Versterken voedingssupplementen echt je immuunsysteem in de winter ?
Voedingssupplementen zijn overal zonder voorschrift verkrijgbaar. Ze worden op grote schaal gebruikt. In 2020 steeg de verkoop van immuniteitssupplementen met 74% als gevolg van de coronapandemie (Trends 2021).
Twee jaar later lijken de gezondheidscrisis en de inflatie deze groei niet te temperen. Is het echt de moeite waard voor je immuniteit om in de winter voedingssupplementen te nemen?
Hoe werkt het immuunsysteem?
Het immuunsysteem is ons natuurlijk vermogen om aanvallen van buitenaf te weerstaan. Het is het geheel van mechanismen waarmee ons lichaam zich verdedigt tegen indringers. Omdat het immuunsysteem voortdurend wordt geconfronteerd met micro-organismen (bacteriën, virussen, schimmels en parasieten), wordt er veel van gevraagd. Er bestaat een onderscheid tussen aangeboren immuniteit en verworven immuniteit, waarbij ons immuunsysteem zich richt tegen indringers die we in het verleden al eens zijn tegengekomen.
Het klinkt verleidelijk dat je je immuunsysteem zou kunnen versterken, maar er bestaat nog geen wetenschappelijk bewijs voor deze mogelijkheid. Er zijn veel immuuncellen. Ze versterken lijkt complex omdat er verschillende families zijn, die verschillend reageren afhankelijk van de "vijand" die het hoofd moet worden geboden. Wees ervan bewust dat er altijd een risico is op een schadelijk effect. Bij overprikkeling kan het immuunsysteem overreageren tegen niet-gevaarlijke bestanddelen. Dit is wat er gebeurt bij allergieën. Het kan ook onderdelen van het eigen lichaam aanvallen, waardoor auto-immuunziekten ontstaan.
Moet je voedingssupplementen nemen in de winter?
Op de toonbank van menig apotheek, parafarmacie enz. liggen talrijke voedingssupplementen, waarvan de namen een werking op de immuniteit suggereren. Dat betekent niet dat ze nuttig zijn. Het innemen van voedingssupplementen is alleen en eventueel gerechtvaardigd in geval van een bewezen tekort en na medisch advies.
Ook weten we nu dat een apart ingenomen voedingsstof niet hetzelfde effect heeft als wanneer die via volledige voedingsmiddelen wordt ingenomen. De consumptie van vitamine C in tabletvorm, bijvoorbeeld, zal nooit dezelfde voordelen opleveren als wanneer ze met groenten en fruit wordt ingenomen. Dat komt omdat het voedsel naast de vitamine ook andere microvoedingsstoffen en vezels levert. Het is deze complementariteit die het dieet zijn beschermende karakter geeft, zolang het dicht blijft bij wat aanbevolen is.
Naast deze vitaminen en mineralen hebben planten of bioactieve stoffen een bepaalde functie in ons lichaam, maar lijken ze niet essentieel voor onze gezondheid.
Hoewel is vastgesteld dat sommige preparaten bepaalde componenten van de immuunfunctie veranderen, is er tot op heden geen bewijs dat ze de immuniteit effectief zodanig versterken dat ze jou een betere bescherming bieden tegen infecties en ziekten. Aantonen dat een plant of een andere stof de immuniteit kan versterken, is tot op heden een zeer ingewikkelde zaak.
Voedingssupplementen kunnen nuttig zijn in geval van vitaminetekort(en)
Als het tekort zeer ernstig is, kunnen voedingssupplementen nuttig zijn.
Als er geen tekort is, helpen voedingssupplementen niet om ziekten te voorkomen. In het beste geval wordt het teveel via de urine uitgescheiden, in het slechtste geval hopen de vitaminen of mineralen zich op in het lichaam, wat leidt tot gezondheidsproblemen.
Wintermoeheid, een gevolg van een vitamine C-tekort?
Afhankelijk van het seizoen of de omstandigheden kan iedereen zich natuurlijk minder fit voelen dan normaal. Zo kan een langdurig tekort aan vitamine C leiden tot vermoeidheid. In dit geval moet eerst een bloedonderzoek worden uitgevoerd.
