 EUR in totaal)

• Op het einde krijg je je 1 000 EUR terug

• Totaal ontvangen bedrag na 10 jaar : 1 300 EUR

Wie geeft obligaties uit en waarom?

Typische uitgevers van obligaties zijn:

• Staten (zoals België, Frankrijk, de Verenigde Staten)

• Ondernemingen (zoals Atenor of Gimv)

• Supranationale instellingen (zoals de Europese Investeringsbank)

Waarom? Om hun projecten te financieren: een school bouwen, een 5G-netwerk ontwikkelen, bestaande schulden herfinancieren… zonder dat ze daarvoor belastingen moeten verhogen of extra aandelen uitgeven.

Voor welk type belegger zijn obligaties interessant?

Obligaties zijn interessant als je:

• Op zoek bent naar meer veiligheid dan op de beurs te vinden is

• Een regelmatig inkomen wilt (de zogenaamde coupons)

• Een gediversifieerde portefeuille opbouwt (bijv. mix van 60% aandelen / 40% obligaties)

• Meer belang hecht aan stabiliteit dan aan maximaal rendement

Maar let op: niet alle obligaties zijn gelijk. Het risico hangt af van:

• De uitgever (bijvoorbeeld: overheid vs. risicovolle onderneming)

• De looptijd (hoe langer, hoe risicovoller)

• De economische context (inflatie, rentevoeten…)

Hoe koop je een obligatie?

Optie 1: Rechtstreeks een staatsbon kopen

Elk kwartaal geeft de Belgische staat nieuwe staatsbons uit, beschikbaar vanaf 100 EUR, rechtstreeks via de website van het Federaal Agentschap van de Schuld of via je bank.

Optie 2: Via een broker (zoals Bolero, Keytrade Bank of Saxo Bank)

Je kunt beursgenoteerde obligaties kopen. Let wel: hun koers schommelt.

Optie 3: Via een obligatie-ETF

Voorbeeld: de ETF iShares € Govt Bond 7-10yr UCITS ETF (ISIN-code: IE00B3VTN290) bevat euro-staatsobligaties op middellange tot lange termijn. Beter gespreid, meer liquiditeit. Maar de coupons worden meestal automatisch herbelegd, dus niet rechtstreeks uitgekeerd.

Wat moet je controleren vóór je koopt?

• Het bruto- én nettorendement (na kosten en belastingen)

• De kredietscore van de uitgever (AAA = zeer betrouwbaar, CCC = risicovol)

• De looptijd tot vervaldag

• De rente op de markt (als de rente stijgt, daalt de waarde van bestaande obligaties)

• De makelaarskosten

In België zijn de rente-inkomsten uit obligaties onderworpen aan 30% roerende voorheffing. Ontvang je € 100 aan coupons, dan hou je netto € 70 over.

Concrete tips

• Zoek je op korte termijn veiligheid? Kijk dan naar Belgische staatsbons op 1 jaar.

• Wil je je risico spreiden? Kies dan voor een obligatie-ETF.

• Wil je iets meer rendement en kan je wat risico aan? Bekijk dan goed gescoorde bedrijfsobligaties.

• Ook binnen een passieve beleggingsstrategie kan het zinvol zijn om 30 à 40% van je portefeuille te wijden aan obligaties (of obligatie-ETF's), zeker als je een concreet project voor ogen hebt in de nabije toekomst (zoals een woning kopen, een reis maken of carrièreswitch).