Digitale tv: pas op voor dure valstrikken

Per tv-toestel waarop je digitaal wilt kijken, heb je een decoder of CI+-module nodig. En aangezien de aangeboden zenders (ook de openbare!) zeer vaak versleuteld zijn opdat enkel abonnees ze kunnen zien via een smartcard, kun je niet zonder. TV Vlaanderen en TéléSat zijn de enige die de abonnee de keuze laten tussen verschillende decoders. Bij alle andere aanbieders ben je verplicht je eigen decoder te huren of kopen. Tenzij je kiest voor een CI+-module ...

CI+, het alternatief voor de decoder

Je betaalt eenmalig de aankoopprijs (€ 69 bij Telenet en VOO, en € 59 bij TéléSAT/TV Vlaanderen) en natuurlijk maandelijks nog wel het kabelabonnement (bijdrage voor distributie en auteursrechten). Met CI+ kun je wel (onbeperkt) opnames bewaren op USB of harde schijf, die je echter enkel kunt bekijken op hetzelfde toestel met dezelfde CI+-kaart. Op een USB-stick van 64GB (te koop voor zo'n € 18) kun je al meer dan 100 uur opnemen in SD en meer dan 20 uur in HD.

Er bestaat overigens een nieuwe CI+-standaard die al in Nederland op de markt is en dankzij de programmagids die verder reikt dan de volgende twee dagen kun je opnames al langer vooraf instellen. In België kiezen operatoren er bewust voor om niet te investeren in CI+-kaarten omdat het de opbrengsten uit verhuur van decoders zou teniet doen. 

De huidige standaard is CI+ 1.4, maar CI+ 2.0 staat in de steigers en daarmee is het mogelijk om via een USB-aansluiting het signaal te decoderen. Dat is nóg gebruiksvriendelijker voor de consument, maar op dit moment wordt het nog niet toegepast.

Decoders: vooral eenvoudige basistoestellen

Of ze nu al dan niet een ingebouwde harde schijf hebben, op technologisch vlak zijn de decoders van de digitale tv-aanbieders vaak allesbehalve up-to-date. De mogelijkheden zijn dikwijls pover in vergelijking met een goede dvd-recorder met harde schijf.

Enkele belangrijke nadelen:

• De decoder moet bij voorkeur permanent op het stroomnet aangesloten zijn, opdat de software eender wanneer van op afstand kan worden geüpdatet. Het is dus moeilijk om elektriciteit te besparen door het toestel uit te schakelen. Ook al is het energieverbruik van de meeste toestellen inmiddels verminderd, het blijven toch energieverslinders.

• De praktische functies zijn vaak pover. Enkele voorbeelden:
- Archiveren is eveneens onmogelijk met een decoder met harde schijf, omdat er nooit een dvd-schrijver is ingebouwd. Wees dus gewaarschuwd voor eventuele pannes … Om opnames bij te houden of uit te lenen, is een externe dvd-recorder een must.
- Opnames terugvinden op een decoder met harde schijf is niet altijd evident wanneer de naam of de datum ontbreekt.

Onze eisen:

• De wettelijke bepaling van een basispakket van onversleutelde zenders met daarin de nationale openbare omroepen en de populairste commerciële zenders, die alle providers verplicht moeten aanbieden. Je moet het kunt bekijken zonder decoder en zelfs zonder CI+-module. Op die manier zou je die zenders ook op een tweede tv-toestel kunnen bekijken zonder extra hardware. Ook de HD-signalen van deze zenders moeten vrij worden aangeboden indien beschikbaar. Volgens ons mag niemand in de kou blijven staan. Helaas heeft de VRT beslist om het DVB-T-aanbod volledig te verpatsen aan Norkring, waardoor het niet meer mogelijk is om zonder een abonnement "free to air" televisie te kijken.
• De beëindiging van het monopolie van de providers op het gebied van de decoders. De providers moeten zich gewoon aan de standaarden houden en zo derden de kans bieden om hardware aan te bieden die meer functionaliteit biedt dan de (meestal) vrij povere decoders. Daarnaast de mogelijkheid voor abonnees om geen uitrusting te hoeven kopen voor interactieve toepassingen, als die hen niet interesseren. Je moet vrij kunnen kiezen, eventueel ook voor een interactieve CI+-module.
• Je moet je opnames kunnen bewaren zolang je wilt. Tot nog toe is echter het onmogelijk om vanop de decoder een back-up te maken op een andere drager. Nochtans beschikken alle decoders over een USB-uitgang, maar deze wordt simpelweg niet gebruikt. Op zijn minst moet je de garantie krijgen dat je kwijtgespeelde opnames via de provider kunt terugeisen zonder bijkomende kosten. Steeds opnieuw worden auteursrechten aangehaald als argument waarom het niet mogelijk zou zijn om opnames te bewaren. Dat klopt niet. Aangezien alle decoders met het internet zijn verbonden, zou het perfect mogelijk zijn om opnames van een externe drager enkel te kunnen bekijken nadat je je login-gegevens van je provider ingeeft. 
• Bij een technische verandering is het vandaag niet zeker dat je jouw decoder kunt blijven gebruiken. Gewoonlijk moet je die dan vervangen door een nieuw model, wat extra kosten met zich meebrengt. Bovendien raak je zo jouw opnames kwijt. Enkele operatoren hebben de harde schijf van hun decoder al uitneembaar gemaakt, een slimme zet. Toch eisen we dat decoders zeven jaar gegarandeerde compatibiliteit krijgen, wat concreet betekent dat je tot zeven jaar na de aankoop je decoder gratis moet kunnen inruilen als deze technisch niet meer wordt ondersteund. 
• Sinds 2011 zijn de kabeloperatoren wettelijk verplicht om de kabel open te stellen voor andere concurrenten. In 2015 lanceerde Orange haar LOVE-aanbod via de kabel en wist het heel wat tv-klanten te overtuigen om over te schakelen. Desondanks blijven de marktleiders jaarlijks ongestoord hun tarieven verhogen. Betere toetredingsvoorwaarden kunnen er voor zorgen dat nog andere alternatieve aanbieders zich kenbaar maken.   
• Het televisie-aanbod op de decoder zou hetzelfde moeten zijn als op de mobiele apps. Nu is het zo dat je alle zenders van het aanbod kunt bekijken via decoder, maar slechts een selectie via de app. Ook is het zo dat je de reclame op zenders van DPG Media niet kunt doorspoelen. Dat is een beperking van de vrijheid van de consument.