Je eicellen laten invriezen, een goed idee?

In tegenstelling tot mannen worden vrouwen geboren met een eindige voorraad eicellen en dus beperkte tijdspanne waarbinnen ze biologische kinderen kunnen krijgen. Steeds meer vrouwen beslissen daarom om eicellen te laten invriezen en zo hun kansen op een zwangerschap te vergroten.

Wat is AGE-banking of eicelvitrificatie?

Eicelvitrificatie, een ultrasnel vriesproces met minimale schade aan de cellen, werd oorspronkelijk ontwikkeld voor jonge patiëntes die om medische redenen hun eitjes wilden bewaren.

Hoe werkt het?

Het bekendste voorbeeld is dat van vrouwen die chemotherapie moeten ondergaan, wat gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid. AGE staat hier voor "Anticipation of Gamete Exhaustion": het voorkomen dat je zonder eicellen komt te zitten en onvruchtbaar wordt.

Uiteenlopende redenen om eicellen in te vriezen

Tegenwoordig is de procedure ook toegankelijk voor vrouwen die om persoonlijke, niet-medische redenen hun kinderwens uitstellen.

Overweeg je zelf om je eitjes te bewaren voor later? Dan is het belangrijk om de voor- en de nadelen tegen elkaar af te wegen. Je slaagkansen hangen immers af van je leeftijd, of beter, van die van je eitjes. Bovendien is de procedure relatief betaalbaar, maar zeker niet goedkoop.

Fertiliteitsexpert prof. dr. Dominic Stoop (UGent) ziet het aantal patiëntes in zijn praktijk jaar na jaar sterk stijgen. Hij vertelt met welke factoren je rekening moet houden in je beslissing.

Foto: Hendrik De Schrijver

Eicellen invriezen: de voordelen

Er zijn tal van persoonlijke, niet-medische redenen waarom vrouwen ervoor kiezen om hun eicellen te laten invriezen. Omdat ze geen partner of stabiele relatie hebben, omdat ze eerst nog andere levensdoelen willen vervullen, omdat ze vinden dat ze financieel nog niet sterk genoeg staan, of simpelweg omdat ze nog niet weten of ze überhaupt ooit kinderen willen.

Door je eicellen te bewaren, kun je je kinderwens uitstellen en vergroot je je kansen op een gezond kind op latere leeftijd.

Waarom laten vrouwen hun eicellen invriezen? Wat zijn de voornaamste redenen?

Stoop: "De meesten zijn op zoek naar de juiste partner. Ze willen in de eerste plaats een gezin, en pas in de tweede plaats een kind. Ze kiezen dus eieren voor hun geld en zetten een plan B op. Als ze toch geen partner vinden, dan kiezen ze voor een spermadonor, ook al was dat initieel niet hun bedoeling. Vier op de tien vrouwen die bij ons terugkeren, gebruiken een spermadonor."

"Ook voor wie wel een partner heeft maar meerdere kinderen wil, is invriezen een goed reserveplan. In eerste instantie proberen zulke vrouwen op natuurlijke wijze zwanger te worden en als dat niet lukt, kiezen ze voor ivf met “verse” eicellen. In dat geval is invriezen dus plan C." 

Wat is de beste leeftijd om eicellen in te vriezen?

Stoop: "Voor twintigers is dit absoluut niet nodig. Het kan wel zinvol zijn, als je een kinderwens hebt, om rond je 30ste te laten checken of je niet bij die minderheid zit die een verminderde eicelreserve heeft. Dat kan met een echo of een bloedonderzoek."

"Als op je 30ste blijkt dat je een grote reserve hebt, dan is eicellen invriezen nog niet aan de orde. De beste kansen heb je vóór je 35ste. Daarna bereikt de vrouwelijke vruchtbaarheid een plateau, je vriest dus liever in vóór die leeftijd."

"Op zich is een lagere eicelreserve geen reden om niet in te vriezen, maar het maakt het wel moeilijker. Je zult verschillende rondes moeten ondergaan om aan genoeg eicellen te komen, wat het kostenplaatje natuurlijk opdrijft."

Hoe groot is de kans op kinderen met ingevroren eicellen?

Stoop: "Je kansen op een kind liggen sowieso hoger door je eicellen in te vriezen dan als je het niet doet, en hoe jonger je bent, hoe hoger de kans. Uit Spaanse data weten we dat vrouwen die voor hun 35ste 25 eitjes laten invriezen, maar liefst 95 % kans hebben op een kind, terwijl dat daarna nog maar 50 % kans is."

