Jaag met ons mee op coronakwakzalvers

Bepaalde bedrijven, webshops en zelfs criminele organisaties profiteren van de angst over het coronavirus om namaakmedicijnen en nutteloze voedingssupplementen aan de man te brengen, of om buitensporige prijzen te vragen voor mondmaskers en ander beschermingsmateriaal. Afgelopen week schreef Europees Commissaris van Consumentenbescherming Didier Reynders sociale media, zoekmachines, marktplaatsen en andere platformen aan om bedrog te bannen. Zij kregen tot vrijdag 27 maart de tijd om te laten weten hoe ze dat gingen doen.

Ook wij willen komaf maken met zulke oplichterij, en daarvoor roepen we jullie hulp in om de naleving van deze deadline op te volgen. Zie jij dat er nog steeds misbruik wordt gemaakt van de coronacrisis, laat het ons dan weten. Zo kunnen wij de zaak onderzoeken en indien nodig actie ondernemen.

• Misleidende claims zoals bv. voedingssupplementen die zouden beschermen tegen het coronavirus;
• Buitensporige prijzen voor bv. mondmaskers, handdschoenen of handgel;
• Websites met valse geneesmiddelen of andere namaakproducten zoals mondmaskers.

Enkele tips om in je achterhoofd te houden vooraleer je iets zomaar gelooft of deelt.

Hoed je voor valse experts

Ga er niet zomaar vanuit dat een persoon die beweert een expert te zijn dat ook daadwerkelijk is. Op dit ogenblik wordt op verschillende websites, zoals deze, verwezen naar een zekere Dr. Andrew W. Saul. Deze “internationale expert op het gebied van vitaminetherapie” raadt hoge dosissen vitamine C aan om je tegen het coronavirus te beschermen. Dat dit werkt, is niet bewezen. Op Quackwatch staat deze man vermeld tussen de aanhangers van bedenkelijke methodes. Niet meteen de meest betrouwbare bron. En al zeker geen persoon die je als expert inzake coronavirus kunt beschouwen!

Ga er ook niet zomaar vanuit dat een persoon die als autoriteit naar voor wordt geschoven écht bestaat. Niet bestaande experts aanhalen, is een strategie die wel vaker wordt gebruikt om nepnieuws te verkopen. Van de Chinese experts die in een recente digitale kettingbrief warm citroenwater aanprezen tegen het coronavirus, is geen spoor terug te vinden, meldt AFP Fact Check. De universiteit waar één van hen zou werken, bestaat niet.

Blijf weg van bekende valse-nieuwssites

Tal van websites die geruchten verspreiden over het coronavirus, zoals www.ninefornews.nl en www.earthmatters.nl, hebben een reputatie als valse-nieuwssite. Google hun URL tezamen met een trefwoord als “nepnieuws”, “fake news” of “hoax” en je ziet meteen een aantal waarschuwingen opduiken.
Tip: op de Hoax-wijzer, de Décodex van Le Monde en de website van mediabiasfactcheck.com kun je nagaan of een website al dan niet betrouwbaar is. Jammer genoeg zijn niet alle websites beoordeeld. Kenmerkend voor valse-nieuwssites is dat ze zich profileren als “het andere nieuws” en emotioneel beladen taalgebruik en beelden gebruiken. Je vindt er dikwijls ook allerhande vergezochte complottheorieën op terug.

Geloof geen webshops

Is er iets te koop? Dan moet je datgene wat wordt verteld zeker met een grote korrel zout nemen. Verschillende handelaars zien in tijden van coronapaniek duidelijk hun kans om de verkoopcijfers van op te krikken. De webshop Energetica Natura promootte bijvoorbeeld allerhande voedingssupplementen en zilverdeeltjes tegen het coronavirus, terwijl het helemaal niet bewezen is dat dit enig effect heeft. Sommige van deze middeltjes kunnen schadelijk zijn. Ondertussen heeft het bedrijf, naar aanleiding van deze publicatie, de valse claims verwijderd, wat we toejuichen. 

Een ander bedrijf dat geld rook en onlangs een webshop voor mondmaskers opstartte en onterecht als de beste bescherming tegen het coronavirus aanprees, is ondertussen offline gehaald. Het Laatste Nieuws schreef daar onlangs over.

Hier lees je hoe je een valse webshop met namaakproducten herkent.

Ga na of er al een fact-check is gebeurd

Fact-checkorganisaties en klassieke media kloppen op dit ogenblik overuren om claims over het coronavirus te verifiëren. De kans is reëel dat de claims waar jij je vragen bij stelt al gefactcheckt zijn. Google een aantal trefwoorden tezamen met het woord “fact-check” om dit te weten te komen.

• Hier haalt AFP Fact Check de claim onderuit dat warm citroenwater drinken helpt tegen het coronavirus.
• Hier wordt door Politifact uitgelegd dat hoge dosissen vitamine C innemen NIET helpt om het coronavirus tegen te houden.
• Hier weerlegt Snopes dat lookwater helpt tegen besmetting met het coronavirus.
• Hier vertelt Factcheck.org dat industrieel bleekwater géén goede remedie is tegen Covid-19 .

Laat je leiden door betrouwbare bronnen

Op de website van de Wereldgezondheidsinformatie vind je een overzicht van verschillende mythes over het coronavirus die circuleren. De officiële informatie van onze overheid over het coronavirus kun je volgen op de website www.info-coronavirus.be. Voor betrouwbare informatie over het coronavirus, kun je uiteraard ook op onze website terecht.