Hoe testen wij condooms?
Voor onze condoomtest namen we 12 verschillende populaire modellen van bekende merken onder de loep. De condooms varieerden qua prijscategorie, materiaal (latex of synthetisch), breedte, vorm, dikte, textuur, en type en hoeveelheid glijmiddel. We kochten de producten aan in de supermarkt, drogisterij of (para)farmacie.
Ons onderzoek bestond uit meerdere delen. In een gespecialiseerd labo werden de condooms onderzocht op kwaliteit en veiligheid, en gescreend op mogelijk schadelijke stoffen. Daarnaast analyseerden we het etiket. Tot slot gingen onze testers – bestaande uit seksueel actieve koppels – aan de slag met de condooms, om ze nadien te beoordelen op gebruiksgemak en persoonlijke voorkeuren.
Naar de resultaten van onze test
Kwaliteit en veiligheid van condooms
De condooms werden beoordeeld op kwaliteit volgens de geldende Europese ISO-normen (ISO 4074:2015 voor condooms van natuurlijk rubberlatex, en ISO 23409:2011 voor condooms van synthetisch materiaal). De testen werd in een onafhankelijk en gespecialiseerd labo uitgevoerd, en zijn dezelfde als diegene die condoomfabrikanten stelselmatig moeten uitvoeren vooraleer ze condooms op de markt mogen brengen. Deze standaardtesten werden uitgevoerd op in totaal zo’n 675 stalen per condoommodel.
Condooms mogen geen zwakke plekken hebben waardoor ze kunnen gaan lekken. Daarom wordt gecontroleerd op microscopisch kleine gaatjes of zwakke plekken die sperma of soa-organismen zouden kunnen doorlaten.
Er zijn twee alternatieven om de lektest uit te voeren. De elektrische lektest werkt volgens het principe van geleidbaarheid. Elk condoom wordt automatisch gevuld met een geleidende oplossing en vervolgens ondergedompeld in een bad met een soortgelijke geleidende oplossing. Het condoom zelf fungeert als een isolator die de twee oplossingen scheidt. Als er een gaatje in het condoom zit, wordt de isolatie verbroken en zal er een elektrische stroom vloeien tussen de oplossing in het condoom en de oplossing in het bad.
Bij de lektest met water worden condooms gevuld terwijl ze verticaal hangen. Vervolgens wordt het met water gevulde condoom uit de hangende positie genomen, het uiteinde wordt afgebonden, en het condoom wordt over absorberend papier gerold en op lekken gecontroleerd.
De tests werden uitgevoerd op 315 stalen per condoommodel, waarbij er telkens maximaal twee condooms mogen falen op de test. Zijn er meer condooms niet-conform, dan wordt het product afgekeurd.
Condooms moeten sterk zijn en bestand tegen barsten en scheuren. Afhankelijk van de breedte van het condoom moeten ze een minimale hoeveelheid volume en luchtdruk aankunnen zonder te springen.
Om deze test uit te voeren, wordt een aantal condooms met lucht gevuld tot ze ontploffen. Als het volume en de druk te laag zijn op het moment dat het condoom springt, wordt aangenomen dat het condoom niet sterk genoeg is en risicovol kan zijn bij gebruik.
De test werd uitgevoerd op 315 stalen per condoommodel, met een aanvaardbaar maximum van tien niet-conforme condooms. Dit betekent dat maximaal tien condooms op 315 mogen falen op de test (d.w.z. condooms die te snel barsten in vergelijking met gedocumenteerde minimumwaarden). Zijn het er meer dan tien, dan wordt het product afgekeurd.
Deze test werd samen met de lektest uitgevoerd, dus op 315 stalen per condoommodel.
Eens verpakt, moet de condoomverpakking verzegeld blijven tot ze door de consument wordt geopend.
Bij deze test wordt nagegaan of de verpakking goed gesloten is en geen gaatjes vertoont. Daarvoor worden de condooms gedurende één minuut in een vacuümsysteem geplaatst, hetzij in een droge setting of een setting met water. In een droge vacuümkamer moet de verpakking opgeblazen blijven om de test te doorstaan, en in het systeem met water ontstaan luchtbellen en komt er water in de verpakking als er gaatjes in de verpakking zitten of als de verzegeling defect is.
Deze test werd uitgevoerd op 32 stalen per condoommodel. Ook hier is er een specifieke marge van niet-conforme condooms.
Deze test meet afzonderlijk en in verschillende combinaties het gewicht van het verpakte condoom, het condoom met glijmiddel, het glijmiddel op het condoom, het glijmiddel in de verpakking, het gereinigde condoom en de gereinigde verpakking. Op die manier kan de exacte hoeveelheid glijmiddel bepaald worden.
Deze test werd uitgevoerd op 13 stalen per condoommodel. De resultaten zijn louter informatief, aangezien er in de ISO-normen geen grenswaarden zijn gespecifieerd.
We maten ook de afmetingen van de condooms (lengte, breedte en dikte). De lengte is belangrijk vanuit het standpunt van de consument. De breedte is een belangrijke factor voor zowel het afglijden (als het condoom te groot is) als het breken (als het te klein is). Dikte is dan weer belangrijk voor het voorkomen van condoomlekkage en -breuk, terwijl de condoommarketing gericht is op het promoten van dunheid ("voor een beter gevoel").