"Dat verschil kun je zelfs niet opvangen door meer eicellen te stimuleren en in te vriezen, omdat de kwaliteit van de eicellen een pak lager ligt. 38 is dus niet meer de ideale leeftijd om de procedure te starten, het leidt maar in één op de drie gevallen tot een kind."

Eicellen invriezen: de nadelen

Goede slaagkansen zijn echter nog geen garanties?

Stoop: "Inderdaad. Het enige wat wij kunnen bieden, zijn statistieken, kansen. Wij volgen voortdurend de nieuwe literatuur op, en sturen ook constant de verwachtingen bij. Toch leidt dat dagelijks tot lastige gesprekken. Hoeveel eicellen zijn genoeg om je goede kansen te bieden op een kind, ga je nog voor een extra cyclus of niet, ... Dat zijn moeilijke kwesties, zeker met de kosten en de inspanningen in het achterhoofd."

Eicellen invriezen is niet voor iedereen een optie?

Stoop: "Sowieso checken we altijd eerst de medische geschiedenis en de eicelreserve van de vrouw. Heb je nog maar weinig eicellen over, dan heeft de procedure geen zin. Vaak komt dit neer op een leeftijdsbeperking, al kan dit ook jongere vrouwen met een vroege menopauze overkomen."

"In België ligt de maximumleeftijd voor eicelpunctie op 45 jaar, maar eigenlijk is dat al veel te laat om in te vriezen. Tenzij de vrouw in kwestie een uitzonderlijk grote reserve eicellen heeft, zijn de slaagkansen miniem. Over het algemeen vind ik 40 jaar daarom een betere grens."

Hoeveel vrouwen gebruiken de ingevroren eicellen effectief?

Stoop: "Een minderheid, 7,6 % om exact te zijn. De kans dat de eitjes daadwerkelijk bevrucht en ingeplant worden, is hoger bij wat oudere vrouwen, meer bepaald bij zij die op hun 38 eicellen laten invriezen. Van deze groep vrouwen komt 12 % terug, bij hen is de kosten-efficiëntie dus het hoogst."

"De kans dat de ingevroren eicellen uiteindelijk worden gebruikt, is bovendien groter bij vrouwen die openstaan voor het gebruik van een spermadonor, die zwanger willen worden op latere leeftijd, die kampen met vruchtbaarheidsproblemen zoals endometriose, of die meer dan één kind willen."

Hoeveel kost het om je eicellen te laten invriezen?

Stoop: "Sommige kosten zijn variabel en verschillen van ziekenhuis tot ziekenhuis, andere zijn hetzelfde in heel België. In totaal moet je rekenen op een dikke € 2000 om je eicellen tien jaar in te vriezen."

"De punctie zelf is terugbetaald in ons land, net als zes ivf-pogingen vóór je 43ste. Als je uiteindelijk je ingevroren eicellen gebruikt voor ivf, krijg je ook de medicatie nog terugbetaald. De procedure is dus best betaalbaar. Als je donorsperma gebruikt, zijn dat natuurlijk extra kosten."

Zijn er risico's verbonden aan de medicatie en de procedure?

Stoop: "De medicatie die de eierstokken stimuleert om meer dan één eitje aan te maken, veroorzaakt vooral een opgezette buik. Dat is in principe niet pijnlijk, hoogstens wat ongemakkelijk."

"Het ergste risico is een eierstoktorsie, dus dat de eierstok gaat draaien. Om dat te vermijden, mag je tijdens de stimulatie geen inspanningen doen. Dus niet sporten, lopen of dansen. De kans dat dit gebeurt, is overigens miniem."

"Ook hyperstimulatiesyndroom, een soort van overreactie van het lichaam waarbij de vrouw hormonaal ontregeld raakt en te veel eitjes ontwikkelt, is perfect te voorkomen door veilige stimulatieschema’s te gebruiken."

"De punctie zelf geeft tot slot een hele kleine kans op complicaties zoals een bloeding of infectie. Er kan wel wat pijn zijn tijdens en na de ingreep, maar over het algemeen wordt zo’n punctie goed verdragen."

Conclusie

Lang verhaal kort, de beslissing om al dan niet eicellen te laten invriezen, is een erg persoonlijke afweging waarin heel wat factoren meespelen. Niet alleen de voor- en nadelen, maar ook je individuele situatie telt:

• je leeftijd;
• je gezondheidssituatie;
• je financiële situatie;
• de sterkte van je kinderwens enz.

Blijf echter altijd realistisch. Je eicellen laten invriezen, biedt je geen garanties op een gezond kind in de toekomst. Je koopt er hoogstens wat gemoedsrust mee.