Vasten, een goed idee?

Vasten is in. Het is zelfs trendy om een poosje niet te eten en om enkel water of kruidenthee te drinken. Er bestaan vele varianten: je kunt een aantal uren per dag vasten, of om de andere dag. Er zijn ook spelers die munt proberen te slaan uit de trend en kuren van drie tot zeven dagen aanbieden, die vaak in open lucht plaatsvinden en die worden begeleid door zelfverklaarde 'therapeuten'.

Het organisme zuiveren

Voorstanders van een vastenkuur beweren dat het proces zuiverend is voor zowel lichaam als geest. Door niet te eten zou je meer energie krijgen en je lichaam grondig reinigen. Je zou er helderder door kunnen denken. Je zou er ook op emotioneel en psychologisch vlak op vooruitgaan. En voor sommigen is het een manier om snel wat kilo’s kwijt te raken.

In realiteit

De wetenschap heeft de mogelijke voordelen van het vasten onderzocht, met name bij zieke personen. Verschillende studies die werden uitgevoerd bij patiënten die lijden aan kanker, fibromyalgie of obesitas hebben bijvoorbeeld aangetoond dat vasten gunstig kan zijn voor het lichaam, voornamelijk wat de weerstand tegen oxidatieve stress betreft. 

Resultaten op de lange termijn zijn er echter niet, of net onnauwkeurig. Het vasten was in die onderzoeken geen op zich staand gegeven, dus je weet nooit helemaal zeker of dan wel het vasten voor een positief effect heeft gezorgd, dan wel de behandeling die de patiënt kreeg. Interessant genoeg is er nooit onderzoek gevoerd naar het effect van vasten op gezonde personen. Het is dus te vroeg om conclusies te trekken en te veralgemenen.

Momenteel wordt vasten slechts in uitzonderlijke omstandigheden aangeraden: om gewicht te verliezen voor een operatie, bij een ernstige aandoening van het spijsverteringsstelsel, of als ondersteunend dieet bij nierfalen, en dat alles enkel onder medisch toezicht.

Risico’s en voorzorgsmaatregelen

Als je het wilt uitproberen, dan kun je zonder risico's enkele uren vasten. Vast je daarentegen langer dan drie dagen na elkaar, dan kan het gevaarlijk zijn, omdat het leidt tot een gebrek aan essentiële voedingsstoffen en (te) snel spierverlies. Wie vast, doet dit het best onder medische begeleiding, of zelfs in een ziekenhuissetting.

Weet ook dat de verloren kilo’s er snel weer aanvliegen, omdat je lichaam geneigd is om meer energie op te slaan zodra je opnieuw begint te eten én omdat je erg veel honger zult hebben meteen na het vasten.