Om de lengte te meten, wordt het condoom lichtjes uitgerekt en glad gestreken, en vervolgens over een staaf gehangen, waarbij de lengte automatisch geregistreerd wordt door middel van optische technieken. De breedte wordt gemeten wanneer het condoom is uitgerold en plat is gelegd over een automatische meetstaaf. De dikte wordt gemeten door het condoom op een meetplaat onder een testvoet te leggen. Gewoonlijk worden voor de breedte en dikte meerdere metingen verricht (bijvoorbeeld bij het gesloten uiteinde, het open uiteinde en het midden van het condoom) en wordt een gemiddelde bepaald.
Deze test werd uitgevoerd op 13 stalen per condoommodel. Er zijn specifieke limieten waaraan condooms moeten voldoen voor de lengte (≥ 160 mm) en de breedte (een marge van 2 mm waarbinnen de breedte op de verpakking mag variëren). Voor de dikte zijn de resultaten louter informatief, aangezien er in de ISO-normen geen grenswaarden zijn gedocumenteerd.
Gebruikerstest
Voor onze gebruikerstest schakelden we 55 koppels (tussen 18 en 65 jaar) in die seksueel actief zijn en ervaring met condoomgebruik hebben. Zij gebruikten de verschillende producten uit onze test gedurende een drietal maanden en vulden vervolgens een uitgebreide vragenlijst in. De proefpersonen kenden ook een algemene beoordeling toe aan de producten en gaven aan of ze het product al dan niet zelf zouden aankopen.
We vroegen hen ook specifiek naar volgende aspecten:
- Gemak om de verpakking te openen;
- Gemak om het condoom aan te brengen en te verwijderen;
- Pasvorm van het condoom;
- Ervaring en comfort bij het gebruik van het condoom;
- Geur;
- Textuur;
- Stevigheid;
- Hoeveelheid glijmiddel.
Analyse van bestanddelen
Enkele condoomrichtlijnen stellen dat “een condoom geen stoffen mag bevatten of vrijmaken in hoeveelheden die giftig zijn, allergieën kunnen veroorzaken, plaatselijk irriteren of schadelijk zijn onder normale omstandigheden van gebruik”.
Voor dergelijke stoffen zijn er helaas geen limieten of richtwaarden opgesteld in het geval van condooms, maar toch screenden we ze in een gespecialiseerd labo op mogelijk schadelijke stoffen, zoals onder andere fenolen, zogenaamde weekmakers (bv. ftalaten), N-nitrosaminen, latexallergenen, enz.
Hoewel er tot nog toe geen bewijs is dat blootstelling aan dergelijke stoffen via condoomgebruik schadelijk zou kunnen zijn voor onze gezondheid, gaven we producten met zulke stoffen uit voorzorg een iets lagere score.
Analyse van het etiket
Daarna namen we de verpakking onder de loep. We bekeken zowel de individuele condoomverpakking als het doosje en de (eventuele) gebruiksaanwijzing.
Daarbij letten we op de aanwezigheid van enkele aspecten, die ook vermeld staan in de ISO-normen:
- Contactgegevens van de fabrikant of verdeler;
- Informatie in één van de officiële landstalen;
- Lotnummer;
- Vervaldatum;
- CE-markering;
- Volledige beschrijving van het condoom, zoals vorm, textuur, kleur, geur, glijmiddel, enz.
- Aantal condooms in de verpakking;
- Nominale breedte;
- Vermelding (of symbool) om de condooms op een koele, droge plaats buiten het bereik van zonlicht te bewaren;
- Vermelding bij latexcondooms dat het condoom gemaakt is van natuurlijk rubberlatex, wat allergische reacties kan veroorzaken (waaronder een anafylactische shock) als de gebruiker allergisch is voor latex, of een vermelding van het type synthetische stof bij synthetische condooms, met vermelding van eventuele allergische reacties;
- Vermelding (of symbool) dat het condoom enkel voor eenmalig gebruik dient;
- Vermelding (of symbool) om de instructies te lezen vóór gebruik;
- Extra informatie over het gebruik van het condoom (bv. voorzichtig openen, wanneer en hoe aanbrengen en verwijderen, advies over gelijktijdig gebruik van glijmiddelen en lokale geneesmiddelen, gebruikt condoom bij het afval deponeren, enz.);
- Extra informatie over waarschuwingen (bv. bij een condoomlek of -breuk binnen 72u medische hulp inroepen);
- Vermelding van de datum van uitgifte of de datum van de laatste herziening van de gebruiksaanwijzing;
- Vermelding van de toepasselijke ISO-normen.
Daarnaast controleerden we ook op enkele bijkomende aspecten die wij als consumentenorganisatie belangrijk vinden:
- Vermelding "geen voorbehoedsmiddel beschermt voor 100%";
- Aard van het gebruikte glijmiddel;
- Vermelding dat het condoom eventueel minder geschikt is voor oraal of anaal gebruik en eventuele voorzorgsmaatregelen hierbij;
- Ongegronde of misleidende claims zoals "dermatologisch getest".
Eindscore
Bij de berekening van de eindscore op 100 lieten we sommige criteria zwaarder doorwegen dan andere omdat we ze belangrijker vonden. Dat was zo voor de kwaliteit en veiligheid van de condooms (55 %), waarbij de lektest en opblaastest samen voor de helft van de score telden. Het oordeel van de proefpersonen tijdens de gebruikerstest telde mee voor 25 %. De analyse van chemische stoffen en de correctheid van het etiket telden elk mee voor 10 %.