Als de vermoeidheid te wijten is aan een gebrek aan vitamine C, moet je deze bronnen opnieuw via je voeding opnemen voordat je aan voedingssupplementen zou denken. Om de aanbevolen dosis vitamine C te bereiken (110 mg voor volwassenen) volstaat het om een grote sinaasappel te eten.
Onze gids vertelt je alles over de vitaminen en mineralen die je nodig hebt, de voedingsmiddelen die ze leveren en de aanbevolen hoeveelheden.
Naar de gids van vitaminen en mineralen
Vitamine D-tekort: het meest voorkomende tekort
Een tekort aan vitamine D is het meest voorkomende tekort. Vitamine D wordt voornamelijk door de huid geproduceerd na blootstelling aan de UV-stralen van de zon.
Voedingssupplementen voor veganistische of vegetarische diëten
Supplementen kunnen nodig zijn als onderdeel van een restrictief dieet. Zo moeten veganisten of vegetariërs die alle dierlijke producten uitsluiten, vitamine B12 aanvullen. Sommige mensen die lijden aan chronische ziekten moeten ook verschillende vitaminen en mineralen aanvullen, maar altijd op medisch advies. Ook kan een ijzersupplement nuttig zijn voor vrouwen die door een zware menstruatie aan bloedarmoede kunnen lijden.
Hoe kun je je immuunsysteem versterken/boosten?
Een evenwichtig voedingspatroon volstaat om je immuniteit te beschermen
Alvorens jezelf te haasten naar de apotheek om voedingssupplementen te kopen, begin je beter met elke dag meer groenten en fruit op het menu te zetten. Door evenwichtig en gevarieerd te eten kun je gemakkelijk voldoende vitaminen en mineralen opnemen. Het is dus niet "moeilijk" om tekorten te voorkomen.
Een weinig gevarieerd en onevenwichtig voedingspatroon kan anderzijds leiden tot een tekort aan vitaminen en mineralen. En een tekort vermindert je weerstand, want de vitaminen D, C, A, B6, B9, E, zink, selenium, ijzer en koper spelen allemaal een belangrijke rol in je immuniteit.
Een gezond leven voor een goed werkend immuunsysteem
- Lichaamsbeweging: Lichaamsbeweging verhoogt het aantal witte bloedcellen in het bloed. Die cellen zijn betrokken bij de immuunrespons. Volgens verschillende studies zijn mensen die regelmatig aan matige lichaamsbeweging doen (stevig wandelen, fietsen, enz.) minder vatbaar voor winterse luchtweginfecties dan de rest van de bevolking. En als ze worden getroffen, duurt de infectie minder lang. Bij ouderen zou lichaamsbeweging de natuurlijke verzwakking van het immuunsysteem met de leeftijd vertragen, waardoor de verhoogde kwetsbaarheid voor infecties wordt beperkt.
- Slaap: Tijdens de diepe slaap produceert het immuunsysteem antilichamen. Bijgevolg worden mensen die voldoende en diep slapen minder vaak ziek.
- Stress: Tijdens stress geproduceerde hormonen (adrenaline, noradrenaline en gluco-corticoïden) kunnen rechtstreeks inwerken op bepaalde immuuncellen en hun werking verstoren. Werk daarom aan een zo ontspannen mogelijke houding en vermijd weerkerende stressvolle situaties zoveel mogelijk.
- Alcohol en roken: Alcoholgebruik blijkt de algemene gezondheid, het immuunsysteem (verhoogde vatbaarheid voor infecties) en het gedrag van mensen (verhoogd risico op onbeschermde seks of intraveneus drugsgebruik) te beïnvloeden. Dagelijks alcoholgebruik, zelfs in matige doses, maakt het lichaam kwetsbaarder voor bacteriële en virale infecties. Roken verhoogt het risico op infectie. Een van de eerste effecten van roken op de immuniteit is het in gang zetten van een chronische ontstekingsreactie in de longen, die in de loop der jaren toeneemt, onder meer door herhaalde blootstelling aan rook. Teer en nicotine hebben immunosuppressieve effecten op de aangeboren immuunrespons.
Alles over voedingssupplementen
Ontdek ons speciaal dossier over voedingssupplementen en het immuunsysteem. Onze voedingsdeskundigen hebben de meest gebruikte voedingssupplementen geanalyseerd.