Voor wie en wanneer zijn mondmaskers nuttig?

Het coronavirus verspreidt zich via druppels die vrijkomen wanneer je niest of hoest of praat. Je zou dus kunnen denken dat eender welk mondmasker zulke druppels tegenhoudt. Maar dat is hoegenaamd niet het geval. Het respiratoir masker biedt volledige bescherming, maar wordt door de schaarste strikt voorbehouden voor ziekenhuispersoneel. Het chirurgisch masker houdt slechts een deel van de druppeltjes op afstand …

Barrière bij niezen en hoesten

Draag je een chirurgisch mondmasker, het model dat chirurgen dragen in het operatiekwartier, dan worden de grote druppels tegengehouden. Het masker vormt een fysieke barrière. Dit masker wordt daarom aangeraden voor patiënten die besmet zijn met het SARS-CoV-2 virus of symptomen van een dergelijke besmetting vertonen, en hun verzorgers thuis.

En voor wie gezond is?

Daarover doen er recent heel wat tegenstrijdige meningen de ronde. Wat we zeker weten is dat een chirurgisch masker op zich onvoldoende is om te voorkomen dat een gezond persoon besmet geraakt met het virus. Zo’n masker houdt immers niet alle virusdeeltjes tegen. Het sluit niet naadloos aan op het gezicht. Bovendien zijn de gaatjes in de stof zo groot, dat kleine virusdeeltjes daar doorheen komen.

Hoe dan ook zijn een goede handhygiëne en social distancing veel belangrijker ter preventie. De druppels die vrijkomen bij hoesten, niezen of praten kunnen immers ook terecht komen op klinken, tafels, toetsenborden ... Kom je daar als gezond persoon aan met je handen en raak je nadien je gezicht aan (wat onbewust heel vaak gebeurt), dan kun je besmet geraken.

Vals gevoel van veiligheid

Wanneer we met z’n allen een masker zouden dragen, zou dat een vals gevoel van veiligheid kunnen geven, waardoor we het minder nauw nemen met maatregelen voor handhygiëne en social distancing. En dan komen we helaas bedrogen uit en zou er zelfs een toename kunnen zijn van het besmettingsgevaar.

Daarbij komt natuurlijk ook dat zulke chirurgische maskers voorbehouden moeten blijven voor wie het echt nodig heeft, zoals (vermoedelijk) besmette patiënten en zorgverleners buiten het ziekenhuis die in contact komen met dergelijke patiënten.

Zelf aan de slag

Natuurlijk staat het je vrij om zelf je naaimachine van onder het stof te halen. Op de website maakjemondmasker.be wordt uitgelegd hoe je zelf mondmaskers kunt maken, goedgekeurd door de FOD Volksgezondheid. Deze maskers zijn van mindere kwaliteit dan de chirurgische maskers, maar vormen sowieso wel een fysieke barrière voor de grote druppels en verminderen de kans dat je je gezicht aanraakt met je handen. Draag je zo’n masker, blijf dan de regels voor een goede handhygiëne en social distancing respecteren. Let er eveneens op dat het masker goed aansluit en je mond en neus bedekt. Was goed je handen met water en zeep onmiddellijk voor en na gebruik en raak het masker niet aan met je handen, enkel de linten.

Is je masker van katoen of linnen, was het dan dagelijks bij een zo hoog mogelijke temperatuur (minstens 60°C – liefst 90°C) of kook het gedurende 5 min in een kookpot. Laat het vervolgens volledig drogen voor het volgende gebruik. Heet strijken langs beide kanten kan het droogproces versnellen. Is je masker gemaakt van een synthetische stof die niet bij hoge temperatuur gewassen en gestreken kan worden, leg of hang het masker dan minstens 3 dagen in open lucht (vb. aan de wasdraad). Na die tijd zou het virus vanzelf verdwenen moeten zijn. Was het vervolgens bij 40°C en droog het zo snel mogelijk. Maskers in de (microgolf)oven of diepvries steken, in waterdamp houden, besproeien met alcohol of javel of andere tips die op sociale media circuleren om maskers te desinfecteren, werken niet of beschadigen het masker. Daarom raden wij ze af.

En wat voor ziekenhuispersoneel?

De respiratoire maskers bieden veel meer bescherming. Ze filteren immers de in- en uitgeademende lucht en houden zo virussen tegen. Hierdoor wordt het ademen met dit soort masker ook zwaarder, waardoor dit praktisch onbruikbaar is in het dagelijks leven.

Deze maskers bieden enkel bescherming bij een volledig correct gebruik: het masker moet goed aansluiten op je neusbrug en rond je mond en moet met de nodige hygiëne worden aangebracht en verwijderd.

Er dreigt in deze crisistijden voortdurend een schaarste aan respiratoire maskers: daarom is het belangrijk dat deze maskers voorbehouden blijven voor verzorgend personeel in ziekenhuizen waar besmette patiënten verzorgd worden en in laboratoria waar het lichaamsmateriaal van deze patiënten onderzocht wordt.