Banden: uitschuivers tijdens de productie?

Voor ons onderzoek stuurden we eerst een vragenlijst naar 12 grote bedrijven die 20 bandenmerken vertegenwoordigen. Vervolgens bestudeerden we de gepubliceerde documentatie en ondervroegen experts en aandeelhouders. Ten slotte trok een team naar de grootste rubberproducerende landen in Azië om de productieomstandigheden in de plantages te bestuderen. Het zijn die arbeidsomstandigheden die getoond worden in onze video.

Weinig bereidwillige bandenfabrikanten

Onze zoektocht naar informatie over de arbeidsomstandigheden waarin banden worden geproduceerd,stootte meteen op een waas van stilzwijgen waarmee de grote fabrikanten hun activiteiten omhullen. Nooit eerder ervoeren we zo een groot gebrek aan openheid. Weliswaar gaat het om een sector waarin een harde concurrentie woedt. Zo kregen we geen toelating om de productie- en arbeidsomstandigheden in de bandenfabrieken zelf te bekijken (de meeste banden die in Europa worden verkocht, worden daar ook gemaakt). Slechts drie fabrikanten stonden dat toe, echter op voorwaarde dat we een geheimhoudingsovereenkomst zouden tekenen. Maar dat zou ons uiteraard volkomen machteloos maken.

Geen traceerbaarheid voorrubber

Geen enkele fabrikant wou ons trouwens vertellen waar zijn natuurlijke rubber vandaan kwam. Dat was nochtans een belangrijk onderdeel van ons onderzoek, aangezien rubber zowat 20% van het gewicht van een band vertegenwoordigt. Rubber wordt vooral gewonnen in Azië (Thailand, Indonesië en Maleisië), zowel in grote plantages als bij kleine boeren. Rubberwinning is hard werk en de lonen zijn zeer laag. Kinderarbeid is bovendien niet uitzonderlijk en vakbonden zijn nagenoeg onbestaand. Niettemin stelden onze onderzoekers vast dat de arbeiders het over het geheel genomen niet slechter hebben dan de arbeiders die vergelijkbare arbeid verrichten in die landen.

Gebrek aan transparantie

Geen van de bedrijven heeft echt blijk gegeven van transparantie. Geen van de actoren krijgt dan ook een positieve score in het kader van ons onderzoek. Onze conclusies zijn vooral gebaseerd op onze analyse van de ontvangen documentatie en op de vragenlijsten die de meest bereidwillige fabrikanten hebben ingevuld: jaarverslagen, interne processen, checklists, protocollen, aangiften, vereisten voor de leveranciers enz. Dat leverde niettemin sprekende resultaten op. Pirelli, Michelin en in mindere mate ook Bridgestone onderscheiden zich duidelijk van de concurrentie. Continental werkte niet mee, maar rapporteert wel gedetailleerd. Goodyear is het slechtst gerangschikt van de grote fabrikanten. Openheid en transparantie staan duidelijk niet bovenaan op de prioriteitenlijst van de Amerikaanse bandenreus.